Fyrir fáeinum dögum birtust í rússneskum fjölmiðlum myndir af því þegar Vladimír Vladimírovitsj Pútin heimsótti nýja herstöð sem rússneski herinn var að taka í notkun á afskekktri eyju í Norður-Íshafi.
Pútin var hinn hressasti, vel klæddur í kuldanum en sællegur og knár eins og ævinlega. Hann gaf sér tíma til að bregða sér oní nálægan jökul og höggva þar út svolítinn ís - væntanlega í einhvern karlmannlegan sjúss sem hann hefur svo gætt sér á fyrir framan arineldinn, ber að ofan eða eitthvað.
Hérna má sjá frétt CNN um þessa hetjuför Pútins út í kuldann mikla.
Eins og sjá má er herstöðin máluð í rússnesku fánalitunum svo ekki fari nú milli mála hverjir standa að stöðinni.
Líklegt er að vísu að þeir fáu sem eiga leið um þessar slóðir muni ekki velkjast í vafa um hvaða þjóð hafi komið upp herstöð þarna.
„Fánanum“ er áreiðanlega ekki síst ætlað að fylla rússneska sjónvarpsáhorfendur stolti og gleði yfir því að eiga þvílíkan leiðtoga sem Vladimír Vladimírovitsj.
Í herstöðinni verður rúm fyrir 150 hermenn, auk vísindamanna. Þar er aðstaða í alla staði hin besta.
Og við stöðina er flugvöllur þar sem herþotur geta haft bækistöðvar. Eins gott að þær þoli frostið þar um slóðir, en hvað sem líður hlýnun jarðar getur það náð tugum gráða þegar verst lætur.
En á myndum sem rússneska varnarmálaráðuneytið hefur sent frá sér sést að rússnesku hermennirnir í þessari herstöð treysta ekki aðeins á nýjustu tækni, heldur nýta þeir líka bæði hundasleða og hreindýrasleða til að komast leiðar sinnar.
Ekki þarf að segja Íslendingum að Pútin hefur mikinn áhuga á norðurslóðum. Hann sótti margar vísindaráðstefnur með Ólafi Ragnari Grímssyni um þau mál, sem kunnugt er.
En þótt Pútin sé áhugasamur um margt þarf enginn að velkjast í vafa um að það eru ekki vísindarannsóknir á norðurslóðum sem honum eru efstar í huga. Nú þegar ísinn kringum Norðurpólinn hopar stöðugt hefur áhugi manna vaknað á gífurlegum olíu- og gaslindum sem taldar eru á hafsbotni á svæðinu.
Sérfræðingar telja að þessar auðlindir kunni að vera virði stjarnfræðilegra upphæða.
Einhverjir nefndi töluna 55.000.000.000.000 íslenskar krónur.
Það er að segja 55.000 milljarða.
Ekki bera mig fyrir þessari tölu, en hver sem hún er, þá má áreiðanlega bregða sér bæjarleið eftir því sem þarna leynist á hafsbotni.
En jafnframt er ljóst að eftir því sem siglingar aukast um Norður-Íshafið, þá verður svæðið sífellt mikilvægara hernaðarlega.
Og Rússar gera sér ljósa grein fyrir því. Þeir eru nú í óða önn að koma sér upp allskonar herstöðum og hernaðarmannvirkjum við Íshafið og í frétt CNN er nefnt að þeir hafi þar nú 40 stóra ísbrjóta, sem vitaskuld gera siglingar þeirra mun auðveldari en ella.
Bandarískur hernaðarsérfræðingur sem rætt er við í fréttinni segir með semingi að Bandaríkjamenn ráði yfir svona einum og hálfum, hvað sem það kann nú að þýða.
Þegar Norður-Íshafið verður orðið nær íslaust er deginum ljósara að Vladimír Pútin ætlar fyrst og fremst að tryggja að þar verði rússnesk herskip á siglingu milli rússneskra olíuborpalla og rússneskar herþotur á sveimi yfir rússneskum gasborunarpöllum.
Hvað sem líður huggulegu snakki Pútins við Ólaf Ragnar og fleiri á vísindaráðstefnum um norðurslóðir.
En hvar er þessi herstöð, sem nú er verið að auglýsa í Rússlandi sem nýjustu sönnun þess að Pútin standi vaktina?
Jú, hún er á Alexöndru-landi, einni af hinum vestustu eyjum í eyjaklasanum Franz Josefs-landi. Alexöndru-land er um 320 kílómetra austnorðaustur af Svalbarða og rúmlega 1.100 kílómetra frá norðurodda Noregs - og Kólaskaga sem Rússar ráða. Til Grænlands eru 930 kílómetrar. Til Novaja Semlja, nálægasta landsvæðis Rússlands fyrir utan Franz Josef-land, eru 570 kílómetrar.
Þessi eyjaklasi er um 1.000 kílómetra frá Norðurpólnum og telur 191 eyju sem alls eru rúmlega 16.000 ferkílómetrar - um það bil 15 prósent af stærð Íslands.
Eftir því sem best er vitað voru það norskir selveiðimenn sem fyrstir komu auga á Franz Jósefs-land árið 1865. Þeir sögðu hins vegar engum frá eyjaklasanum þar eð þeir vildu sitja einir að þeim sela- og hvalveiðum sem þar yrði unnt að stunda.
Nokkrum árum seinna bar hins vegar að leiðangur frá Austurríki-Ungverjalandi. Sá leiðangur lagði upp 1872 og var honum ætlað að finna siglingaleið frá Atlantshafi til Kyrrahafs, norðausturleiðina svokölluðu.
Ekki komst leiðangurinn alla leið til Kyrrahafs en rakst hins vegar á þennan eyjaklasa og það voru þessir leiðangursmenn sem nefndu eyjarnar eftir Franz Jósef keisara Austurríkis-Ungverjalands.
Og þeir nefndu eina eyjuna Alexöndru-land, eftir rússneskri prinsessu sem í byrjun 19. aldarinnar hafði gengið að eiga austurrískan prins.
Nafngiftin var til marks um að um þær mundir vildu Austurríkismenn leita vináttu við Rússa.
Árið 1896 kom norski landkönnuðurinn Friðþjófur Nansen til eyjanna. Hann ætlaði að nota þær sem stökkpall til siglinga á Norðurpólinn en ekki tókst það. Hins vegar rannsakaði Nansen eyjarnar hátt og lágt.
Árið 1901 kom fyrsti rússneski leiðangurinn til Franz Josefs-lands og 1914 dó frægur rússneskur landkönnuður, Georgí Sedov, þegar hann lagði upp - fjársjúkur af skyrbjúg - frá nyrstu eyju klasans og ætlaði til Norðurpólsins.
Framan af 20. öld var litið á eyjarnar sem einskis-manns-land, sem engin þjóð mætti stýra. Árið 1926 köstuðu hin nýju Sovétríki hins vegar eign sinni á Franz Josefs-land, og hafa ráðið þar síðan.
Norðmenn urðu þessu gramir og vildu lengi vel ekki sætta sig við yfirráð Sovétríkjanna á klasanum, og það blíðkaði þá lítt þótt Sovétmenn legðu fram þá tillögu að eyjaklasinn fengi nýtt nafn, og yrði kallaður Friðþjófs Nansens-land.
Sú nafngift festist aldrei við eyjaklasann, þótt hún hefði vissulega átt betur við en nafn hins gamla keisara.
Þegar síðari heimsstyrjöldin hófst var lítil sovésk veðurathugunar- og rannsóknarstöð á Rudolfs-eyju, sem er nyrst eyjanna í klasanum.
Sovétmenn höfðu engin tök að færa mönnum vistir öll stríðsárin, en einhvern veginn tókst mönnum þó að skrimta þar til stríðinu lauk.
Þann 1. september 1943 dró til tíðinda á Alexöndru-landi. Þýskur kafbátur setti á land tæknibúnað og mannskap til að reka veðurathugunarstöð á Franz Josefs-landi.
Þá var að draga til úrslita á austurvígstöðvunum, þar sem Adolf Hitler gerði tilraun til að hindra gagnsókn Sovétmanna, eftir að Rauði herinn hafði með miklum erfiðismunum hrundið grimmilegri sókn nasistaherjanna bæði 1941 og 1942.
Bretar og Bandaríkjamenn sendu Sovétmönnum mikilvægar vistir með skipalestum sem sigldu frá Íslandi og síðar Skotlandi til sovéskra hafna við Íshafið.
Hitler var ráðinn í að stöðva þessar birgðasiglingar og því var veðurathugunarstöðin á Alexöndru-landi sett upp.
Hún átti að auðvelda flota og flugher Hitlers að gera áætlanir um árásir á skipalestirnar.
Þessi veðurathugunarstöð var kölluð „Schatzgräber“ eða „Fjársjóðsleitarmaðurinn“. Hún fór mjög leynt og afar fáir í Hitlers-Þýskalandi vissu hvar hún var niðurkomin.
Og Sovétmennirnir á Rudolfs-eyju urðu aldrei varir við hana. Rétt rúmir 200 kílómetrar eru milli Rudolfs-eyju og Alexöndru-lands. Það er ámóta vegalengd og milli Reykjavíkur og Víkur í Mýrdal.
En illa fór. Einhvern tíma veturinn 1943-1944 drápu Þjóðverjarnir á Alexöndru-landi ísbjörn og átu hann hráan eða altént mjög illa steiktan.
Þeir gættu sín ekki á því að ísbjarnarkjötið var baneitrað. Í því úði og grúði af sérstakri tegund af ansi ófélegum hringormi sem reyndist kunna vel við sig í innyflum Þjóðverjanna og fjölgaði þar ört.
Þetta heitir „flesk-ormasýki“ og flesk-ormar þessir reyndust eini „fjársjóðurinn“ sem menn Hitlers sóttu til Alexöndru-lands.
Nokkrir Þjóðverjar í stöðinni dóu, aðrir voru fluttir burt með kafbáti óvinnufærir og illa haldnir í júlí 1944.
Á sjötta áratugnum fór loks að fréttast af þessari veðurstöð Hitlers á Alexöndru-landi. Mjög illa gekk þó að komast að því nákvæmlega hvar stöðin hafði verið.
Í fyrrahaust fundu rússneskir hermenn - sem vafalaust hafa verið á staðnum að vinna við uppbyggingu herstöðvar Pútins - hins vegar leifar stöðvarinnar.
Væntanlega verður þessi saga til þess að hermenn Pútins gæta sín á því að éta ekki þá fáu ísbirni sem eftir búa á Alexöndru-landi.
Athugasemdir