Nú fyrir landsleik Íslands og Frakklands leika margir sér að því að búa til líkingar út frá árásum víkinga á París fyrir tæpum 1.200 árum. „Við erum að fara að ljúka verki Ragnars loðbrókar,“ segja menn til dæmis glaðbeittir.
Auðvitað á að leyfa fólki að skemmta sér við líkingamál úr sögunni, annaðhvort væri nú.
En sannleikurinn er auðvitað sá að víkingaárásirnar á París voru sannarlega ekkert gamanmál.
Um 800 var Karlamagnús konungur Frakklands og ríkti yfir gríðarmiklu ríki sem náði yfir stóra hluta Þýskalands og Ítalíu líka. Þá voru árásir víkinga frá Danmörku og Noregi hafnar. Karlamagnús kom einmitt upp heilmiklum varnarvirkjum við ströndina sem ætlað var að verjast víkingum.
Árásir þeirra færðust hins vegar sífellt í aukana næstu áratugi og urðu skipulagðri.
Eftirmenn Karlamagnúsar voru illa í stakk búnir til að takast á við víkingana. Yfirleitt voru önnur mál líka ofar í huga þeirra. Innbyrðis átök og deilur í konungsættinni olli því að oft á níundu öld brutust út borgarastyrjaldir, og héruð eins og Búrgúndí voru líka sífellt í uppreisnarhug gegn konungsvaldinu.
Og rétt er að hafa í huga að París var ekki miðpunktur eða höfuðborg Frakkaríkis á níundu öld. Rómverjar höfðu lagt drög að borginni á sínum tíma og hún varð fljótt nokkuð fjölmenn og mikilvæg, og þar var mikil og merkileg dómkirkja, en Karlamagnús og afkomendur hans höfðu yfirleitt aðsetur í Achen í Þýskalandi og síðan öðrum borgum nær átakasvæðum í austri.
Þegar kom fram á fimmta áratug níundu aldar voru árásir víkinga orðnar mjög þrálátar. Og vorið 845 sigldi floti 120 víkingaskipa upp Signu og alla leið til Parísar. Talið er að um borð í skipunum hafi verið um 5.000 víkingar. Þeir rændu og rupluðu og drápu á leið sinni upp að París. Leiðtogi þeirra er í frönskum heimildum kallaður Reginherus og hægur vandi er því að slá því föstu að þar hafi Ragnar loðbrók verið á ferðinni.
Gallinn er sá að þótt mikill sagnaskógur hafi sprottið upp um Ragnar loðbrók, þá er í raun engin leið að segja til um hver hann hafi verið í raun og veru - eða hvort hann var yfirleitt til.
Hann var alla vega ekki Íslendingur í neinum skilningi. Í sögunum var hann sænskur eða danskur víkingahöfðingi sem herjaði á bæði England og Frakkland og átti fjölda frægra sona, en sennilegt er að í sögum um Ragnar sé slegið saman hetjusögum um marga víkingaforingja.
Hvað sem því líður - Reginherusi þessum hafði víst verið úthlutað nokkru landsvæði í óshólmum Rínar af Karli sköllótta, Frakkakóngi en sá var sonarsonur Karlamagnúsar. Svo slettist upp á vinskap hans og Karls og þá var Reginherus sviptur spildunni að nýju og ætla má því að árásin á París hafi ekki síst verið í hefndarskyni fyrir það.
Víkingar sýndu ekki neina miskunn á leið sinni til París frekar en þeir voru vanir. Þeir tóku til dæmis einu sinni 111 fanga og hengdu þá alla á eyju einni í Signu, öðrum til viðvörunar og Óðni til dýrðar.
Þegar víkingarnir komu svo til París varð fátt um varnir. Þeir hófust handa um nauðganir, morð og rán - líkt og þeir voru vanir. Og mikil spurning hvort íslenska landsliðinu í fótbolta sé í raun sómi sýndur með því að líkja því við þá morðvarga, nauðgara og ránsmenn sem nú helltust yfir Parísarbúa.
En kannski er svo langt um liðið að nota má þessa atburði sem táknmál án þess að þurfa að standa skil á hverju grimmdarverki.
En nú braust hins vegar út plága meðal hernámsliðs víkinga og féllu margir úr her þeirra. Þar eð bænir til hinna fornu norrænu guða virtust ekki duga gripu víkingar til þess ráðs að heita líka á guð kristinna manna og létti þá plágunni.
Karl sköllótti var önnum kafinn annars staðar í ríki sínu og mátti ekki vera að því að sinna þessu af krafti. Hann borgaði því Reginherusi stórfé fyrir að hafa sig á brott - og er mælt að féð hafi numið tveimur og hálfu tonni af gulli.
Ef reikningslistin bregst mér ekki mundi slíkt magn af gulli nú á dögum kosta 13 milljarða.
Í frönskum heimildum segir að Reginherus hafi nú farið með feng sinn við yfirboðara síns, víkingakóngs sem aðsetur hafði á Fríslandi og virðist hafa heitið Hærekur. Þar braust plágan út að nýju og Hærekur varð svo smeykur við refsingu hins kristna guðs að hann lét drepa alla víkingana sem lifað höfðu af árásina á París.
Fjórum áratugum síðar, 885, sigldi annar og enn stærri víkingafloti upp Signu og settist um París. Gjarnan er sagt að Göngu-Hrólfur hafi verið einn helsti foringi þess hers. En þá vörðust Parísarbúar af kappi og víkingar fengu ekki rænt borgina í það sinn. Sú misheppnaða árás víkinga varð reyndar til þess að Frakkakóngar sannfærðust um hve vel París væri í sveit sett til að verjast árásum - og jókst þá mikilvægi borgarinnar stórlega og hún varð fljótlega hin eina sanna höfuðborg landsins.
Athugasemdir