Síða 1 af 15
Næsta síða »
Stefán Snævarr
Carlsen gegn Caruana
Fyrir þremur áratugum voru fjórir íslenskir skákmenn í hópi hundrað bestu skákmanna heims. Svo kom eitthvað fyrir sem rústaði skákgetu Íslendinga. Ég held að tískugræðgi hafi átt mikinn þátt í því, sjúklegur ótti Íslendinga við að vera lummó og gamaldags, samanber gamaldags-er-vont-orðræðan sem ég ræddi nýskeð á þessum vettvangi. Upp úr 1990 virðist margt tískmennið hafa fengið þá flugu í...
Stefán Snævarr
Klukkan ellefu, þann ellefta ellefta 1918
Klukkan var tuttugu mínútur yfir fimm um morguninn þann ellefta nóvember árið 1918. Sólin hafði vart náð að skína á skotgrafirnar, á limlest líkin, á hina særðu, á eyðimörk einskismanns landsins. Matthias Erzberger, sendifulltrúi Þýskalands, hafði stigið inn í járnbrautarvagn, skammt frá franska þorpinu Compiègne. Þar mátti hann undirrita skilyrðislausa uppgjöf Þýskalands. Sama dag, klukkan ellefu fyrir hádegi skyldi öllum...
Stefán Snævarr
Orrustan við Kadesh og kosningarnar vestanhafs
Árið 1274 fyrir okkar tímatal: Faraó Egypta, Ramesses II, heldur með fjórum herfylkjum norður í átt að borginni Kadesh í Sýrlandi. Hann taldi Hittítakonunginn Muwatalli II orðinn helst til uppvöðslusaman á þeim slóðum þar sem leppríki Egypta var að finna. Njósnurum Muwatallis tókst að blekkja Egypta, telja þeim trú um að Hittítaherinn væri ókominn til Kadesh. Fullviss um það...
Stefán Snævarr
Gamaldags-er-vont-orðræðan
Á Íslandi hefur skapast hefð fyrir því sem ég kalla „gamaldags-er-vont-orðræðuna“. Í slíkri orðræðu er gefið að það sem er gamaldags, gamalt og fortíðarlegt sé af hinu illa, nútíminn og framtíðin af hinu góða. Það er aldrei útskýrt hvers vegna hið gamla sé vont, hið nýja gott. Áður en Bjarni Ben og Katrín Jakobs gerðu sitt bandalag afgreiddi Bjarni skoðanir...
Stefán Snævarr
Dómarinn og sálfræðingurinn, böðull hans
Þorsteinn heitinn Gylfason skrifaði á sínum tíma snaggaralega ádrepu um sálfræði. Hann spurði hvort sálfræði ætti sér einhvern tilverurétt. Og eftir að hafa gagnrýnt ýmsar þekktar sálfræðikenningar svaraði hann: Ég veit það ekki (Þorsteinn 2006: 23-56). Ekki ætla ég mér þá dul að svara spurningunni í stuttri færslu en hyggst ræða dálítið um mögulega veikleika sálfræðinnar. Einnig mun...
Stefán Snævarr
Hrunið og viðsnúningspiltarnir ("Fyrst á réttunni, svo á röngunni, tjú, tjú, trallala")
Áður fyrr á árunum höfðu bændur einatt snúningspilta. Eftir hrun urðu ónefndir snúningspiltar viðsnúningspiltar. Þeir sem áður höfðu vegsamað auðmenn og útrás sneru allt í einu við blaðinu. Einn vegsamaði bankana svo seint sem í desember 2007 en söðlaði svo um og stofnaði andkerfisflokk. Annar gekk feti framar og stofnaði tvo andkerfis flokka, hafandi áður verið tengdur útrásarmönnum og lofað...
Stefán Snævarr
Vistarbandstuðið og bæjarleysan
Nú þekkist sú skoðun og þykir fín að vistarbandið hafi verið upphaf alls ills á ísaköldu landi. Sumir álitsgjafar japla stöðugt á þessu, nægir að nefna Guðmund Andra Thorsson sem staðhæfir án raka að fákeppni á Íslandi eigi sér rætur í vistarbandinu. Væri ekki ögn gáfulegra að rekja fákeppnina til einokunarverslunarinnar? Einokun er jú ekkert annað en fákeppni á sterum....
Stefán Snævarr
Lémagna Lehman bræður, fjármálakreppan og undirmálslánin
Um þessar mundir er áratugur liðin síðan Lehman bræður urðu lémagna og tóku heimshagkerfið með sér í fallinu. En auðvitað verður þessum leiðu bræðrum vart einum kennt um fjármálakreppuna, orsakir hennar voru sjálfsagt margar og margþættar. Vinsælt er að kenna undirmálslánunum amerísku um kreppuna og er þá undirskilið að ríkisafskipti ein eigi sök á henni. Þessi lán hafi verið sköpunarverk...
Stefán Snævarr
Svíþjóð og kosningarnar
Ég bjó í Svíþjóð einn vetur fyrir tæpri hálfri öld. Eitt sinn var íslenskur læknir, sem lengi hafði búið með sænskum, í heimsókn hjá foreldrum mínum. Talið barst að umræðuhefð Svía. Læknirinn sagði „sænskir þátttakendur í umræðu eru eins og læmingjahjörð, allir hlaupa í sömu áttina“. Eins og ég hef sagt í fyrri færslum er hneigð til þrúgandi sáttamenningar í...
Stefán Snævarr
1968: Vor í Prag, innrás í ágúst
Í gær voru fimmtíu ár liðin frá því að herir Sovétríkjanna og fylgiríkja þeirra réðust inn í Tékkóslóvakíu og bundu með því enda á umbótatilraunir Alexanders Dubcek, aðalritara kommúnistaflokksins. Ég man vorið í Prag vel, man hrifningu mína af umbótastarfinu, man sjokkið þegar ég frétti um innrásina, man mig standa á mótmælafundi fyrir framan sovéska sendiráðið þá tæpra fimmtán ára....
Stefán Snævarr
Trója, þrælflækt saga
Svo orti meginskáldið Ezra Pound í Canto IV: „Palace in smoky light, Troy but a heap of smouldering boundary stones,…“ Löngu áður en ég las kvæði Pounds las ég sígildra söguheftið um Ilíonskviður upp til agna, barnungur. Mörgum árum seinna las ég sjálfa Ilíonskviðu Hómers: „Kveð þú, gyðja, um hina fársfullu heiftarreiði Akkils Peleifssonar, þá er olli Akkea ótölulegum mannraunum,…“...
Stefán Snævarr
Trumptín, ræningjahöfðingi?
Glöggir lesendur hafa örugglega séð að „Trumptín“ er blanda af nöfnum Trumps og Pútíns en hnífurinn virðist ekki ganga á milli þeirra félaga. Trump sýndi Pútín fádæma undirlægjusemi á Helsinkifundinum og virðist ekki hafa gagnrýnt hann fyrir eitt né neitt, hvorki innlimun Krímskaga né mögulega aðild að Skripalmálinu. Trump þykist að vísu hafa gagnrýnt hann fyrir afskipti af ameriskum kosningum...
Stefán Snævarr
Skáldið frá Hamri
Friedrich Nietzche vildi stunda heimspeki með hamrinum, slá með honum á skurðgoðin, athuga hvort holur hljómur væri í þeim, mölva þau ef svo væri. Þannig skyldi endurmeta öll verðmæti. Orti Þorsteinn frá Hamri með hamrinum? Sé svo þá notaði hann hamarinn með varfærni, mölvaði fátt, þótt vissrar vinstriróttækni gæti í fyrstu bókum hans. Alltént heyrðist honum holur hljómur vera í...
Stefán Snævarr
Jordan Peterson og einstaklingshyggjan
Ekki hef ég orðið svo frægur að heyra Jordan Peterson fyrirlesa, ekki hef ég heldur lesið hina umdeildu bók hans. En hann mun hafa sagt í Hörpufyrirlestri að ástæðan fyrir fjöldamorðum og alræði sovéskra kommúnista og þýskra nasista hafi verið heildarhyggja þessara þjóða. Einstaklingshyggju-þjóðir fremji ekki slík voðaverk og mun hann hafa nefnt Kanadamenn, Norðmenn og Bandaríkjamenn sem dæmi....
Stefán Snævarr
Píp Trumps um viðskipahalla og fleira
Trump fer mikinn þessa dagana að vanda, úthúðar viðskiptaþjóðum Bandaríkjanna og setur stórtolla á innflutning frá þeim. Þjóðir eru ekki fyrirtæki Hann skilur ekki að þjóðir eru ekki fyrirtæki. Löngu fyrir forsetatíð hans skrifaði nóbelshagfræðingurinn Paul Krugman grein þar sem hann benti á að samkeppni þjóða er gagnólík samkeppni fyrirtækja. En viðskiptamenn haldi ranglega að þjóðir keppi um...
Síða 1 af 15
Næsta síða »