Nokkur Evrópulönd skylda nú fólk til bera andlitsgrímur á almannafæri til að varna útbreiðslu COVID-19 og bandarísk stjórnvöld hafa nú tekið upp þá stefnu að mælast til þess, eftir að hafa mælst gegn því. 

Lög þessa efnis gengu í gildi í Austurríki í dag. Ólafur S. Andrésson, prófessor í erfðafræði við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands, segir að grímur séu ekki fullkomin vörn gegn COVID-19 smiti og geti veitt þeim sem þær bera falskt öryggi.

Þetta segir Ólafur á Vísindavef Háskóla Íslands þar sem hann svarar spurningum um hvaða gagn grímur geri gegn COVID-19 smiti.

Í svari sínu segir Ólafur að grímur komi einkum að gagni við tvenns konar aðstæður. Í fyrsta lagi til að verja heilbrigðisstarfsfólk gegn sýkingum þegar það umgengst fólk með COVID-19-sýkingu. Þar sé þá um að ræða sérstakar sóttvarnargrímur með smáum götum sem hleypa ekki í gegn örsmáum ögnum svo sem veirum. Þær séu dýrar og af skornum skammti.

Trefill getur hremmt dropa

Ólafur S Andrésson prófessor við HÍ

Mynd: Háskóli Íslands

Í öðru lagi geti einfaldar grímur, trefill eða annað klæði, hremmt dropa sem myndast við hóst og hnerra. „Talið er að SARS-CoV-2 veiran (sem veldur COVID-19) berist einkum milli manna beint með slíkum úðadropum, eða óbeint um fleti sem fólk snertir,“ skrifar Ólafur í svari sínu.

Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir tók í sama streng á stöðufundi Almannavarna fyrir helgi þar sem hann sagði að gríma gæti veitt fólki falskt öryggi.

Á vef Landspítala, þar sem finna má ráðleggingar um sýkingavarnir gegn COVID-19, segir að engin ástæða sé fyrir heilbrigt fólk að bera grímu nema það sinni umönnum fólks sem hugsanlega gæti verið sýkt eða að viðkomandi finnu fyrir flensueinkennum. Þá segir í leiðbeiningunum að gríma komi aðeins að gagni ef sá sem hana noti stundi reglulega handhreinsun.

Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir sagði á blaðamannafundi almannavarna á föstudag það vera vafasamt að fá almenning til að bera grímur. „Að almenningur gangi með grímur er mjög vafasamt. Það er engin stofnun eða ábyrgur aðili sem mælir með því. Ég veit að í Bandaríkjunum hafa þeir verið að tala um þetta en ég alla vega set spurningamerki við þetta.“

Tekið til sinna ráðaÞessi íbúi á Filippseyjum útbjó grímu úr vatnsbrúsa. Óvíst er hversu mikla vörn gríma sem þessi veitir gegn COVID-19 smiti.

Mynd: Ted ALJIBE / AFP

Landlæknir útbýr grímu úr stuttermabol

Fyrir helgi beindi Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, þeim tilmælum til bandarísks almennings að skýla nefi og munni á almannafæri. Sjálfur sagðist Trump þó ekki ætla að bera grímu.

Í kjölfarið birti Sóttvarnastofnun Bandaríkjanna, CDC, um helgina leiðbeiningar á vefsíðu sinni um hvernig útbúa megi slíkar grímur. Myndband sem sýnir  Jerome Adams landlækni Bandaríkjanna, útbúa grímu úr stuttermabol hefur vakið töluverða athygli og fengið mikið áhorf.

Fjöldi fólks um allan heim hefur tekið upp á því að útbúa sínar eigin andlitsgrímur til að verjast mögulegu veirusmiti.

Ný lög í Austurríki

Frá og með deginum í dag ber öllum þeim, sem fara inn í dagvöruverslanir og apótek í Austurríki að bera grímu.  Kanslari landsins, Sebastian Kurz, hefur sagt að ekki sé útilokað að þetta muni fljótlega eiga við um öll önnur almannarými. Austurríki gengur ekki jafnlangt í þessum efnum og Bosina-Hersegóvína, Slóvakía og Tékkland, þar sem fólki ber að bera grímu fari það út fyrir heimili sín.

Nú er í gangi þjóðarátak í Tékklandi þar sem fólk er hvatt til að bera grímur og útbúa þær sjálft. Í myndskeiði, sem stjórnvöld létu gera, er meðal annars fullyrt að Tékkum hafi tekist að hamla útbreiðslu veirunnar með þessum aðgerðum.

Alþjóðaheilbrigðismálstofnunin, WHO, segir að þeir einir eigi að bera grímur sem séu með einkenni COVID-19 eða séu á einhvern hátt útsettir fyrir smiti. Á vefsíðu stofnunarinnar er áréttað að einnota grímur eigi eingöngu að nota í eitt skipti. Mikil eftirspurn sé eftir grímum alls staðar í heiminum og fólki því ráðlagt að nota þær á skynsamlegan hátt.