Vá hvað það er gott – vont að vera til núna, og hið bjarta er mjög augljóst! Í hörmulegum aðstæðum hafa Íslendingar sýnt það og sannað (!) að þeim er virkilega annt um náunga sinn. Á þessu ískalda landi er hlýhuga þjóð, sem stendur saman þegar eitthvað bjátar á. Ég er nokkuð viss um, að þegar COVID-faraldurinn er yfirstaðinn, þá höfum við endanlega áttað okkur á að við Íslendingar erum þjóð sem skýtur skjólshúsi yfir þá sem standa höllum fæti í lífinu. Í þetta skiptið eru það aldraðir og þeir sem eru veikir fyrir.
Þetta skrifar Katrín Brynja Hermannsdóttir móðir þriggja drengja, grunnskólakennari, flugfreyja, blaðamaður og uppkomið barn.
En í miðjum átökum við illvíga óværu hefur þrautseigt áfengisfrumvarp stungið upp kollinum á nýjan leik. Bömmer. Markmiðið er að almenningur geti nálgast áfengi, án þess að þurfa að laga líf sitt að opnunartíma Vínbúða. Á dögunum bættist við, að ef einhvern tímann væri þörf fyrir löglega netverslun með áfengi... Rökin sem mæla á móti því að aðgengi að áfengi verði aukið eru fjölmörg, þau hafa oftsinnis komið fram áður, og ég hvet ALLA til að kynna sér þau. Nú síðast fengum við Íslendingar skilaboð um áfengisnotkun frá Ölmu Möller, landlækninum okkar.
Skilnaðurinn við Bakkus
En bara til að setja þetta í eitthvert örlítið samhengi, þá vitum við langflest að það getur verið hægara sagt en gert að segja endanlega skilið við Bakkus, hafi hann verið til trafala með einum eða öðrum hætti í lífi fólks. Annað hvort hefur fólk reynt þetta á eigin skinni, eða þekkir til einhvers sem hefur háð baráttu við Bakkus.
Sá sem notað hefur áfengi til að deyfa tilveru sína, þarf oftar en ekki drjúgan tíma, eftir að skilnaður hefur farið fram, til að stilla hugann og finna nýjan lífstakt. Þörfin fyrir að slökkva á og deyfa erfiðar tilfinningar hverfur sjaldnast við það eitt að setja tappann í flöskuna og/eða fara í meðferð. Löngunin gerir ekkert endilega boð á undan sér og þá hefst „slagurinn við hugann“. Auðveldara aðgengi teflir velgengni edrúmennsku þessa fólks í tvísýnu. Ein armlengd í hillur matvöruverslana, sem fólk á alltaf erindi í, er talsvert auðveldari en að þurfa að gera sér ferð í Vínbúð. Að geta pantað heiman frá sér er svo enn auðveldara, verði netsala leyfð.
Stöndum þétt saman
Færð eru rök fyrir því að alkóhólistinn, hvort sem hann hefur farið í áfengismeðferð og sé „á fallbraut, „að falla“ eða virkur í sinni drykkju, þá nái hann sér í áfengi, ætli hann sér það á annað borð og opnunartími Vínbúða engin fyrirstaða. Áfengi er reddað með einum eða öðrum hætti. Þessi rök eru réttmæt.
En þetta á hins vegar alls ekki við um alla óvirka alkóhólista. Þeir eru þó nokkuð margir „þarna úti“ sem myndu raunverulega láta það stoppa sig, að þurfa að gera sér ferð í Vínbúð, þegar löngunin til að deyfa sig kemur upp. Og oft er það svo að að ákveðnum tíma liðnum, þá líður löngunin hjá! Við bætist einn dagur, eitt kvöld með börnunum þar sem alkóhólisti í bata fer allsgáður í háttinn. Fjölskyldan öll „græddi“ á því að Íslendingar hafa valið að standa saman og við bakið á þeim sem eiga í erfiðleikum með sína áfengisneyslu. Ekki síst vegna þeirra barna sem hafa ekkert val og neyðast til að alast upp í brengluðum aðstæðum þar sem alkóhólismi stýrir stemningunni.
Við snúum bökum saman
Við sem þjóð berum ábyrgð hvert á öðru, við gerum það nú þegar, til dæmis með umferðarreglum, og saman búum við til samfélag sem vill náunganum vel. Í okkar aðstæðum í dag, þar sem mannskæður vírus hefur sett heimsbyggðina á hliðina, þá kristallast náungakærleikur Íslendinga. Samhugurinn og einlægur vilji okkar allra til að setja þarfir annarra fram fyrir okkar eigin, er raunverulegur.
Fólk er skikkað í sóttkví og einangrun, það kemst ekki með góðu móti að sækja sér nauðsynjar, fær ekki að hitta ástvini, og mestu pæjur bæjarins ganga um verslanir með bláa plasthanska. Þetta gerum við vegna þess að okkur er annt um náungann og við viljum leggja okkar af mörkum sem vel hugsandi þegnar þessa samfélags sem við búum í. Við neitum okkur um hitt og þetta, ekki endilega vegna þess að við myndum sjálf veikjast hastarlega og jafnvel deyja, heldur gerum við þetta fyrir samborgara okkar, þá sem eru komnir af léttasta skeiði og fyrir þá sem eru veikir fyrir. Okkur er í raun og veru annt um náungann.
Alkóhólistinn smitar út frá sér
Við erum langflest meðvituð um að stór hópur fólks hér á landi þjáist vegna ofneyslu annarra. Þetta á sérstaklega við um börn sem alast upp í skugga áfengisneyslu. Daglega smitar alkóhólistinn út frá sér, til barna, maka og annarra í hans nærumhverfi. Smitið lýsir sér til dæmis sem mikil vanlíðan, kvíði og vanmáttur. Þannig má segja að alkóhólismi sé bráðsmitandi, því uppspretta hans er gjarnan þörf fyrir að deyfa andlegan sársauka. Sé barnsskónum slitið í alkóhólískum aðstæðum fer uppkomið barn alkóhólista út í lífið með skekkta mynd, af sjálfu sér og lífinu.
Í raun og veru snýst þetta, þegar allt kemur til alls, um að gera það sem í okkar valdi stendur til að hlífa saklausum börnum. Börnum sem hafa ekkert annað val en að búa við þá hörmung sem barnæska í skugga alkóhólisma er.
Skugginn er raunverulegur og við sem hlýhuga þjóð, þegar á reynir, stöndum með þeim sem eiga erfitt. Við getum hjálpað. Við getum lagt okkar af mörkum. Gerum eitthvað gott og gerum það saman! Fyrir annarra manna börn.
Rafrænt knús
Ykkar einlæg,
Katrín Brynja - uppkomna barnið.
Athugasemdir