Þetta er markverður texti. Ég tók mér það bessaleyfi að þýða hann lauslega.
Hugmyndin um Evrópu er í hættu. Gagnrýni og svívirðingar beinast að henni úr öllum áttum; ýmsir hlaupast undan merkjum.
„Það er komið nóg af því að byggja upp Evrópu!“ hrópar fólk. Reynum heldur að ná aftur sambandi við „þjóðarsál“ okkar! Gröfum upp að nýju „týnda vitund“ okkar! Þetta er erindi þeirra pópúlista sem nú vaða yfir álfuna. Og gildir einu þótt afstæð orð eins og „sál“ og „vitund“ séu oft alls ekki til nema í hugarheimi lýðskrumaranna.
Á álfuna er ráðist af fölskum spámönnum sem eru ölvaðir af óánægju og frá sér numdir af tækifærinu til að láta á sér bera. Evrópa hefur nú verið yfirgefin af tveimur góðum bandamönnum sem á síðustu öld björguðu henni tvívegis frá því að ganga fyrir ættisstapa; annar er handan Ermarsunds, hinn handan Atlantshafsins. Álfan á undir högg að sækja vegna æ blygðunarlausari afskipta herrans í Kreml. Evrópa sem hugmynd er að sundrast fyrir augum okkar.
Í þessu eitraða andrúmslofti munu kosningar til Evrópuþingsins fara fram í maí. Nema eitthvað breytist, nema eitthvað snúi þróuninni við, nema nýr andspyrnuandi verði til, þá lítur allt út fyrir að þessar kosningar verði þær skuggalegustu hingað til. Þær munu færa skemmdarvörgunum sigur. Við þeim sem enn trúa á arfleifð Erasmusar, Dantes, Goethes og Comeniusar blasir háðulegur ósigur. Sú pólitík sem leggur fæð á vitsmuni og menningu mun sigra. Hatur á útlendingum og Gyðingum mun springa út. Þetta verður stórslys.
Við undirrituð erum meðal þeirra sem neita að láta þessar hörmungar yfir okkur ganga án þess að spyrna við fæti.
Við teljum okkur í hópi þeirra evrópsku ættjarðarvina (en það er hópur sem er fjölmennari en ætla mætti en alltof þögull og hlédrægur) sem skilja hvað er í húfi. Þremur fjórðu úr öld eftir sigurinn á fasismanum og 30 árum eftir fall Berlínarmúrsins geisar aftur slagur um siðmenninguna.
Við trúum á þá mikilfenglegu hugmynd sem við fengum að erfðum og sem við trúum að hafi verið hið eina sem megnaði að lyfta þjóðum Evrópu upp fyrir sjálfar sig og stríðshrjáða fortíð sína. Við trúum því að þessi hugmynd sé hin eina sem hefur næga verðleika til að banda frá okkur nýjum öngum alræðisins sem draga á eftir sér gamlar hörmungar aftan úr miðöldum. Það sem er í húfi bannar okkur að gefast upp.
Því bjóðum við ykkur að taka þátt í nýrri sókn.
Því heitum við á ykkur að taka til óspilltra málanna í undirbúningi kosninga sem við neitum að ofurselja líkskurðarmönnum hugmyndarinnar um Evrópu.
Því eggjum við ykkur til að lyfta á ný kyndli þeirrar Evrópu sem, þrátt fyrir mistök sín, vangá og stundum hugleysi, er samt enn leiðarljós fyrir sérhvern frjálsan karl og konu á hnettinum okkar.
Okkar kynslóð varð á. Eins og fylgjendur Garibaldis á 19. öld, sem söngluðu sífellt fyrir munni sér, eins og möntru: „ Italia se farà da sè“ (Ítalía mun skapa sig sjálf), þá trúðum við því að álfan myndi renna saman af sjálfu sér, án þess að við þyrftum að berjast fyrir því eða vinna fyrir því. Þetta var, sögðum við við sjálf okkur, „rás sögunnar“.
Við þurfum að segja skilið við þann hugsunarhátt. Við höfum ekki um neitt að velja. Við þurfum nú að berjast fyrir hugmyndinni um Evrópu eða horfa á hana kaffærða í öldum pópúlismans.
Til að svara öfgahægrinu og þjóðernisofstækinu verðum við að annað hvort að taka til óspilltra málanna eða sætta okkur við að gremja og hatur muni umlykja okkur og færa okkur á kaf. Það liggur á að hringja viðvörunarbjöllum gegn þessum brennuvörgum sálar og anda sem vilja bera eld að frelsi okkar allt frá París til Rómar, með viðkomu í Barcelona, Búdapest, Dresden, Vínarborg og Varsjá.
Í þessum furðulega ósigri „Evrópu“ sem blasir við á sjóndeildarhringnum, í þessum samviskuvanda Evrópu sem gerir sig líklegan til að rífa niður allt það sem hefur gert samfélög okkar mikilfengleg, virðingarverð og auðug, í honum felst ógn sem er meiri en nokkuð sem við höfum þurft að takast á við síðan á fjórða áratugnum; ógn við frjálslynt lýðræði og gildi þess.
Milan Kundera, tékkneskur rithöfundur, búsettur í Frakklandi
Salman Rushdie, indverskur rithöfundur, búsettur á Bretlandi
Elfriede Jelinek, austurrískur rithöfundur, Nóbelsverðlaunahafi
Orhan Pamuk, tyrkneskur rithöfundur, Nóbelsverðlaunahafi
Bernard-Henri Lévy, franskur heimspekingur
Vassilis Alexakis, grískur rithöfundur, búsettur í Frakklandi
Svetlana Alexievich, hvítrússneskur rithöfundur, Nóbelsverðlaunahafi
Anne Applebaum, bandarískur rithöfundur, búsett í Póllandi
Jens Christian Grøndahl, danskur rithöfundur
David Grossman, ísraelskur rithöfundur
Ágnes Heller, ungverskur heimspekingur
Ismaïl Kadare, albanskur rithöfundur
György Konrád, ungverskur rithöfundur
António Lobo Antunes, portúgalskur rithöfundur
Claudio Magris, ítalskur rithöfundur
Ian McEwan, enskur rithöfundur
Adam Michnik, pólskur sagnfræðingur
Herta Müller, rúmenskur rithöfundur, búsett í Þýskalandi, Nóbelsverðlaunahafi
Ludmila Oulitskaïa, rússneskur rithöfundur, búsett í Ísrael
Rob Riemen, hollenskur rithöfundur og guðfræðingur
Fernando Savater, spænskur heimspekingur
Roberto Saviano, ítalskur blaðamaður
Eugenio Scalfari, ítalskur blaðamaður
Simon Schama, enskur sagnfræðingur
Peter Schneider, þýskur rithöfundur
Abdulah Sidran, bosnískt ljóðskáld
Leïla Slimani, marokkóskur rithöfundur, búsett í Frakklandi
Colm Tóibín, írskur rithöfundur
Mario Vargas Llosa, perúískur rithöfundur, búsettur á Spáni, Nóbelsverðlaunahafi
Adam Zagajewski, pólskt ljóðskáld
Athugasemdir