Stefán Snævarr

Stefán Snævarr

Stefán Snævarr fæddist árið 1953 í Reykjavík. Hann er prófessor í heimspeki við Háskólann í Innlöndum í Noregi. Hann hefur stundað margháttuð ritstörf og skrifað bækur á ýmsum tungumálum. Brill forlagið gaf nýlega út heimspekirit hans The Poetic of Reason. Árið 2010 hlaut hann fyrstu verðlaun í ritgerðarsamkeppni The International Association of Aesthetics.

Heg­el 250 ára

Heim­spek­ing­ur­inn Georg Wil­helm Friedrich Heg­el (1770-1831) var í heim­inn bor­inn á þess­um degi fyr­ir tvö hundruð  og fimm­tíu ár­um. Hann er einn fræg­asti og um­deild­asti heim­spek­ing­ur allra tíma, að­dá­end­urn­ir töldu hann mesta spek­ing sög­unn­ar, and­stæð­ing­arn­ir svindlara og frels­is­fjanda. Ein af ástæð­un­um var sú að hann skrif­aði einatt með all tor­ræð­um hætti. Að­dá­end­urn­ir töldu það merki um dýpt hans, and­stæð­ing­arn­ir að...

Hitler og Stalín: Hvor drap fleiri? Hvor kúg­aði meir?

Um dag­inn fór ég í kvik­mynda­hús og sá mynd­ina Mr. Jo­nes í leik­stjórn hinn­ar pólsku Agnieszku Hol­land. Hún bygg­ir á raun­veru­leg­um at­burð­um, því þeg­ar breski blaða­mað­ur­inn Mr. Jo­nes upp­götv­aði hung­urs­neyð­ina miklu í Úkraínu í byrj­un fjórða ára­tug­ar­ins. Millj­ón­ir manna sultu í hel, „þökk“ sé Sól­inni miklu, Jós­ef Stalín, sem lét taka af­urð­ir af bænd­um til að fjár­magna meinta iðn­væð­ingu. Bænd­urn­ir...

DÓM­AR­INN OG ÞUM­ALL­INN. Svar við svari Jóns Stein­ars.

Ég vil þakka Jóni Stein­ari Gunn­laugs­syni fyr­ir kurt­eis­legt og mál­efna­legt svar við færslu minni um laga­sýn hans („Margra kosta völ?“). Hann velt­ir því fyr­ir sér hvort hug­mynd­ir mín­ar um lög séu að ein­hverju leyti inn­blásn­ar af föð­ur mín­um en svo er ekki. Við rædd­um þessi mál aldrei svo ég muni. Upp­lýst dómgreind. Laga­sýn mín er mest­an part ætt­uð úr...

ÞRÆLA­HALD, IÐN­VÆЭING, EINKAFRAM­TAK

Karl Marx tal­aði  um frum­stæða upp­hleðslu auð­magns sem for­sendu iðn­væð­ing­ar á Vest­ur­lönd­um. Kalla megi hana „erfða­synd kapí­tal­ism­ans“, sagði  Marx hæðn­is­lega. Brottrekst­ur bænda af al­menn­ingi í Bretlandi og víð­ar um lönd hafi ver­ið ein af for­send­um þess­ar­ar auð­magns­upp­hleðslu.  Vest­ræn ný­lendu­veldi hafi far­ið ráns­hendi um ný­lend­ur og not­að ráns­feng­in til fjár­fest­inga (Marx (1972): 790-858 (24 og 25 kafli). Var þræla­hald for­senda iðn­væð­ing­ar? Sum­ir...

„Young Man’s Blu­es“ 2.0

Lag­ið „Young Man‘s Blu­es“ var sam­ið og fyrst sung­ið af djass­mann­in­um Mose All­i­son. Fræg­ast hef­ur það orð­ið í flutn­ingi The Who. Í text­an­um seg­ir að á ár­um áð­ur hafi ungi mað­ur­inn ver­ið að­al­karl­inn, nú á dög­um eigi gamla fólk­ið alla  pen­ing­ana. Ung­menn­in eigi ekk­ert „Oh well a young man ain‘t got not­hing in the world these days…“ Lag­ið á einkarvel...

"Svo ein­falt er það"...ekki. Karl Th og Jón Stein­ar

Karl Th. Birg­is­son  skrif­ar skemmti­leg­an pist­il um Jón Stein­ar Gunn­laugs­son og nýtt greina­safn hans. Hann vík­ur líka að bók Jóns Stein­ars frá 1987, Deilt á dóm­ar­ana, og seg­ir að gagn­rýni hans á Hæsta­rétt í þeirri bók  hafi ver­ið vel rök­studd. Jón Stein­ar ræð­ir sex dóms­mál í   Deilt á dóm­ar­ana  og kemst að þeirri nið­ur­stöðu að Hæstirétt­ur hafi ver­ið of...

Vís­ind­in, stjórn­mál­in, Þor­vald­ur

Það kann að vera rétt að Lars Calm­fors hafi ekki haft um­boð til að veita Þor­valdi Gylfa­syni stöðu rit­stjóra hins marg­um­tal­aða tíma­rits. Eigi að síð­ur er borð­leggj­andi að fjár­mála­ráð­herra og und­irtylla hans sögðu bein­um orð­um að hann fengi ekki stöð­una vegna  þess  að skoð­an­ir hans sam­rýmd­ust ekki við­horfi  þeirra. Af um­mæl­um þess­ara manna („rök­styðj­enda“) verð­ur ekki ann­að ráð­ið en að...

Norski auð­menn gefa þjóð­inni lista­verk o.fl. Hvað gefa ís­lensk­ir auðjöfr­ar?

Í Høvi­kodd­en fyr­ir ut­an Ósló get­ur að líta mik­ið safn nú­tíma­list­ar sem stofn­að var af skauta­drottn­ing­unni Sonja Henie og manni henn­ar, auð­kýf­ingn­um  Nils Onstad. Það ber heit­ið Henie-Onstad safn­ið. Hinn for­ríki út­gerð­ar­mað­ur And­ers Jahre var skattsvik­ari dauð­ans en gaf stór­fé til vís­inda­rann­sókna og fræði­mennsku. Ann­ar rík­is­bubbi, Christian Ring­nes, dældi stór­fé í högg­mynda­lysti­garð í Ósló. Í þeirri borg má finna Astrup-Fe­arnley...

Skáldsvan­ur. Birg­ir Svan og ljóð hans

  Birg­ir Svan Sím­on­ar­son er huldu­mað­ur­inn í ís­lenskri ljóðlist. Hann hef­ur gef­ið all­ar sín­ar bæk­ur út sjálf­ur, þær eru vart  til sölu í bóka­búð­um og hafa fæst­ar ver­ið send­ar til rit­dóma. En huldu­mönn­um í þjóð­sög­un­um er oft lýst sem hæfi­leika­mönn­um, hið sama gild­ir um Birgi Svan sem að minni hyggju er eitt al­besta skáld minn­ar kyn­slóð­ar. Fyrsta bók hans kom...

Ayn Rand og hinir ómiss­andi

Ein­hver leið­in­leg­asta skáldskaga, sem ég hef les­ið,  er Atlas Shrug­ged eft­ir frjáls­hyggjupostul­ann Ayn Rand. Hún er illa skrif­uð, óþol­andi lang­dreg­in og per­sónu­sköp­un eng­in. „Há­tind­ur­inn“ er löng og leið­in­leg ræða að­al­per­són­unn­ar John Galts. Hann stóð á bak við eins kon­ar verk­fall skap­andi fólks og annarra af­burða­manna, ekki síst at­hafna­manna. Þeir hrein­lega yf­ir­gáfu sam­fé­lag­ið og komu sér fyr­ir á leynd­um stað. Fyr­ir...

Frels­ið, nef­ið og veir­an

Hef­ur rík­ið sið­ferði­leg­an rétt til að tak­marka frelsi borg­ar­anna til að koma í veg fyr­ir drep­sótt­ir? Ein­hver kann að segja að   mik­il hætta sé   á að óprúttn­ir stjórn­mála­menn noti slík­ar tak­mark­an­ir sem stökkpall til að gera rík­ið al­mátt­ugt og kála frels­inu.  Eða er slík tak­mörk­un nauð­syn­leg til að hindra þá frels­is­svipt­ingu sem drep­sótt­in get­ur vald­ið? Hugs­um okk­ur að   hlut­verk rík­is­ins...

Mak­ríl­frekja sæ­greif­anna og þríflokka­banda­lag 2021

Mér varð óglatt þeg­ar ég frétti af nýj­ustu uppá­komu sæ­greif­anna. Nokkr­ir þeirra heimta nú millj­arða af rík­is­sjóði vegna þess að þeir telja sig hlunn­farna um mak­ríl­kvóta. Þessi krafa er sett fram á tím­um þeg­ar al­var­leg efna­hagskreppa er í nánd og rík­is­sjóð­ur þarf á öllu sínu að halda til að efla at­vinnu­vegi og heil­brigðis­kerfi. Hafa sæ­greif­arn­ir ekki feng­ið nóg af al­manna­fé?...

Flýj­um ism­ana!

Sá mikli skelm­ir spek­inn­ar, Friedrich Nietzsche,  boð­aði ragnarök skurð­goð­anna, þ.e.a.s. heim­speki- og hug­mynda­fræði­kerf­anna. Hann vildi nota ham­ar til að kanna hvort hol­ur hljóm­ur væri í skurð­goð­un­um og leyfa þeim að lafa sem væru laus­ar við hol­an  hljóm (Nietszche án ár­tals: loc. 91-108 (Vorwort).   Ég hyggst gera slíkt hið sama við hug­mynda­fræði­kerf­in, at­huga hvort í þeim sé hol­ur hljóm­ur. Spurt...

Roll over, Chuck Berry! Beet­ho­ven 250 ára

Muna menn teikni­mynda­sög­urn­ar um Charlie Brown og vini hans? Ein per­són­an var smá­strák­ur­inn Schroeder sem alltaf spil­aði á pí­anó og beið spennt­ur eft­ir af­mæl­is­degi Beet­ho­vens. Hann ku vera þann 16 des­em­ber. En ég hyggst taka for­skot á sæl­una og hylla meist­ar­ann því á þessu ári verða 250 ár síð­an hann fædd­ist. Hon­um var stirð­ari um stef en Moz­art og þurfti...

Mest lesið undanfarið ár