Því hefur verið haldið fram að vart sé hægt að hugsa sér betra start á rithöfundarferli en að vera hafnað af bókmenntastofnuninni. Þetta sanna dæmin. Hér á landi er Guðbergur Bergsson eitt af þeim skýrustu. Þegar fyrstu stóru skáldsögu hans, Tómasi Jónssyni: Metsölubók, var hafnað á stjórnarfundi Máls og menningar í apríl 1965 varð til einn framsæknasti og jafnframt óforskammaðasti rithöfundur aldarinnar. Upp frá því átti Guðbergur eftir að hræra upp í staðnaðri fagurfræði landsmanna, ganga ítrekað fram af siðferðiskennd þeirra, hirta þá fyrir afdalamennsku og afhjúpa lamað og lúið tilfinningalíf einangrunarinnar, en um leið opna augu margra fyrir því að það væri hægt að hugsa öðruvísi, skrifa öðruvísi, lifa öðruvísi.

Og þessu hélt hann áfram alveg fram á síðustu ár. Um Guðberg ríkti aldrei nein sátt. Og raunar leit aldrei út fyrir að Guðbergi þætti það eftirsótt að um hann ríkti sátt. Kannski var ásókn hans í það …