Þessi grein er meira en ársgömul.

Uppljóstrarinn í Samherja­málinu: „Það er bara verið að ræna Namibíu“

Jó­hann­es Stef­áns­son, fyrr­ver­andi fram­kvæmda­stjóri Sam­herja í Namib­íu, sem gerð­ist upp­ljóstr­ari, seg­ir að Þor­steinn Már Bald­vins­son, for­stjóri Sam­herja, hafi ver­ið lyk­il­mað­ur í því að skipu­leggja og ákveða mútu­greiðsl­urn­ar í Namib­íu. Hann seg­ir að ver­ið sé að fara illa með namib­ísku þjóð­ina og að arð­rán á auð­lind­um henn­ar eigi sér stað.

Viðtal Samherjaskjölin

Jó­hann­es Stef­áns­son, fyrr­ver­andi fram­kvæmda­stjóri Sam­herja í Namib­íu, sem gerð­ist upp­ljóstr­ari, seg­ir að Þor­steinn Már Bald­vins­son, for­stjóri Sam­herja, hafi ver­ið lyk­il­mað­ur í því að skipu­leggja og ákveða mútu­greiðsl­urn­ar í Namib­íu. Hann seg­ir að ver­ið sé að fara illa með namib­ísku þjóð­ina og að arð­rán á auð­lind­um henn­ar eigi sér stað.

Viðtal Samherjaskjölin
Ingi Freyr Vilhjálmsson
ingi@stundin.is
Efnisorð

Jóhannes Stefánsson, fyrrverandi framkvæmdastjóri Samherja í Namibíu, tók ákvörðun um að gerast uppljóstrari um spillta og mögulega ólöglega starfshætti Samherja í landinu af því hann vill opinbera spillinguna þar í landi. Þess vegna stígur hann fram og segir sögu sína í samstarfi við Stundina, Wikileaks, Kveik og Al Jaazeera.

Í viðtali við Stundina rekur Jóhannes hvernig vinnubrögð Samherja í Namibíu og samvinna útgerðarinnar við spillta stjórnmála- og embættismenn hamlar framþróun í landinu. 

„Smátt og smátt áttar maður sig á því að það er bara verið að ræna Namibíu að innan og utan; það er bara verið að fara illa með land og þjóð,“ segir Jóhannes. Hann starfaði sem framkvæmdastjóri Samherja í Namibíu á árunum 2012 til 2016, en ákvað síðar að gerast uppljóstrari og aðstoðar eftirlitsstofnanir í Namibíu við rannsóknina á málinu. Samherji hefur veitt um 500 þúsund tonn af hestamakríl í Namibíu síðastliðin sjö ár og hefur útgerðin greitt mútur upp á margar milljónir Bandaríkjadala til stjórnmála- og embættismanna í landinu til að komast yfir veiðiheimildirnar að sögn Jóhannesar. Um er að ræða eitt stærsta spillingarmál sem komið hefur upp í Namibíu. 

„Smátt og smátt áttar maður sig á því að það er bara verið að ræna Namibíu að innan og utan.“

Jóhannes segist hafa verið „miðpunkturinn“ í rekstri Samherja í Namibíu á þeim tíma sem hann starfaði hjá fyrirtækinu og dregur hann ekkert undan þegar hann lýsir ábyrgð sinni á því að hafa tekið þátt í því að arðræna Namibíu með íslenska útgerðarfélaginu. Það var Jóhannes sem sá meðal annars um það að greiða múturnar sem færðu Samherja aflaheimildirnar í Namibíu þannig að hann hefur beina reynslu og beina vitneskju um mútugreiðslurnar.

Segir Þorstein Má hafa skipulagt  múturnar

Jóhannes segir hins vegar að Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri og stærsti hluthafi Samherja, og Aðalsteinn Helgason, framkvæmdastjóri Kötlu Seafood, hafi verið þeir sem lögðu línurnar um að greiða múturnar og að hann hafi ekki greitt neinar mútur án þess að fá grænt ljós frá þeim fyrst. Jóhannes lýsir sér sem „verkfæri“ í málinu.

„Ég greiddi engar mútur án þess að fá grænt ljós frá Þorsteini. Ég bara fékk upplýsingarnar og ég hafði samband við Þorstein og sagði: Þeir hafa óskað eftir að ...“

Skráðu þig inn til að lesa

Þú færð tvær fríar áskriftargreinar í mánuði. Þú hefur síðan val um að styrkja óháða blaðamennsku með áskrift á hagstæðu verði, frá aðeins 1.990 krónum á mánuði.
Leiðbeiningar má nálgast á stundin.is/leidbeiningar.
Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Stundin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Samherjaskjölin

Peningar frá Samherja runnu til Swapo-flokksins sem fjárframlög
FréttirSamherjaskjölin

Pen­ing­ar frá Sam­herja runnu til Swapo-flokks­ins sem fjár­fram­lög

Út­gerð­ar­fé­lag­ið greiddi fé inn á reikn­ing namib­ískr­ar lög­manns­stofu sem svo rann til flokks­þings SWAPO-flokks­ins í Namib­íu. Um var að ræða ríf­lega 40 millj­ón­ir króna ár­ið 2017. Þetta kem­ur fram í yf­ir­lýs­ingu frá namib­ísk­um lög­manni sem var handlang­ari í við­skipt­un­um.
Félag Þorsteins Más lánaði börnum hans 29 milljarða til að kaupa hlut þess í Samherja
FréttirSamherjaskjölin

Fé­lag Þor­steins Más lán­aði börn­um hans 29 millj­arða til að kaupa hlut þess í Sam­herja

Eign­ar­halds­fé­lag­ið Steinn, í eigu Þor­steins Má Bald­vins­son­ar og Helgu S. Guð­munds­dótt­ir, lán­aði fé­lagi í eigu barna þeirra, Bald­vins og Kötlu, 29 millj­arða króna til að kaupa hluta­bréf í Sam­herja af þeim í fyrra. Fé­lag Bald­vins og Kötlu greið­ir rúm­ar 1100 millj­ón­ir króna á ári í af­borg­an­ir af lán­inu.
KPMG: „Það var ákvörðun Samherja að skipta um endurskoðunarfyrirtæki“
FréttirSamherjaskjölin

KP­MG: „Það var ákvörð­un Sam­herja að skipta um end­ur­skoð­un­ar­fyr­ir­tæki“

KP­MG seg­ir trún­að ríkja um við­skipta­vini fé­lags­ins en að Sam­herji hafi ákveð­ið að skipta um end­ur­skoð­anda. Fyr­ir­tæk­ið sem Sam­herji skipt­ir nú við, BDO ehf., er með stutta við­skipta­sögu á Ís­landi. Spænska BDO hef­ur ver­ið sekt­að og end­ur­skoð­andi þess dæmd­ur í fang­elsi á Spáni fyr­ir að falsa bók­hald út­gerð­ar­inn­ar Pescanova sem með­al ann­ars veið­ir í Namib­íu.
Samherji skiptir um endurskoðanda yfir Namibíufélaginu eftir þrettán ár hjá KPMG
FréttirSamherjaskjölin

Sam­herji skipt­ir um end­ur­skoð­anda yf­ir Namib­íu­fé­lag­inu eft­ir þrett­án ár hjá KP­MG

Eign­ar­halds­fé­lag­ið Sam­herji Hold­ing ehf. hef­ur skipt um end­ur­skoð­anda á Ís­landi. Fé­lag­ið held­ur ut­an um fé­lög sem eiga rekst­ur Sam­herja í Namib­íu auk þess að vera stærsti hlut­hafi Eim­skipa­fé­lags­ins.
Lögreglan í Namibíu gefur ekki upp hvort til standi að yfirheyra stjórnendur Samherja
FréttirSamherjaskjölin

Lög­regl­an í Namib­íu gef­ur ekki upp hvort til standi að yf­ir­heyra stjórn­end­ur Sam­herja

Rann­sókn­in á Sam­herja­mál­inu í Namib­íu er á loka­stigi og er lengra kom­in en rann­sókn­in á Ís­landi. Yf­ir­mað­ur namib­ísku spill­ing­ar­lög­regl­unn­ar, Paul­us Noa, seg­ir að namib­íska lög­regl­an hafi feng­ið upp­lýs­ing­ar frá Ís­landi og kann að vera að átt sé við yf­ir­heyrsl­urn­ar yf­ir starfs­mönn­um Sam­herja.
Forseti Namibíu þakkaði forsætisráðherra Noregs fyrir aðstoðina við rannsókn Samherjamálsins
FréttirSamherjaskjölin

For­seti Namib­íu þakk­aði for­sæt­is­ráð­herra Nor­egs fyr­ir að­stoð­ina við rann­sókn Sam­herja­máls­ins

Hage Geingob þakk­aði Ernu Sol­berg fyr­ir að Nor­eg­ur hafi hjálp­að Namib­íu að rann­saka spill­ing­ar­mál Sam­herja í Namib­íu. Ís­land og Nor­eg­ur hafa veitt Namib­íu að­stoð en lönd eins og Angóla, Dubaí og Kýp­ur hafa ekki ver­ið eins vilj­ug til þess.

Nýtt á Stundinni

Er eðlilegt að vera stundum áhyggjufullur?
Gunnhildur Sveinsdóttir
Pistill

Gunnhildur Sveinsdóttir

Er eðli­legt að vera stund­um áhyggju­full­ur?

Það get­ur ver­ið hjálp­legt að horf­ast í augu við eig­in líð­an og bregð­ast við á við­eig­andi hátt í stað þess að ýta erf­ið­um til­finn­ing­um bara frá sér og láta eins og ekk­ert sé.
Atvinnuleysið lenti á þeim verr settu
Kolbeinn Hólmar Stefánsson
Pistill

Kolbeinn Hólmar Stefánsson

At­vinnu­leys­ið lenti á þeim verr settu

Rann­sókn sýn­ir hvernig at­vinnu­leysi fylg­ist að með fjöl­breytt­um skorti í lífi fólks. At­vinnu­laus­ir eru ólík­legri til að hafa tek­ið sér gott sum­ar­frí ár­in á und­an, þeir eru lík­legri til dep­urð­ar og helm­ing­ur at­vinnu­lausra eiga erfitt með að ná end­um sam­an. Vís­bend­ing­ar eru um að þeir sem voru í veik­ustu stöð­unni verði frek­ar at­vinnu­laus­ir í Covid-krepp­unni.
Íslenskunemi sér fram á brottvísun úr landi
Úttekt

Ís­lensku­nemi sér fram á brott­vís­un úr landi

Er­lend­ir nem­end­ur sem eiga upp­runa­land ut­an Evr­ópu þurfa að stand­ast strang­ar kröf­ur frá Út­lend­inga­stofn­un. Auk þess að stand­ast fullt nám á hverju miss­eri þarf það líka að sýna fram á að það hafi trygga af­komu, þrátt fyr­ir að mega að­eins vinna 40 pró­sent starf.
315. spurningaþraut: „En af hverju borðar fólkið ekki kökur?“
Þrautir10 af öllu tagi

315. spurn­inga­þraut: „En af hverju borð­ar fólk­ið ekki kök­ur?“

Láttu eft­ir þér að reyna við þraut­ina frá í gær! * Fyrri auka­spurn­ing: Hún snýst um kvik­mynd. Í hvaða bíó­mynd birt­ist það til­komu­mikla geim­far sem hér að of­an sést á sigl­ingu sinni um svart­nætti sól­kerf­is­ins? * Að­al­spurn­ing­ar: 1.   Í hvaða borg starf­aði sál­fræð­ing­ur­inn Sig­mund Fr­eud mest­alla sína tíð? 2.   En í hvaða borg dó hann eft­ir að hafa hrak­ist í...
Sjallar veðja á einstaklinginn
Blogg

Stefán Snævarr

Sjall­ar veðja á ein­stak­ling­inn

Slag­orð Sjálf­stæð­is­flokks­ins í kom­andi kosn­inga­bar­áttu ku eiga að vera „veðj­um á ein­stak­ling­inn“. Slík veð­mál eru flokkn­um töm, t.d. veðj­aði Sig­ríð­ur And­er­sen á ýmsa ein­stak­linga í Lands­rétt­ar­mál­um. Einnig var veðj­að á ákveðna ein­stak­linga þeg­ar Lands­bank­inn var einka­vædd­ur. Sjall­ar veðj­uðu held­ur bet­ur á ein­stak­ling­inn í um­ferð­ar­mál­um. Þeg­ar þeir réðu Reykja­vík var lít­ið gert til að efla al­menn­ings­sam­göng­ur. Af­leið­ing­in var bíla­spreng­ing með til­heyr­andi...
„Drepið svikarana!“
Flækjusagan

„Drep­ið svik­ar­ana!“

Þeg­ar hinn tíu ára Pét­ur var val­inn til keis­ara í Moskvu 1682 varð allt vit­laust. Skytt­urn­ar gerðu upp­reisn. En var það Soffía Al­ex­eiévna, syst­ir hins unga keis­ara, sem stóð fyr­ir æð­inu sem nú greip um sig í Kreml?
Lagavernd gegn glæpum
Þorvaldur Gylfason
Pistill

Þorvaldur Gylfason

Laga­vernd gegn glæp­um

Ís­lenska stjórn­ar­skrá­in vernd­ar þá sem ná und­ir sig ólög­leg­um ávinn­ingi.
Móðir flýr barnavernd sem vill koma dóttur hennar í varanlegt fóstur
Fréttir

Móð­ir flýr barna­vernd sem vill koma dótt­ur henn­ar í var­an­legt fóst­ur

Sandra Hrönn Stef­áns­dótt­ir hef­ur kært Barna­vernd­ar­nefnd Reykja­vík­ur fyr­ir ranga úr­lausn í máli henn­ar en barna­vernd hef­ur far­ið fimmm sinn­um fram á for­sjár­svipt­ingu síð­an í des­em­ber 2020. Sandra hef­ur vegna þessa kom­ið sér í fel­ur úti á landi til að dótt­ir henn­ar verði ekki tek­in af henni.
314. spurningaþraut: Kafbátur, nasistaforingi, forseti og fallinn múr
Þrautir10 af öllu tagi

314. spurn­inga­þraut: Kaf­bát­ur, nas­ista­for­ingi, for­seti og fall­inn múr

Þraut­in í gær, mund­uði eft­ir að gæta að henni? * Fyrri auka­spurn­ing: Svart fólk var ekki bein­lín­is hluti af fína fólk­inu á Bretlandi á 19. öld, en sú er þó raun­in í sjón­varps­seríu einni, eins og sjá má á mynd­inni hér að of­an. Hvað heit­ir sjón­varps­serí­an? * Að­al­spurn­ing­ar: 1.   Hvað hét sá for­seti Venesúela sem lést 2013? 2.   Ása Ólafs­dótt­ir,...
Haninn Hreggviður IV við Dillonshús, musteri ástarinnar
Mynd dagsins

Han­inn Hreggvið­ur IV við Dillons­hús, musteri ástar­inn­ar

Fimm máls­met­andi ein­stak­ling­ar rit­uðu í morg­un langa grein í Frétta­blað­ið um að flytja Dillons­hús, sem stað­sett er á Ár­bæj­arsafni aft­ur heim. „Heim“ er horn­ið á Suð­ur­götu og Túngötu, en þar er nú smekk­laust bíla­stæði. Hús­ið byggði Dillon lá­varð­ur, Sire Ottesen ást­konu sinni og barni þeirra, ár­ið 1853. Hús­ið stóð þar þang­að til það var flutt upp á Ár­bæj­arsafn ár­ið 1961. Hús­ið hýs­ir kaffi­hús safns­ins og er helsta mat­ar­hola han­ans Hreggviðs IV. Hann er lík­lega einn af fá­um sem er mót­fall­inn flutn­ing­um á þessu fína húsi nið­ur í Kvos.
Andrés Magnússon: Skil vel að Ágúst Ólafur sé súr eftir uppstillingu Samfylkingarnar
Fréttir

Andrés Magnús­son: Skil vel að Ág­úst Ólaf­ur sé súr eft­ir upp­still­ingu Sam­fylk­ing­arn­ar

For­tíð Sam­fylk­ing­ar­inn­ar hafði áhrif á nið­ur­stöðu upp­still­ing­arn­ar, seg­ir Andrés Magnús­son.
Dómsmálaráðherra bregst við bið eftir fangelsisvistun með samfélagsþjónustu
Fréttir

Dóms­mála­ráð­herra bregst við bið eft­ir fang­elsis­vist­un með sam­fé­lags­þjón­ustu

Áslaug Arna Sig­ur­björns­dótt­ir dóms­mála­ráð­herra hef­ur lagt fram frum­varp sem mun heim­ila afplán­un allt að tveggja ára fang­els­is­dóma með sam­fé­lags­þjón­ustu. Til­gang­ur­inn er að draga úr bið eft­ir afplán­un og bregð­ast við aukn­um fjölda fyrn­inga dóma.