Þrátt fyrir að vestræn ríki hafi varað Rússa við innrás í Úkraínu og frekari innlimun á landsvæði ríkisins í Rússland, hefur Joe Biden Bandaríkjaforseti gefið til kynna að hann búist við að Vladimir Pútín Rússlandsforseti láti verða af innrás í landið og að verði sú innrás „smávægileg“ gætu Natóríki átt erfitt með að ná saman um aðgerðir. 

Fregnir herma að yfirvöld í Úkraínu séu felmtri slegin yfir yfirlýsingum Biden á blaðamannafundi í Hvíta húsinu í gær. Hann sagðist búast við að Rússar gerðu innrás í Úkraínu og að það yrði þeim kostnaðarsamt, en setti þó fyrirvara á viðbrögð Natóríkja. „Það er eitt ef þetta verður smávægileg innrás og að við endum á að þurfa að rífast um hvað við gerum og hvað við gerum ekki,“ sagði hann. „En ef þeir gera það sem þeir eru færir um að gera með herliðið við landamærin verður það áfall fyrir Rússa ef þeir ráðast enn meira inn í Úkraínu,“ sagði hann.

„Þetta gefur Pútín grænt ljós á að fara inn í Úkraínu eftir eigin hentisemi,“ hefur CNN eftir Úkraínskum embættismanni, sem kveðst vera sleginn yfir ummælum Bidens, eins og úkraínska stjórnin.

Beðinn að árétta orð sín sagðist Biden draga línuna við að Pútin myndi láta „rússneskt herlið fara yfir landamærin og drepa úkraínska hermenn“. „En það veltur á því hvað hann gerir, hvort við munum fá algera samstöðu hjá Nató,“ bætti hann við. Í dag áréttaði hann svo aftur að allar innrásir yrðu metnar sem innrásir.

Þannig hafa Þjóðverjar neitað að veita Úkraínu vopn, en Bandaríkin og Bretland skuldbundið sig til þess. Macron Frakklandsforseti vill að Evrópuþjóðir haldi sínar eigin viðræður við Rússa, en þeir síðarnefndu hafa átt í viðræðum við Bandaríkjamenn í Genf í Sviss undanfarið.

Úkraínsk yfirvöld slegin yfir orðum Bidens

Á sama tíma og Biden lýsir því að Rússar hafi hernaðarlega yfirburði og gerir greinarmun á smávægilegri innrás (incursion) og fullri innrás (invasion), ásamt því að lýsa hiki og klofningi Natóríkja, hefur Volodymyr Zelensky, forseti Úkraínu, reynt að róa landsmenn. „Allir landsmenn, sérstaklega eldri borgarar, þurfa að skilja þetta: Allir þurfa að anda djúpt. Slaka á. Ekki hlaupa eftir neyðarbirgðum eins og korni og eldspítum.“

Hann hvatti fjölmiðla til að ýta ekki undir óttann með stöðugri umfjöllun um yfirvofandi innrás, enda sé innrásin engin ný tíðindi. „Hvað er nýtt hérna? Er þetta ekki raunveruleiki okkar síðustu átta ár? Byrjaði ekki innrásin árið 2014?“

Þó er nýtt í stöðunni að Rússar hafa fjölgað í herliði sínu við landamæri Úkraínu og eru nú komnir með hermenn inn í Hvíta-Rússland, á þeim forsendum að halda heræfingar í febrúar, samhliða æfingum flotans á Miðjarðarhafi og á heimskautasvæðinu. Þá eru hafnar viðræður milli Rússa og Bandaríkjanna í Genf, sem snúast um kröfur Pútíns. 

Zelensky, sjónvarpsmaður og grínisti sem kjörinn var forseti 2019 eftir að hafa leikið forseta, reyndi í dag að svara orðum Bidens. 

Á fundi í gærForseti Úkraínu, Volodomyr Zelensky, hitti bandaríska utanríkisráðherrann, Antony Blinken, í úkraínsku höfuðborginni, Kyiv, í gær.

Mynd: AFP

„Ég vil minna miklu veldin á að það eru ekki til neinar smávægilegar innrásir og litlar þjóðir. Alveg eins og það er ekkert smávægilegt mannfall og lítil sorg við fráfall ástvina,“ sagði hann á Twitter.  „Ég segi þetta sem forseti mikils veldis,“ bætti hann við. Klukkutíma síðar tísti Zelensky um yfirvofandi viðræður hans við Andrzej Duda, forseta Póllands, um áskoranir í öryggismálum, og samstarf í samgöngu- og orkumálum.

Að sama skapi hefur forsætisráðherra Svíþjóðar boðið Zelensky í heimsókn og ítrekað fullan stuðning við fullveldi Úkraínu, ásamt því að skora á Rússa að minnka spennuna við landamærin. Áður hafði sænski forsætisráðherrann, Magdalena Anderson úr Jafnaðarmannaflokknum, vitnað í viðræður sínar við kanadíska forsætisráðherrann, Justin Trudeau, og síðar forsætisráðherra Litháens, Ingrida Simonyte, um öryggismál og mikilvægi þess að halda uppi öryggi í Evrópu.

Pútin miðar og setur fram kröfur

Vladimir Pútín Rússlandsforseti hefur krafist, með uppstilltu herliði við landamæri nágrannaríkisins Úkraínu, að Rússar fái að hindra aðild sjálfstæðra nágrannaríkja sinna að Nató.

Skiptar skoðanir eru um hvers vegna Pútín hótar nú innrás. Ein kenningin er sú að Joe Biden hafi sýnt afgerandi veikleika í klúðurslegu brotthvarfi Bandaríkjahers frá Afganistan fyrr í vetur. Biden hafi þannig gefið til kynna að hann vilji taka upp einangrunarstefnu og sé átakafælinn.

Pútín hefur áður sagt að hann telji fall Sovétríkjanna vera „mesta katastrófa alþjóðastjórnmála“ á 20. öld. Hann hefur þegar komist upp með að styðja uppreisn rússneskra aðskilnaðarsinna með vopnum, og að mati vestrænna aðila með herliði, ásamt því að innlima Krímskagann í Rússland 2014.

Hins vegar hafa rússnesk yfirvöld haldið því fram að þau hyggi ekki á innrás í Úkraínu og að vestræn ríki séu að hella olíu á eldinn með yfirlýsingum þess efnis.

Viðræður Bandaríkjanna og Rússa halda áfram í Genf á morgun þegar Sergey Lavrov, utanríkisráðherra Rússlands, hittir bandaríska utanríkisráðherrann Antony Blinken, sem í dag ræddi við breska, franska og þýska starfsbræður sína í Berlín, eftir að hafa hitt Zelensky í Kiyv í gær.

Biden og PútínHittust í Genf í júní síðastliðnum. Ræða nú um kröfur Pútíns um að vesturveldin láti af heræfingum nærri Rússlandi og stofni ekki til samstarfs við nágrannaríki Rússlands um öryggismál.

Mynd: DENIS BALIBOUSE / POOL / AFP

Pútín að narra Biden?

Deildar meiningar eru um hversu raunveruleg eða breytt ógnin af Rússum sé, eða hvort ógnin sé hreinlega Vesturlönd. „Það erum ekki við sem erum að ógna einhverjum,“ sagði Pútín fyrir jól. 

Ein kenning Bandaríkjamanna er sú að Rússar muni skipuleggja árás undir fölsku flaggi (false flag operation) til að framkalla atburðarás átaka, en þannig hófu til dæmis Þjóðverjar innrás í Pólland haustið 1939.

Rússneski stjórnarandstæðingurinn, Alexei Navalny, sem var nærri dauða en lífi eftir að eitrað var fyrir honum árið 2020, segir að Biden láti plata sig til þess að taka þátt í viðræðum við Pútín. „Aftur og aftur falla vesturlönd í gildru Pútíns,“ segir Navalny í viðtali við Time. „Hann kemur fram með einhverjar sturlaðar, hlægilegar kröfur, eins og þessar nýjustu, um hvernig hann og Biden þurfa að setjast niður í reykfylltu herbergi og ákvarða örlög Evrópu, eins og við séum komin aftur til 1944. Í stað þess að hunsa þessa vitleysu samþykkja Bandaríkin dagskrá Pútíns og hlaupa til með að skipuleggja einhvers konar fundi. Rétt eins og hræddur skóladrengur sem stóri strákurinn er að hrella. Síðan lýsa þeir yfir: „Ef þið gerið eitthvað, þá leggjum við á harðar þvingunaraðgerðir.“ Það er nákvæmlega það sem Pútín þarf, því ef hann síðan ræðst ekki á Úkraínu, þá verða engar þvinganir. Það verður bara gulrót, en ekki kylfa.“ 

Navalny lét þessi orð falla í skriflegu viðtali við Time, þar sem hann situr í fangelsi í Rússlandi eftir endurkomu sína til Moskvu fyrir ári síðan.