Í ársskýrslum meðferðarheimilisins sem rekið var í Varpholti og síðar Laugalandi í Eyjafirði er lögð mikil áhersla á að létt andrúmsloft hafi ríkt á heimilinu, stúlkur sem þar voru vistaðar hafi verið ánægðar og glaðar með dvölina og meðferðin hafi almennt skilað miklum árangri. Þær lýsingar er alls ekki í takti við upplifun fjölda kvenna sem hafa lýst, meðal annars opinberlega í Stundinni, því að þær hafi mátt sæta ofríki og andlegu og líkamlegu ofbeldi á meðan þær voru vistaðar á meðferðarheimilinu.

Stundin óskaði eftir að fá afhentar ársskýrslur meðferðarheimilisins á árabilinu 1997 til 2007 og hefur fengið þær sem fundust í hendur. Ársskýrslum fyrir árin 2004 og 2007 virðist ekki hafa verið skilað. Í það minnsta finnast þær ekki hjá Barnaverndarstofu sem hefur ekki skýringu á reiðum höndum á því hvers vegna svo sé.

Talað um góðan anda en stúlkurnar lýsa andlegu ofbeldi sem daglegu brauði

Í ársskýrslunum er starf heimilisins yfir hvert ár rakið en þær eru undirritaðar af Ingjaldi Arnþórssyni, forstöðumanni meðferðarheimlisins á þessum tíma, og Áslaugu Brynjarsdóttur eiginkonu hans, utan sú síðasta sem er aðeins undirrituð af Ingjaldi. Almennt er yfirbragð skýrslnanna mjög jákvætt og hvergi minnst á atvik eða ofbeldi,  sem konur sem voru vistaðar á heimilinu hafa að undanförnu lýst. „Góður vinnuandi hefur hefur verið í húsinu á árinu 2003, þrátt fyrir nokkur strok og ýmis vandamál hefur þessi góði vinnuandi haldið sér allt árið og gert alla vinnu mikið mun skemmtilegri og léttari,“ segir þannig í ársskýrslu fyrir árið 2003.

Sjö konur hafa þegar stigið fram í Stundinni og lýst því að þau hjón, einkum þó Ingjaldur, hafi beitt þær harðræði og ofbeldi á meðan að þær dvöldu á meðferðarheimilinu.

Meðal þeirra er Alexandra Magnúsdóttir, sem ekki kom fram undir nafni í síðasta tölublaði Stundarinnar, en er nú tilbúin til að stíga fram. Alexandra var vistuð á Laugalandi árið 2003, hið sama ár og góður vinnuandi átti að hafa haldið sér allt árið og gert alla vinnu skemmtilega og létta. Alexandra, sem þá var þrettán ára gömul, lýsir því að andlegt ofbeldi hafi verið daglegt brauð og gerendurnir hafi verið þau Ingjaldur og Áslaug. Alexandra lýsti því einnig í sama viðtali að Ingjaldur hefði ráðist harkalega á hana. Tilefnið var lítið, saklaus sms-skilaboð sem hún hafði sent strák. Ingjaldur hellti sér yfir Alexöndru á fundi, fyrir framan allar stúlkurnar. „Ég fór að hlæja og bað hann að slaka á, þetta væri ekki alvarlegt mál og þá trylltist hann. Hann tók mig hálstaki og hélt fast. Mér fannst eins og það væri að líða yfir mig. Svo sleppti hann og ég settist í sófann í algjöru sjokki. 

Ein stelpan sem var á fundinum pissaði í sig af hræðslu. Allar stelpurnar horfðu niður, litu ekki á mig. Allar hræddar.“

Tiltekið er í fyrstu ársskýrslunum að batastarf innan heimilsins byggi á sporakerfi AA samtakanna. Í ársskýrslu fyrir árið 1998 er einnig nefnt, undir liðnum batastarf, að einu sinni í viku taki börnin sem vistuð eru á meðferðarheimilinu þátt í unglingastarfi Hvítasunnukirkjunnar. „Starfið innan trúfélagsins virðist vera sérstaklega siðferðisstyrkjandi og styður meðferðina á frábæran máta,“ segir í skýrslunni. Konur sem Stundin hefur rætt við hafa lýst mjög blendum tilfinningum til þessa starfs, annars vegar á þann veg að þær hafi verið fegnar hverju tækifæri til að komast út af heimilinu, en hins vegar hafi þeim þótt verið að troða upp á þær guðstrú sem þær hafi ekki haft neinn áhuga á. Í skýrslunni segir einnig um starfið í Hvítasunnukirkjunni að það hafi leitt til „ótrúlegra siðferðisbreytinga“ á börnunum „eða eins og ein stúlkan sagði „það er engin leið að ljúga að ykkur þegar maður er að koma af bænastund“.“

Árið eftir, í ársskýrslu ársins 1999, kemur fram að stúlkunum sem vistaðar voru í Varpholti hafi verið algjörlega í sjálfsvald sett að sækja unglingastarf Hvítasunnukirkjunnar. Það rímar illa við lýsingar þeirra kvenna sem Stundin hefur rætt við sem hafa sagt að þær hafi ekki haft neitt val um annað en að taka þátt í trúarstarfinu.

Fyrst talað um árekstra árið 2000

Í ársskýrslu ársins 2000 er fjallað um flutninga meðferðarheimilisins frá Varpholti að Laugalandi það haust. Er þar nefnt að vegna flutninganna hafi verið mikið álag á starfsfólk og unglingana sem voru í meðferð. „Má hiklaust telja að eitthvað af þeim árekstrum sem urðu á milli starfsfólks og unglinga megi rekja til ofþreytu,“ segir í skýrslunni og er þar í fyrsta skipti minnst á árekstra á heimilinu.

Þá er jafnframt nefnt í sömu skýrslu í fyrsta skipti að stúlkur hafi strokið af heimlinu, alls þrjár talsins. Er meðal annars nefnt að margar stúlkur hafi verið innskrifaðar á svipuðum tíma „sem orsakaði mikla [svo] undirferli og strok sem að öðrum kosti hefði verið hægt að komast hjá.“ Í seinni ársskýrslum er einnig fjallað um strok, sem áttu sér stað á hverju ári, utan að árið 2006 er ekki fjallað sérstaklega um slíkt. Er í öllum tilvikum fjallað um strok á þann hátt að um sé að ræða hluta af því ferli að sætta sig við vistunina á meðferðarheimilinu. Konurnar sem Stundin hefur rætt við hafa hins vegar sumar hverjar lýst því að þær hafi með því að gera stroktilraunir verið að flýja ofríki og ofbeldi það sem þær segja að hafi verið viðvarandi á heimilinu.

Dagný Rut Magnúsdóttir lýsti því í viðtali í síðasta tölublaði Stundarinnar að hún hefði reynt strok. Foreldrar hennar hefðu komið á Laugaland og átt fund með Ingjaldi. „Um leið og þau voru farin trompaðist hann og það urðu átök okkar á milli. Þetta voru mikil átök. Hann hélt mér niðri en ég náði að slíta mig lausa en hann náði mér aftur og dró mig að stiganum og henti mér niður. Ég lenti með höfuðið á vegg og vankaðist. Hann hélt áfram að öskra á mig, sagði að þetta væri mér að kenna og dró mig inn í herbergi og skellti hurðinni á eftir sér.“

Þá er einnig nefnt að sex stúlkur hafi verið útskrifaðar á árinu 2000. Af þeim hafi fimm farið í fósturvistun til eins árs á Akureyri. Ástæður þess eru sagðar ýmsar og ólíkar en voru þó einnig sagðar allar snúast um erfiðleika foreldra við að fá unglingana til að hlýða og fara eftir reglum. Konurnar sem stigið hafa fram í Stundinni hafa meðal annars sagt að þær vilji fá skýringar á því hvernig hafi staðið á því að þær hafi verið sendar í fóstur að aflokinni meðferð en ekki verið sendar heim til foreldra sinna. Brynja Skúladóttir, ein kvennana, segir við Stundina að hún muni fara fram á svör við þessu á fundi með Heiðu Björg Pálmadóttur, forstjóra Barnaverndarstofu, sem fór fram í dag.

Lýsa ítrekuðum læknisheimsóknum til kvensjúkdómalæknis

Í ársskýrslu fyrir árið 2001 er í fyrsta skipti fjallað um læknisþjónustu sem stúlkurnar njóta. Þar er meðal annars nefnt að nær allar stúlkurnar hafi þurft að hitta heimilislækni og kvensjúkdómalækni. Konur sem vistaðar voru á Laugalandi og Stundin hefur rætt við hafa margar lýst því að þær hafi ítrekað verið sendar til kvensjúkdómalæknis án þess að hafa óskað þess og án þess að fá neinar skýringar á því af hverju þörf hafi verið talin á því. „Við vorum líka sendar í skoðun til kvensjúkdómalæknis til að útiloka að við værum þungaðar eða með kynsjúkdóm,“ sagði Gígja Skúladóttir í viðtali í síðasta tölublaði Stundarinnar.  

Í skýrslunni fyrir árið 2000 er einnig greint frá því að frá árinu 1999 hafi eingöngu stúlkur verið vistaðar á meðferðarheimilinu, með einni undantekningu, og hafi það breytt meðferðarbragnum. Einbeiting og þátttaka í meðferðarstarfi sé betri „og undirferli og lygar verða minni.“ Þessi lýsing er síðan endurtekin með sömu orðum í öllum síðari skýrslum.

Tiltekið er að í ársbyrjun 20001 hafi verið tekið í notkun fjögurra þrepa kerfi í meðferðinni og látið af því að það sé mikil framför. Stundin hefur áður greint frá því að í því þrepakerfi fólst meðal annars að allar stúlkurnar sem komu í vistun á Laugalandi byrjuðu á 1. þrepi og meginreglur á því þrepi voru að þær fengu ekki afhent dót sitt eða fatnað fyrr en þær voru komnar upp á næsta þrep. Þær fengu ekki að nota snyrtivörur, þær fengu ekki vasapeninga, tóku ekki þátt í dagskrá og var aðeins heimilt að dvelja á efri hæð meðferðarheimilisins. Þær máttu þá aðeins taka við einu símtali á viku frá foreldrum, sem starfsmaður hlustaði á. Konurnar sem Stundin hefur rætt við hafa allar lýst umræddu þrepakerfi sem niðurbrjótandi, tilviljunarkennt hafi verið hvað þurfti til að hægt væri að komast upp um þrep og því hafi óspart verið hótað að þær yrðu færðar niður um þrep létu þær ekki í einu og öllu að vilja Ingjaldar.