Dómarar mótmæla endurgreiðslukröfu vegna ofgreiddra launa
Ákvörðun fjármálaráðherra um að krefja 260 einstaklinga um endurgreiðslu á ofgreiddum launum síðastliðinna þriggja ára er harðlega mótmælt af dómurum. „Aðgerðirnar fela í sér atlögu framkvæmdavaldsins að dómsvaldinu sem ekki á sér hliðstæðu í íslenskri réttarsögu,“ segir í ályktun Dómarafélags Íslands.
2
Rannsókn
2
Furðulegt ferðalag íslenskrar síldar til Úkraínu um Panama
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki seldu uppsjávarfisk til Evrópulandsins Úkraínu í gegnum ríki í öðrum heimsálfum. Eitt af þessum löndum var skattaskjólið Panama sem varð alræmt eftir gagnalekann frá Mossack Fonseca árið 2016. Fisksölufyrirtækin vilja ekki svara spurningum um viðskiptin en þrír sérfræðingar segja þau líta út fyrir að vera gerð af skattalegum ástæðum, gerð til þess eins að stýra því hvar hagnaður myndist.
3
Greining
2
Hæstréttur Bandaríkjanna með fleiri réttindi í skotsigtinu
Ellefu ríki Bandaríkjanna, undir forystu Repúblikana, hafa þegar bannað þungunarrof og allt að tólf til viðbótar gætu gert það á næstu dögum. Íhaldsmenn eru með yfirburðarstöðu í hæstarétti í fyrsta sinn í áratugi eftir þrjár skipanir á forsetatíð Trumps. Skipanir dómara við réttinn hafa ítrekað breytt sögu og samfélagi Bandaríkjanna eftir að rétturinn tók sér sjálfur einvald til að túlka stjórnarskrá landsins.
4
Fréttir
2
Bjarni furðar sig á dómurum og segir þá eiga að skila því sem ofgreitt var
„Fólkið í landinu ætti ekki að þurfa að hlusta á að það sé flókið fyrir efsta lag ríkisins, æðstu embættismennina, að skila því sem ofgreitt var úr opinberum sjóðum,“ skrifar Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, um mótmæli dómara við því að þurfa að endurgreiða ofgreidd laun.
5
Fréttir
Ríkið hefur ofgreitt kjörnum fulltrúum og embættismönnum samtals 105 milljónir
Vel á þriðja hundrað kjörinna fulltrúa, ráðherra og embættismanna hafa á síðustu árum fengið greidd of há laun frá Fjársýslu ríkisins, sem studdist við rangt viðmið við launahækkanir. Samtals nemur ofgreiðslan 105 milljónum króna. 45 þessara einstaklinga eru ekki lengur á launaskrá ríkisins. Tólf mánaða endurgreiðsluáætlun hefur verið samþykkt.
6
Viðtal
Við þurfum að tala um Eritreu
Samson Habte, fréttastjóri fjölmiðilsins Erisat, fékk skjól í Reykjavík en hann neyddist til að flýja heimaland sitt, Eritreu, vegna starfa sinna. Þar eru þúsundir í fangelsum án dóms og laga, margir vegna skoðana sinna, og frjálsir fjölmiðlar eru bannaðir. Samson segist vera rödd óvinarins í augum einræðisstjórnar Eritreu. Fréttir sem Samson og nokkur landflótta eritresk starfssystkin hans víða um heim senda gegnum gervihnött til Eritreu ná til um 70 prósent þjóðarinnar.
7
Fréttir
1
22 börn biðu eftir brottflutningi í byrjun júní
Tugir umsækjenda um alþjóðlega vernd hafa beðið lengur en ár eftir að vera flutt af landi brott eftir að umsóknum þeirra hefur verið hafnað. Tuttugu og tvö börn biðu brottflutnings í byrjun mánaðar, samkvæmt svari Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra á Alþingi.
Prentútgáfa Stundarinnar kemur næst út þann 29. júlí.
Þegar þetta er skrifað á miðvikudegi er ekki fullljóst hvort fréttir um fall Hauks Hilmarssonar séu sannar, þótt allar líkur virðist því miður á því. Óhætt er að segja að saga hans sé mögnuð. Eftir að hafa ævinlega barist fyrir málstað þeirra sem minnst máttu sín steig hann það ótrúlega skref að ganga í alþjóðlega hersveit sem barist hefur með Kúrdum í Sýrlandi gegn hryllingssamtökunum ISIS og nú síðast gegn Tyrkjum. Það er erfitt fyrir vopnlausan Íslending að ímynda sér það skref að ganga sjálfviljugur í her til að berjast upp á líf og dauða en ég verð þó að segja að þótt ég þekki nánast ekkert til Hauks, þá ber ég ósvikna virðingu fyrir vali hans á málstað til að hætta lífinu fyrir. Kúrdar hafa í aldir barist fyrir sjálfsákvörðunarrétti og sjálfstæði en hafa alltaf mátt glíma við öflug stórveldi sem hafa ráðið löndum þeirra og örlögum. Það er sama hvaða stórveldi hafa tekist á og í nafni hvaða hugmyndafræði eða trúarbragða þau hafa rist sinn blóðvöll, alltaf hafa þau getað sameinast um að halda niðri Kúrdum. Og oft hefur sjálfstæðisviðleitni Kúrda verið mætt með skefjalausu ofbeldi og morðárásum þar sem engum hefur verið hlíft.
Í fjöllunum upp af Efrat og Tígris
Í von um að Íslendingar öðlist nokkurn skilning á því fyrir hvaða þjóð og hvaða málstað Haukur Hilmarsson virðist nú hafa fórnað lífinu, þá verður hér og í næstu grein eftir tvær vikur sögð saga kúrdísku þjóðarinnar.
Í grófum dráttum má segja að Kúrdar búi í fjallahéruðunum austur og norður af hinni fornu Mesópótamíu sem nú kallast Írak. Í fornöld var Mesópótamía eitt frjósamasta svæði jarðar, vökvað af stórfljótunum Efrat og Tígris, og þar reis fyrsta sannkallaða menningarsvæði sögunnar. Súmerar, Babýloníumenn, Assyríumenn og síðar Persar gerðu þar garðinn frægan. Í fjöllunum bjuggu svo ýmsir ættbálkar og þjóðir, stunduðu hjarðmennsku og sóttu stundum niður í ríkidæmið á sléttunni.
Afkomendur Meda?
Kúrdar sjálfir telja sig vera afkomendur Meda sem voru írönsk þjóð sem upphaflega bjó í norðvesturhluta Írans og náði miklum löndum á svæðinu, þar á meðal efri hluta Mesópótamíu um tíma. Ríki Meda stóð með mestum blóma um árið 600 fyrir Krist og upphaf tímatals Kúrda var raunar miðað við árið 612 en þá lögðu Medar og fleiri þjóðir undir sig höfuðborg hinna hötuðu Assyríumanna, Níníve, þar sem nú er borgin Mósúl. Veldi Meda féll svo um 100 árum seinna þegar ein af undirþjóðum þeirra, Persar, brutust til áhrifa og stofnuðu stórveldi sitt um mestöll Mið-Austurlönd.
Fræðimenn eru raunar fæstir á því að Kúrdar geti í raun tengt sig beint við hina fornu Meda. Ekki sé hægt að bera kennsl á Kúrda sem afmarkaða þjóð fyrr en í fyrsta lagi 1.200 árum síðar eða komið var fram á miðaldir. Í heimildum frá fornöld er að vísu stundum minnst á ættbálka eða þjóðir sem bera nöfn er svipar til nafns Kúrda en tengsl þeirra við Kúrda nútímans eru þó óviss og heldur hæpin.
Biðja fyrir sonum sínumMóðir kúrdískra hermanna við landamæri Sýrlands og Tyrklands biður fyrir þeim.
Mynd: Shutterstock
Arabar ráðast til atlögu
Í byrjun 7. aldar eftir Krist var svæðið þar sem Kúrdar búa nú á mótum Austurrómverska ríkisins (Býsans) og Persaveldis. Þá komu Arabar sunnan af Arabíuskaga askvaðandi, felldu Persaveldi, tóku Mesópótamíu og skertu mjög hlut Býsansmanna. Arabarnir höfðu nýja trú í farteski sínu, íslam, og á endanum gerðust svo til allir hinir nýju þegnar þeirra múslimar. Í Mesópótamíu fóru menn aukinheldur að tala hina arabísku tungu innrásarmannanna og teljast síðan vera Arabar þar niðri á sléttunni, en í fjöllunum norður af héldu flestir áfram að tala ýmsar íranskar tungur, sem og í Persíu sjálfri eða Íran.
„Kúrdi var sem sagt lýsing á samfélagsgerð frekar en þjóðerni“
Tjaldbúar
Og næstu aldirnar fer loks að verða óhætt að tala um Kúrda sem slíka. Nafnið þýðir „hirðingi“ eða „tjaldbúi“ og var að líkindum upphaflega notað af Persum sem heiti á ýmsum þjóðflokkum uppi í fjöllunum sem flökkuðu flestir um með kindahjarðir sínar. „Kúrdi“ var sem sagt lýsing á samfélagsgerð frekar en þjóðerni. Raunar telja margir fræðimenn að sú þjóð sem við köllum nú Kúrda hafi eiginlega runnið saman úr nokkrum ættbálkum í fjalllendinu, frekar en að þeir eigi sér allir sameiginlegan uppruna. Hvað sem því líður er hægt að tala um Kúrda frá og með 9. öld en þá er vitað að þeir tóku þátt í uppreisn gegn hinum arabíska kalífa Abbasída-veldisins í Bagdad.
Kúrdíska er indó-evrópskt mál
Kúrdíska sem tungumál var þá orðin til en hún er af írönskum og þar með indó-evrópskum ættum og þótt málið hafi að sjálfsögðu orðið fyrir ýmsum áhrifum frá arabísku gegnum tíðina þá tala Kúrdar enn í dag eingöngu sitt eigið tungumál.
Þarna á 9. öldinni virðast Kúrdar hafa aðhyllst einhvers konar sambland af kristindómi, íslam og zóróaster-trú Persa, ekki ósvipað og Jasídar gera enn í dag. Fyrsti nafngreindi uppreisnarforingi Kúrda, Mir Jafar, er reyndar ýmist talinn hafa verið Jasídi eða Kúrdi. Hann hafði bækistöðvar í Mósúl og varð vel ágengt um tíma en að lokum sneri kalífinn Mutassim vörn í sókn, knésetti Kúrda árið 841 og drap fjölda þeirra en Mir Jafar svipti sig lífi með því að drekka eitur.
Þetta gerðist sem sé um svipað leyti og Ísland var að byggjast.
Ólíkir þættir í íslam
Eftir að þessi uppreisn Kúrda var kveðin niður gerðu kalífar Abbadísa átak í að útbreiða íslam meðal þeirra. Það tókst ágætlega en Kúrdar hafa þó gjarnan þótt nokkuð blendnir í sinni einu sönnu trú og ýmis afbrigði íslams eiga sér töluvert fylgi meðal Kúrda, auk sérstakra trúarbragða eins og Jasídisma og Jarsanisma. Síðari trúarbrögðin aðhyllast allt að 3 milljónir Kúrda, einkum í Íran, en þau eru runnin frá zóróaster-trúnni í bland við íslamska dulhyggju og ýmislegt annað. Þar má víst jafnvel finna þræði aftan úr hinni ævafornu míþra-trú.
Kúrdísk smáríki skjóta upp kolli
Á 10d. öld fór þróttur Abbasída-ríksins í Mesópótamíu mjög þverrandi. Ýmsu var um að kenna, ekki síst innbyrðis erjum fursta á hinum ólíku svæðum sem Abbasídar réðu og svo vaxandi ásókn Tyrkja úr Mið-Asíu. Þá fóru að skjóta upp kollinum í fjöllunum ýmis smáríki og furstadæmi sem kölluð eru kúrdísk. Sum þeirra, eins og ríki Hasanvahída og síðan Annazída, stóðu í áratugi í vesturhluta Írans. Hazaraspídar réðu suðvesturhluta Írans í 200 ár og kúrdískar furstaættir réðu líka lengi í bæði Armeníu og Aserbædsjan. Og þaðan var einmitt ættaður sá mesti foringi sem Kúrdar hafa enn eignast, An-Nasír Salah ad-Din Júsúf ibn Ajjúb, eða Saladín eins og hann er yfirleitt kallaður á Vesturlöndum.
Samtímamaður Þorláks helga
Saladín fæddist í Tíkrit í norðurhluta Íraks eða Mesópótamíu árið 1137. Hann var sem sé samtímamaður Þorláks biskups helga á ofanverðum dögum íslenska þjóðveldisins. Ajjúb-fólkið voru kúrdískir höfðingjar frá borginni Dvín á mótum Armeníu og Aserbædjan þar sem ættbálkur Ajjúbanna, Ravadídar, höfðu ráðið ríkjum frá því á miðri 10. öld. Ravadídarnir þóttu þá vera orðnir nokkuð arabískir í huga og máli en Saladín ólst þó upp við kúrdísku og mun hafa litið á sig sem Kúrda – þótt ekki sé víst að skipting í þjóðerni hafi þá skipt fólk í Mið-Austurlöndum jafn miklu máli og okkur Evrópumönnum er á seinni tímum tamt að trúa. Þótt ríki Abbasída væri orðið lítið annað en nafnið tómt og kalífinn frekar trúarleg silkihúfa en veraldlegur leiðtogi, þá töldu múslimar á svæðinu sig tilheyra einu íslömsku menningarsvæði þótt oft væri ákaft barist um áhrif, völd og landamæri einstakra ríkja og furstadæma.
Krossfarar ráðast til atlögu
Tæpri hálfri öld áður en Saladín fæddist höfðu gerst þau tíðindi að róstusamur söfnuður mætti til Mið-Austurlanda og vildi hrifsa til sín helga staði kristindóms í Palestínu. Þetta voru kristnir krossfarar frá Evrópu og þeir náðu Jerúsalem árið 1099 og stofnuðu svo nokkur svonefnd krossfararríki fyrir Miðjarðarhafsbotni. Vegna innbyrðis sundrungar múslima dróst mjög á langinn að hrinda krossförum burt en eftir að Saladín hafði komist til æðstu metorða sem vesír í Egiftalandi og síðan tekið þar öll völd 1171, þá hófst hann handa um hvorttveggja: Að ná aftur Jerúsalem og sameina sem mest af hinum forna veldi Abbasída undir sinni stjórn.
Hinn dáði Saladín
Saladín náði Jerúsalem 1187 og þótt Ríkarður Ljónshjarta Englandskóngur og fleiri stórfurstar úr Evrópu reyndu hvað þeir gátu til að ná borginni á ný, þá reyndist Kúrdinn þeim ofjarl. Þótt krossfarar biðu einlægt ósigur gegn Saladín fylltust þeir reyndar aðdáun á göfgi hans og riddaramennsku og varð þessi kúrdíski soldán – sem var tignarheiti hans – rómaður um öll Vesturlönd fyrir „örlæti sitt, guðhræðslu, víðsýni og umburðarlyndi, frjálslyndi og kurteisi“, eins og það var orðað á einum stað. Honum gekk líka bráðvel gegn múslimskum keppinautum sínum og þegar Saladín dó 1193 réði hann efri hluta Mesópótamíu, Sýrlandi, Palestínu, Egiftalandi, Líbýu, Arabíuströndum og Jemen.
Kúrdistan kemur til sögunnar
Ajjúba-veldið skrimti í nokkra áratugi eftir andlát Saladíns en hin kúrdísku tengsl voru brátt úr sögunni, enda réðu Tyrkir og fleiri þá mestöllum þeim svæðum norður af Mesópótamíu og í hinu núverandi Tyrklandi þar sem Kúrdar sjálfir bjuggu en persneskir furstar höfðu kveðið þá Kúrda í kútinn í Íran.
Vart er hægt að segja að ríki Saladíns hafi verið kúrdískt í raunverulegum skilningi þótt hann hafi sjálfur verið Kúrdi. Um það leyti sem ríki hans féll var hins vegar farið að nota heitið Kúrdistan um svæðið sem kúrdískir ættbálkar byggðu. Og Kúrdar urðu fljótlega annálaðir fyrir tvennt, dugmikla hermenn og litríkar sterkar konur. Þeir flökkuðu um fjöllin með hjarðir sínar af kindum og geitum, mynduðu yfirleitt ekki stór samfélög eða bæi en undu glaðir við sitt eins og þar stendur.
Sjálfstæðisþrá kviknar
Árið 1501 stofnaði Ísmaíl nokkur nýtt og öflugt ríki í Persíu sem kallast Safavída-veldið. Það varð bæði auðugt og blómlegt en átti við þá ógæfu að stríða að einmitt um sama leyti var Ottómana-veldi Tyrkja upp á sitt besta og áttu þessi stórveldi í stöðugum erjum og styrjöldum. Ekki síst var barist um Kúrdistan sem skipti margoft um eigendur. Ísmaíl var meðal annars af kúrdískum ættum en það kom ekki í veg fyrir að Kúrdar voru lítilsmetnir í ríki hans. Þeir gerðu þegar uppreisn í samvinnu við Jasída en hún var bæld niður.
Drekkt í blóði
Í byrjun 17. aldar gerðu Kúrdar svo aðra og mun umfangsmeiri uppreisn gegn Safavídum og ljóst er af kúrdískum heimildum að ástæða uppreisnarinnar var fyrst og fremst andstaða Kúrda gegn erlendum yfirráðum, bæði Persa og líka Tyrkja sem þeir börðust jafnframt gegn. Í Dimdim-kastala við Urmia-vatn í Íran, skammt frá hinum núverandi landamærum að bæði Tyrklandi og Írak, þar vörðust 10.000 kúrdískir stríðsmenn miklu fjölmennara og betur útbúnu liði Safavída-keisara í níu mánuði. Að lokum sáu Kúrdarnir sitt óvænna og 10.000 manna eftirlifandi varnarlið kastalans gafst upp fyrir herforingjum Abbas keisara.
Abbas skipaði svo fyrir að fangarnir skyldu allir drepnir. Sjálfstæðisbrölt Kúrda skyldi drekkt í blóði.
Góður hluti af heimsbyggðinni fagnar nú áttræðisafmæli Pauls McCartneys sem einu sinni var ímynd æskuljómans en er nú jafn öflug ímynd virðulegrar og fallegrar elli. Hér lítum við á börnin hans fimm. Paul gekk í hjónaband með Lindu Eastman árið 1969. Paul og Heather McCartney, kjör Linda átti þá sex ára gamla dóttur af fyrra hjónabandi sem Heather hét og...
Flækjusagan
6
„Ekki eina tommu í austurátt!“
Pútin — og stuðningsmenn hans — halda því fram að Vesturlönd hafi svikið loforð sem þau gáfu Rússum við hrun kommúnismans að NATO yrði ekki stækkað í austur, í áttina að Rússlandi. En var slíkt loforð gefið? Hver sagði hvað hvenær?
Flækjusagan
1
Elísabet drottning er VÍST úr Víðidalnum!
Vart hefur farið framhjá neinum að undanfarna daga hefur verið haldið upp á það í Bretlandi — og jafnvel víðar — að 70 ár eru síðan Elísabet 2. settist í hásæti sem drottning Bretlands. („Settist að völdum“ og „valdaafmæli“ er eiginlega vitlaust orðalag því raunveruleg völd hennar eru næstum engin.) Af þessu tilefni var einhvers staðar rifjuð upp í glensi...
Flækjusagan
1
Hvaða staður er Sievierodonetsk?
Rússar hafa undanfarna daga virst í þann veginn að leggja undir sig borgina Sievierodonetsk eftir gífurlega harða sókn og mikla stórskotahríð. Úkraínumenn fullyrða þó að þeir ráði enn um 20 prósentum borgarinnar og varnarlið þeirra láti lítt undan síga. En hvaða borg er þetta og hvaða máli skiptir hún?
Flækjusagan
2
Hefði Trotskí endað í Berlín?
Illugi Jökulsson hefur í undanförnum flækjusögum verið að kanna hvað hæft sé í þeirri þjóðsögu, sem Rússar og stuðningsmenn þeirra halda gjarnan fram, að Rússar hafi sífellt og einlægt mátt þola grimmar innrásir úr vestri og Vesturlönd hafi alltaf viljað þeim illt.
Flækjusagan
Eiga Rússar voða bágt?
Í síðasta blaði hóf Illugi Jökulsson að kanna styrjaldarsögu Rússlands til að vita hvað sé hæft í þeirri trú margra Rússa að land þeirra hafi sífellt sætt grimmum árásum frá erlendum ríkjum, ekki síst Vesturlöndum. Því sé eðlilegt að þeir fái að hafa Úkraínu sem „stuðpúða“ gegn hinni miskunnarlausu ásælni vestrænna stórvelda. Í fyrri greininni höfðu ekki fundist slík dæmi, því oftar en ekki voru það Rússar sem sóttu fram en vörðust ei. En í frásögninni var komið fram á 19. öld.
Mest lesið
1
Fréttir
5
Dómarar mótmæla endurgreiðslukröfu vegna ofgreiddra launa
Ákvörðun fjármálaráðherra um að krefja 260 einstaklinga um endurgreiðslu á ofgreiddum launum síðastliðinna þriggja ára er harðlega mótmælt af dómurum. „Aðgerðirnar fela í sér atlögu framkvæmdavaldsins að dómsvaldinu sem ekki á sér hliðstæðu í íslenskri réttarsögu,“ segir í ályktun Dómarafélags Íslands.
2
Rannsókn
2
Furðulegt ferðalag íslenskrar síldar til Úkraínu um Panama
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki seldu uppsjávarfisk til Evrópulandsins Úkraínu í gegnum ríki í öðrum heimsálfum. Eitt af þessum löndum var skattaskjólið Panama sem varð alræmt eftir gagnalekann frá Mossack Fonseca árið 2016. Fisksölufyrirtækin vilja ekki svara spurningum um viðskiptin en þrír sérfræðingar segja þau líta út fyrir að vera gerð af skattalegum ástæðum, gerð til þess eins að stýra því hvar hagnaður myndist.
3
Greining
2
Hæstréttur Bandaríkjanna með fleiri réttindi í skotsigtinu
Ellefu ríki Bandaríkjanna, undir forystu Repúblikana, hafa þegar bannað þungunarrof og allt að tólf til viðbótar gætu gert það á næstu dögum. Íhaldsmenn eru með yfirburðarstöðu í hæstarétti í fyrsta sinn í áratugi eftir þrjár skipanir á forsetatíð Trumps. Skipanir dómara við réttinn hafa ítrekað breytt sögu og samfélagi Bandaríkjanna eftir að rétturinn tók sér sjálfur einvald til að túlka stjórnarskrá landsins.
4
Fréttir
2
Bjarni furðar sig á dómurum og segir þá eiga að skila því sem ofgreitt var
„Fólkið í landinu ætti ekki að þurfa að hlusta á að það sé flókið fyrir efsta lag ríkisins, æðstu embættismennina, að skila því sem ofgreitt var úr opinberum sjóðum,“ skrifar Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, um mótmæli dómara við því að þurfa að endurgreiða ofgreidd laun.
5
Fréttir
Ríkið hefur ofgreitt kjörnum fulltrúum og embættismönnum samtals 105 milljónir
Vel á þriðja hundrað kjörinna fulltrúa, ráðherra og embættismanna hafa á síðustu árum fengið greidd of há laun frá Fjársýslu ríkisins, sem studdist við rangt viðmið við launahækkanir. Samtals nemur ofgreiðslan 105 milljónum króna. 45 þessara einstaklinga eru ekki lengur á launaskrá ríkisins. Tólf mánaða endurgreiðsluáætlun hefur verið samþykkt.
6
Viðtal
Við þurfum að tala um Eritreu
Samson Habte, fréttastjóri fjölmiðilsins Erisat, fékk skjól í Reykjavík en hann neyddist til að flýja heimaland sitt, Eritreu, vegna starfa sinna. Þar eru þúsundir í fangelsum án dóms og laga, margir vegna skoðana sinna, og frjálsir fjölmiðlar eru bannaðir. Samson segist vera rödd óvinarins í augum einræðisstjórnar Eritreu. Fréttir sem Samson og nokkur landflótta eritresk starfssystkin hans víða um heim senda gegnum gervihnött til Eritreu ná til um 70 prósent þjóðarinnar.
7
Fréttir
1
22 börn biðu eftir brottflutningi í byrjun júní
Tugir umsækjenda um alþjóðlega vernd hafa beðið lengur en ár eftir að vera flutt af landi brott eftir að umsóknum þeirra hefur verið hafnað. Tuttugu og tvö börn biðu brottflutnings í byrjun mánaðar, samkvæmt svari Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra á Alþingi.
Mest deilt
1
Fréttir
3
„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
Kristín Sóley Kristinsdóttir segist aldrei muni fyrirgefa samfélaginu í Garði fyrir að hafa brugðist dóttur hennar og úthrópað sem lygara eftir að hún greindi frá því þegar hún var tólf ára að maður í bænum hefði beitt hana kynferðisofbeldi, fyrst þegar hún var átta ár gömul. Maðurinn sem var á sextugsaldri á þessum tíma var dæmdur í átján mánaða fangelsi fyrir að hafa ítrekað beitt Lilju, dóttur Kristínar Sóleyjar, ofbeldi.
2
Fréttir
Sonurinn varð sterkari eftir að hann kom út sem trans
Sigga Ey og systurnar héldu uppi málstað trans einstaklinga í Eurovision. Sonur hennar glímdi við mikla vanlíðan þegar hann var að komast á kynþroskaaldur. Þegar hann kom út sem trans rétti hann betur úr sér og varð frjáls.
3
Fréttir
5
Dómarar mótmæla endurgreiðslukröfu vegna ofgreiddra launa
Ákvörðun fjármálaráðherra um að krefja 260 einstaklinga um endurgreiðslu á ofgreiddum launum síðastliðinna þriggja ára er harðlega mótmælt af dómurum. „Aðgerðirnar fela í sér atlögu framkvæmdavaldsins að dómsvaldinu sem ekki á sér hliðstæðu í íslenskri réttarsögu,“ segir í ályktun Dómarafélags Íslands.
4
Fréttir
„Mynd af mér á bikiníi skaðar engan“
Með því að birta myndir af líkama sínum hefur Lilja Gísladóttir kallað yfir sig athugasemdir fólks um að hún sé að „ýta undir að aðrir vilji vera feitir.“ Hún segir óskiljanlegt að fólk hafi svo miklar skoðanir á holdafari hennar, og annarra, því það hafi engin áhrif á aðra hvort hún sé mjó eða feit.
5
Fréttir
Konur í Bandaríkjunum hafa verið sviptar réttinum til þungunarrofs
Hæstiréttur Bandaríkjanna snéri við fyrri niðurstöðu sem tryggðu rétt kvenna til að láta rjúfa meðgöngu. Rétturinn var tryggður fyrir fimmtíu árum síðan í máli Roe gegn Wade en nú hefur dómstóllinn ákveðið að stjórnarskrá landsins tryggi ekki sjálfsákvörðunarrétt kvenna. Fóstureyðingar urðu sjálfkrafa bannaðar í fjölda fylkja við uppkvaðningu dómsins.
6
Fréttir
2
Bjarni furðar sig á dómurum og segir þá eiga að skila því sem ofgreitt var
„Fólkið í landinu ætti ekki að þurfa að hlusta á að það sé flókið fyrir efsta lag ríkisins, æðstu embættismennina, að skila því sem ofgreitt var úr opinberum sjóðum,“ skrifar Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, um mótmæli dómara við því að þurfa að endurgreiða ofgreidd laun.
7
Fréttir
4
Bjarni undir í rannsókn Ríkisendurskoðunar
Sú endurskoðunaráætlun sem lagt var af stað með í rannsókn Ríkisendurskoðunar á sölu ríkisins á hlutum í Íslandsbanka snýr fyrst og fremst að Bankasýslu ríkisins. Guðmundur Björgvin Helgason ríkisendurskoðandi segir að fjármálaráðherra og ráðuneyti hans séu líka undir og að áætlunin taki breytingum eftir því sem rannsókninni vindi fram.
Mest lesið í vikunni
1
Fréttir
„Mynd af mér á bikiníi skaðar engan“
Með því að birta myndir af líkama sínum hefur Lilja Gísladóttir kallað yfir sig athugasemdir fólks um að hún sé að „ýta undir að aðrir vilji vera feitir.“ Hún segir óskiljanlegt að fólk hafi svo miklar skoðanir á holdafari hennar, og annarra, því það hafi engin áhrif á aðra hvort hún sé mjó eða feit.
2
Pistill
4
Illugi Jökulsson
Þegar fullorðið fólk gerir sig að fífli
Rétt eins og flokkurinn hefur þegar sannað að hann er ekki lengur vinstrihreyfing með þjónkun sinni við efnahagsstefnu Sjálfstæðisflokksins, þá er nú morgunljóst að hann er ekki heldur grænt framboð, skrifar Illugi Jökulsson um Vinstri græn.
3
Fréttir
4
Bjarni undir í rannsókn Ríkisendurskoðunar
Sú endurskoðunaráætlun sem lagt var af stað með í rannsókn Ríkisendurskoðunar á sölu ríkisins á hlutum í Íslandsbanka snýr fyrst og fremst að Bankasýslu ríkisins. Guðmundur Björgvin Helgason ríkisendurskoðandi segir að fjármálaráðherra og ráðuneyti hans séu líka undir og að áætlunin taki breytingum eftir því sem rannsókninni vindi fram.
Úrvinnslusjóður ætlar ekkert að aðhafast vegna íslenska plastsins sem fannst í vöruhúsi í Svíþjóð. Sendinefnd sem fór á staðinn og komst að þeirri niðurstöðu að þar væri einungis lítið magn af íslensku plasti virðist hafa byggt þá niðurstöðu sína á hæpnum forsendum. Fullyrðingar í skýrslu nefndarinnar standast ekki skoðun.
Mörg hundruð falla í innrás Rússa í Úkraínu á degi hverjum, manntjónið eykst sífellt og ólýsanlegar hörmungar þar víða daglegt brauð. Þess utan eru efnahagslegar hamfarir að eiga sér stað í Úkraínu en þær voru raunar hafnar áður en innrásin hófst. Útlitið var svart fyrir en nú er stór hluti landsins ein rjúkandi rúst og vegna landlægrar spillingar mun reynast erfitt að fá fjárhagsaðstoð erlendis frá til uppbyggingar að stríðslokum.
6
FréttirPlastið fundið
1
„Það er búið að borga fyrir þetta“
Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfisráðherra segir að það eigi að endurvinna íslenska plastið sem fannst í vöruhúsi í Svíþjóð, enda sé búið að borga fyrir það.
7
Viðtal
Reykvísk skrifstofukona umlukin svartadauða
Auður Haralds rithöfundur segir að Guð sé algjörlega aðgerðarlaus og þess vegna sé titill bókar hennar sem var að koma út: Hvað er Drottinn að drolla? Sagan fjallar um reykvíska skrifstofukonu í nútímanum sem fer í tímaferðalag alla leið aftur til ársins 1346 og lendir inni í miðjum svartadauða.
Mest lesið í mánuðinum
1
Rannsókn
8
Hvað kom fyrir Kidda?
Hálfri öld eftir að tilkynnt var um bílslys í Óshlíð á milli Bolungarvíkur og Ísafjarðar er lögreglan loks að rannsaka hvað átti sér stað. Lík Kristins Hauks Jóhannessonar, sem lést í slysinu, var grafið upp og bein hans rannsökuð. Sonur og hálfbróðir Kristins urðu til þess yfirvöld skoða loksins, margsaga vitni og myndir af vettvangi sem urðu til þess að málið var tekið upp að nýju.
2
Fréttir
3
„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
Kristín Sóley Kristinsdóttir segist aldrei muni fyrirgefa samfélaginu í Garði fyrir að hafa brugðist dóttur hennar og úthrópað sem lygara eftir að hún greindi frá því þegar hún var tólf ára að maður í bænum hefði beitt hana kynferðisofbeldi, fyrst þegar hún var átta ár gömul. Maðurinn sem var á sextugsaldri á þessum tíma var dæmdur í átján mánaða fangelsi fyrir að hafa ítrekað beitt Lilju, dóttur Kristínar Sóleyjar, ofbeldi.
3
Fréttir
Sonurinn varð sterkari eftir að hann kom út sem trans
Sigga Ey og systurnar héldu uppi málstað trans einstaklinga í Eurovision. Sonur hennar glímdi við mikla vanlíðan þegar hann var að komast á kynþroskaaldur. Þegar hann kom út sem trans rétti hann betur úr sér og varð frjáls.
4
Fréttir
„Mynd af mér á bikiníi skaðar engan“
Með því að birta myndir af líkama sínum hefur Lilja Gísladóttir kallað yfir sig athugasemdir fólks um að hún sé að „ýta undir að aðrir vilji vera feitir.“ Hún segir óskiljanlegt að fólk hafi svo miklar skoðanir á holdafari hennar, og annarra, því það hafi engin áhrif á aðra hvort hún sé mjó eða feit.
5
ViðtalÚkraínustríðið
17
Íslenski fréttaritarinn í boðsferð með Rússum: „Ísland ekki á góðri leið“
Haukur Hauksson hefur verið fréttaritari í Moskvu í þrjá áratugi og hefur nú farið í þrjár boðsferðir með rússneska hernum í Austur-Úkraínu. Haukur telur fjöldamorð Rússa í Bucha „hlægilegt dæmi“ um „setup“, en trúir því ekki að rússneski herinn blekki hann.
6
FréttirSamherjaskjölin
5
Toppar ákæru- og lögregluvalds í Namibíu á Íslandi vegna Samherjamáls
Ríkissaksóknari Namibíu og yfirmaður namibísku spillingarlögreglunnar, hafa verið á Íslandi frá því fyrir helgi og fundað með hérlendum rannsakendum Samherjamálsins. Fyrir viku síðan funduðu rannsakendur beggja landa sameiginlega í Haag í Hollandi og skiptust á upplýsingum. Yfirmenn namibísku rannsóknarinnar hafa verið í sendinefnd varaforsetans namibíska, sem fundað hefur um framsalsmál Samherjamanna við íslenska ráðherra.
7
Menning
1
Fundu týndar dagbækur Bíbíar: „Hún fékk aldrei séns“
Sagnfræðingarnir Sólveig Ólafsdóttir og Sigurður Gylfi Magnússon og prófessorinn Guðrún Valgerður Stefánsdóttir fundu nýjar heimildir eftir Bjargeyju Kristjánsdóttur, eða Bíbí, þegar þau voru að kynna nýja bók hennar í Skagafirði. Saga Bjargeyjar er átakanleg en henni var komið fyrir á öldrunarheimili á Blönduósi þegar hún var á fertugsaldri en hún var með efnaskiptasjúkdóm sem lítil þekking var á árið 1927 þegar hún fæddist.
Nýtt á Stundinni
Vettvangur
Hin margklofna Moldóva á milli Rúmeníu og Rússlands
Yfirvöld í Transnistríu ásökuðu nýlega yfirvöld í Úkraínu um að hafa gert árásir á skotmörk þar í landi. Hvað er Transnistría? kunna sumir að hafa spurt, enda er það ekki að finna á landakortum. Það er aðskilnaðarhérað í Moldóvu, sem vissulega er að finna á kortinu. En jafnvel það ríki er okkur að mestu ókunnugt.
ÞrautirSpurningaþrautin
798. spurningaþraut: Betula betuloideae er víst að ná sér á strik aftur!
Fyrri aukaspurning: Hér að ofan má sjá einn vinsælasta rithöfund heimsins um þessar mundir. Hvað heitir hún? * Aðalspurningar: 1. Fyrir allnokkrum árum reið gífurleg flóðalda yfir strendur Indlandshafs í kjölfar jarðskjálfta út af ströndum indónesískrar eyju, sem heitir ... 2. Um svona flóðbylgju er notað orð sem upphaflega þýðir „hafnaralda“. Hvaða orð er það? 3. Og úr hvaða tungumáli...
Fréttir
Landið sem felur sannleikann bak við lás og slá
Amnesty International segir að þáttaskil hafi orðið í mannréttindamálum í Eritreu fyrir tuttugu árum þegar hópur stjórnmálamanna og fjölmiðlafólks var fangelsaður. Staða mannréttinda hafi verið slæm en versnað til muna þegar yfirvöld réðust með þessum hætti gegn tjáningarfrelsinu. Ekki er enn vitað um afdrif fólksins. Samson Habte, fréttastjóri sem flúði Eritreu fyrir níu árum, segir að heimalandið feli sannleikann bak við lás og slá.
Viðtal
Við þurfum að tala um Eritreu
Samson Habte, fréttastjóri fjölmiðilsins Erisat, fékk skjól í Reykjavík en hann neyddist til að flýja heimaland sitt, Eritreu, vegna starfa sinna. Þar eru þúsundir í fangelsum án dóms og laga, margir vegna skoðana sinna, og frjálsir fjölmiðlar eru bannaðir. Samson segist vera rödd óvinarins í augum einræðisstjórnar Eritreu. Fréttir sem Samson og nokkur landflótta eritresk starfssystkin hans víða um heim senda gegnum gervihnött til Eritreu ná til um 70 prósent þjóðarinnar.
ÞrautirSpurningaþrautin
797. spurningaþraut: Konur í NATO, innrás Frakka á England og hæð Heklu
Fyrri aukaspurning: Hvað heitir þessi eyja? * Aðalspurningar: 1. Hver var sá hæstsetti sem þurfti að segja af sér vegna Watergate-hneykslisins? 2. En hvers vegna nefnist Watergate-hneykslið Watergate-hneyksli? 3. Á NATO-fundinum sem lauk á dögunum mættu fjórar konur sem leiðtogar ríkja sinna. Ein þeirra var vitaskuld Katrín Jakobsdóttir héðan frá Íslandi en hvaðan komu hinar konurnar þrjár? Þið þurfið að...
Fréttir
2
Bjarni furðar sig á dómurum og segir þá eiga að skila því sem ofgreitt var
„Fólkið í landinu ætti ekki að þurfa að hlusta á að það sé flókið fyrir efsta lag ríkisins, æðstu embættismennina, að skila því sem ofgreitt var úr opinberum sjóðum,“ skrifar Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, um mótmæli dómara við því að þurfa að endurgreiða ofgreidd laun.
Fréttir
5
Dómarar mótmæla endurgreiðslukröfu vegna ofgreiddra launa
Ákvörðun fjármálaráðherra um að krefja 260 einstaklinga um endurgreiðslu á ofgreiddum launum síðastliðinna þriggja ára er harðlega mótmælt af dómurum. „Aðgerðirnar fela í sér atlögu framkvæmdavaldsins að dómsvaldinu sem ekki á sér hliðstæðu í íslenskri réttarsögu,“ segir í ályktun Dómarafélags Íslands.
Rannsókn
2
Furðulegt ferðalag íslenskrar síldar til Úkraínu um Panama
Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki seldu uppsjávarfisk til Evrópulandsins Úkraínu í gegnum ríki í öðrum heimsálfum. Eitt af þessum löndum var skattaskjólið Panama sem varð alræmt eftir gagnalekann frá Mossack Fonseca árið 2016. Fisksölufyrirtækin vilja ekki svara spurningum um viðskiptin en þrír sérfræðingar segja þau líta út fyrir að vera gerð af skattalegum ástæðum, gerð til þess eins að stýra því hvar hagnaður myndist.
Fréttir
Ríkið hefur ofgreitt kjörnum fulltrúum og embættismönnum samtals 105 milljónir
Vel á þriðja hundrað kjörinna fulltrúa, ráðherra og embættismanna hafa á síðustu árum fengið greidd of há laun frá Fjársýslu ríkisins, sem studdist við rangt viðmið við launahækkanir. Samtals nemur ofgreiðslan 105 milljónum króna. 45 þessara einstaklinga eru ekki lengur á launaskrá ríkisins. Tólf mánaða endurgreiðsluáætlun hefur verið samþykkt.
Fréttir
1
22 börn biðu eftir brottflutningi í byrjun júní
Tugir umsækjenda um alþjóðlega vernd hafa beðið lengur en ár eftir að vera flutt af landi brott eftir að umsóknum þeirra hefur verið hafnað. Tuttugu og tvö börn biðu brottflutnings í byrjun mánaðar, samkvæmt svari Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra á Alþingi.
MannlýsingSpurningaþrautin
796. spurningaþraut: Það er kominn júlí! Árið er hálfnað!
Fyrri aukaspurning: Afmælisbarn dagsins. Hvað heitir stúlkan á myndinni hér ofan, en hún fæddist 1. júlí 1961. * 1. Fyrsti júlí er í dag, við höfum spurningarnar um þá staðreynd að mestu, en við hvað eða hvern eða hverja er júlí kenndur? 2. Tveir konungar Danmerkur (og þar með Íslands) fæddust 1. júlí — annar 1481 en hinn 1534. Báðir báru...
Greining
2
Hæstréttur Bandaríkjanna með fleiri réttindi í skotsigtinu
Ellefu ríki Bandaríkjanna, undir forystu Repúblikana, hafa þegar bannað þungunarrof og allt að tólf til viðbótar gætu gert það á næstu dögum. Íhaldsmenn eru með yfirburðarstöðu í hæstarétti í fyrsta sinn í áratugi eftir þrjár skipanir á forsetatíð Trumps. Skipanir dómara við réttinn hafa ítrekað breytt sögu og samfélagi Bandaríkjanna eftir að rétturinn tók sér sjálfur einvald til að túlka stjórnarskrá landsins.
Þín áskrift hefur áhrif
Almenningur hefur viðhaldið Stundinni með áskriftum og styrkjum frá febrúar 2015. Með því að kaupa áskrift styrkir þú sjálfstæða rannsóknarblaðamennsku.
Athugasemdir