Emmanuel Macron sigraði í gær Marine Le Pen með rúmlega 66 prósenta atkvæða í sögulegum forsetakosningum. Á endanum með meiri mun en spáð hafði verið í könnunum því á tímabili var Le Pen komin í 41 prósent en síðustu dagana fyrir kosningarnar tapaði hún sjö prósentustigum, ekki síst eftir hörmulega frammistöðu í sjónvarpskappræðum milli framjóðendanna á miðvikudagskvöld. Enn er verið að telja síðustu atkvæðin og í hádeginu var Le Pen komin niður fyrir 34 prósent. Flestir áttu von á sigri Macron en enginn þorði þó að vera alveg viss eftir kosningarnar um Brexit í Bretlandi og ekki síst kjör Donald Trump í Bandaríkjunum í nóvember á síðasta ári þar sem skoðanakannanir höfðu sýnt ranga niðurstöðu. Hér í Frakklandi höfðu kannanir þó rétt fyrir sér bæði fyrir fyrri og seinni umferðina.
Frakkar eru hins vegar ekki eins og Bandaríkjamenn og kannski má segja það sama um Evrópubúa almennt eins og forsetakosningarnar í Austurríki og þingkosningarnar í Hollandi sýndu, þar sem öfgahægrimenn töpuðu. Með tapi Marine Le Pen er hægt að spyrja hvort hægri öfgaflokkar hafi náð hámarksfylgi sínu og muni hugsanlega fara minnkandi. Hér eru ekki allir eins ginkeyptir fyrir popúlisma og í Bandaríkjunum. Síðdegis í gær fóru niðurstöður úr útgönguspám að leka á internetið, til dæmis hjá belgíska ríkisútvarpinu RTBL. Þessar tölur mátti ekki birta fyrr en eftir klukkan 20.00 í Frakklandi þegar síðustu kjörstaðir lokuðu og gáfu til kynna öruggan sigur Macron og margir fóru að anda léttar. Það sást einnig að sjónvarpsstöðvarnar voru farnar að einbeita sér nokkuð meira að kosningamiðstöð Emmanuel Macron en miðstöð Marine Le Pen.
Þegar andlit hins nýja forseta birtist á sjónvarpsskermum kl. 20.00 fór mikið fár af stað. Helstu stjórnmálaleiðtogar voru í umræðum á sjónvarpsstöðvunum. Sjónvarpsmenn á mótorhjólum með tökuvélar eltu frambjóðendurna hvert sem þeir fóru og eftir yfirlýsingar í kosningamiðstöðvum fóru þeir á kosningahátíðir utandyra. Marine Le Pen í Vincenne skógi en Emmanuel Macron á Napóleon-torgið fyrir framan glerpýramídan við Louvre-safnið.
„Eftir því var tekið hversu hlýlega Hollande leiddi Macron í gegnum afthöfnina.“
Dagurinn hófst svo snemma hjá nýkjörna forsetanum því í dag minnast Frakkar þess að 72 ár eru frá lokum seinni heimsstryjaldarinnar og François Hollande forseti hafði boðið sigurvegaranum að vera viðstaddur minningarathöfnina við leiði óþekkta hermannsins undir Sigurboganum. Þar lögðu forsetarnir saman blómsveig á leiðið. Eftir því var tekið hversu hlýlega Hollande leiddi Macron í gegnum afthöfnina. Forsetaskipti fara svo fram á sunnudag, síðasta degi kjörtímabils Hollande.
En það býður mikið verk nýja forsetanum. Ekki aðeins að koma saman ríkisstjórn sem tekur við í næstu viku, eftir forsetaskiptin, og starfar fram yfir þingkosningarnar sem fram fara í tveimur umferðum 11. og 18. júní. Í fyrsta lagi er það val á forsætisráðherra sem mun bæði hefjast handa að koma stefnu hins nýja forseta í framkvæmd og á sama tíma verða leiðtogi framtíðar þingmeirihluta sem forsetinn vonast eftir að vinna og sem Frakkar hafa ávallt veitt nýjum forseta. Hinn nýji forsætisráðherra verður að hafa víða skýrskotun og má helst ekki vera of mikið til hægri eða vinstri. Þar sem að Macron kemur ekki úr hefðbundnu flokkunum þarf hann að halda vel á spöðunum til að vinna sem flesta þingmenn. Í Frakklandi eru 577 kjördæmi og aðeins fjórtán frambjóðendur voru kynntir fyrir forsetakosningarnar. Það er meðal annars til þess að nýji forsetinn og hreyfing hans, En Marche! (mætti þýða á göngu eða á hreyfingu, þ.e. að koma Frakklandi upp úr sporunum) geti boðið nýjum samherjum frá hinum flokkunum að bjóða sig fram í sínu nafni en helmingur frambjóðendanna á að vera nýtt fólk sem kemur víða að úr samfélaginu og helmingurinn á einnig að vera konur.
Í dag hefur heyrst af þreyfingum á milli stjórnmálamanna sem vilja vinna með Macron sem er miðjumaður og vill halda opnu samstarfi til hægri og vinstri til þess að sem flestir geti sameinast í kringum hann. Alain Juppé fyrrverandi forsætisráðherra Chirac forseta sem tapaði í forkosningum Repúblikana þegar François Fillon vann er sagður í viðræðum við Macron samkvæmt stjórnmálaskýrendum og það yrðu stórtíðindi því Juppé er virtur af landsmönnum þó flokksmenn hafi ekki valið hann sem forsetaframbjóðanda og myndi auka vægi En Marche ! fyrir þingkosninganar. Stuðningsmenn Juppé eru óánægðir með harða hægristefnu flokksins og gæti svo farið að hann klofnaði. Það eru því enn æsispennandi tímar framundan í frönskum stjórnmálum eftir sögulegar forsetakosningar og spurningin hvort að hinn 39 ára gamli Emmanuel Macron haldi áfram að sigrast á hverri þraut sem hann mætir eins og hann hefur sýnt á þessu eina ári sem liðið er frá stofnunar hreyfingar hans. Hann er fyrsti forsetinn í sögu Fimmta lýðveldisins franska sem er kosinn án þess að hafa hefðbundinn flokk að baki sér.
Athugasemdir