Ég hef sagt það áður en segi það enn: Ótrúlega mörg af vandamálum og málaflækjum síðustu ára hefðu verið miklu auðleystari ef Alþingi Íslendinga hefði borið gæfu til að staðfesta þá niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslu haustið 2012 að stjórnarskrárfrumvarp stjórnlagaráðs skyldi verða grundvöllur nýrrar stjórnarskrár lýðveldisins Íslands.
Nú síðast mál þriðja orkupakkans.
Sægreifarnir og þeirra menn
Ef nýja stjórnarskráin væri komin í gildi þyrfti í fyrsta lagi ekki að þrefa neitt um að orkupakkinn stæðist stjórnarskrá og í öðru lagi væri einfalt mál að skjóta málinu undir þjóðardóm – ef menn endilega vildu.
Eins og kunnugt er fengu sægreifar, sem óttast auðlindaákvæði nýju stjórnarskrárinnar, sína menn í Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum til þess að beita málþófi gegn stjórnarskránni, auk þess sem stuðningur ýmissa einstaklinga í sumum öðrum flokkum var furðulega hálfvolgur.
Margir vildu skrifa stjórnarskrá
Og undarlega margir úr akademíu og lögfræðingastétt virtust á því að nýja stjórnarskráin væri einkar varasöm. Talað var um stórhættulega hrákasmíð, ekki síst af hálfu sumra sem höfðu sjálfir óskað sér þess að fá að móta og skrifa nýja stjórnarskrá, í stað þess að þjóðin sjálf veldi sér fulltrúa – bara allskonar fólk! – til að skrifa hana eftir sinni forskrift.
Þau ár sem liðin eru síðan þjónar sægreifanna stöðvuðu nýju stjórnarskrána hafa leitt í ljós að í henni er ekkert sem hefði haft nokkra hættu í för með sér. En þvert á móti margt sem hefði, eins og ég sagði, leyst úr margvíslegu rifrildisefni síðustu ára.
Þeim mun sorglegra er að Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra skuli nú hafa kynnt tillögur að breytingum á stjórnarskrá sem á engan hátt taka mið af stjórnarskrá þjóðarinnar sjálfrar, heldur er bara einhver hálfvelgja sem virðist samin af sægreifum og þjónum þeirra.
Furðulegasta fólk
Á dauða mínum átti ég von en ekki því.
Við sem sátum í stjórnlagaráði urðum að vísu vör við tregðu furðulegasta fólks innan VG gagnvart starfi okkar, en þeir voru líka til sem studdu okkur með ráðum og dáð. Þar hlýt ég að nefna Álfheiði Ingadóttur sérstaklega.
„Því skipar hún sér í lið sægreifanna í stað þess að styðja þá stjórnarskrá sem þjóðin sjálf hefur þegar lýst stuðningi sínum við?“
En af hverju Katrín kynnir nú hinar mjög svo útþynntu tillögur er mér hulin ráðgáta. Því skipar hún sér í lið sægreifanna í stað þess að styðja þá stjórnarskrá sem þjóðin sjálf hefur þegar lýst stuðningi sínum við?
Útþynnt auðlindaákvæði
Þorvaldur Gylfason prófessor og félagi í stjórnlagaráði hefur útlistað mjög vel í hverju undanslátturinn frá nýju stjórnarskránni er fólginn í athugasemdum sem hann hefur birt við tillögur Katrínar Jakobsdóttur. Ég hvet fólk til að kynna sér þær athugasemdir frekar en að hlusta á mas um útþynntar tillögur undan rifjum LÍÚ eða hvað þau samtök heita nú.
Þar er ekki aðeins bent á að auðlindaákvæði nýju stjórnarskrárinnar sé ekki svipur hjá sjón í frumvarpi Katrínar. Í stað upphafs 34. greinar („Auðlindir í náttúru Íslands, sem ekki eru í einkaeigu, eru sameiginleg og ævarandi eign þjóðarinnar. Enginn getur fengið auðlindirnar, eða réttindi tengd þeim, til eignar eða varanlegra afnota og aldrei má selja þær eða veðsetja“) eru komin máttlaus orð um að „[a]uðlindir náttúru Íslands tilheyra íslensku þjóðinni“ sem meira að segja greinargerð Katrínar sjálfrar viðurkennir að „sé án ákveðins lagalegs inntaks“.
Hverju sætir þetta?
Þar er líka bent á fjölmargt annað sem frumvarp Katrínar ýmist útþynnir eða sleppir:
„[Þar með talið] ákvæðið um jafnt vægi atkvæða, eitt brýnasta ákvæði frumvarpsins [frá stjórnlagaráði], og einnig t.d. ákvæðið um framsal ríkisvalds. Án nýs kosningaákvæðis verða næstu alþingiskosningar enn á ný haldnar skv. kosningalögum sem 67% kjósenda höfnuðu í þjóðaratkvæðagreiðslunni 2012.“
Og svo framvegis. Hverju sætir þetta, Katrín?
Athugasemdir