Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 2 árum.

„Viðtalið eins og hlandblaut tuska í andlit þolenda“

Ung kona, sem seg­ir að Þór­ir Sæ­munds­son leik­ari, hafi not­fært sér ung­an ald­ur henn­ar fyr­ir sjö ár­um, þeg­ar hún var 16 ára og hann 34 ára, seg­ir í sam­tali við Stund­ina að við­tal­ið við hann á RÚV í gær hafi ýtt und­ir gerenda­með­virkni í sam­fé­lag­inu og geri lít­ið úr þo­lend­um kyn­bund­ins of­beld­is. Sér­fræð­ing­ur í kyn­bundnu of­beldi seg­ir mik­il­vægt að gerend­ur við­ur­kenni brot sín og reyni að setja sig í spor þo­lenda til að reyna að sjá þann sárs­auka sem þeir hafa vald­ið.

„Viðtalið eins og hlandblaut tuska í andlit þolenda“
Jófríður Skaftadóttir Eftir viðtal Kveiks við leikarann Þóri Sæmundsson, þar sem hann sagði fimmtán ára stúlkur hafa gabbað sig til að senda til þeirra kynfæramynd, sagði Jófríður Skaftadóttir frá því á Twitter að hann hefði verið með henni sextán ára.

„Ég var 16 ára og hann 36 ára, hann notfærði sér það. Hann vissi hvað ég var gömul. Hann reyndi að followa mig á insta um daginn mörgum árum seinna, ældi næstum upp í mig. Fer svo að grenja í viðtali og lætur eins og kjáni og fórnarlamb. Dreptu mig ekki #kveikur

Þetta skrifaði Jófríður Ísdís Skaftadóttir á Twitter í gærkvöldi. Hún segist í samtali við Stundina vera að vísa í umtalað viðtal við Þóri Sæmundsson í fréttaskýringarþættinum Kveik.

Yfirskrift viðtalsins var: „Hreinsunareldur Þóris Sæmundssonar“ og í kynningu þáttarins er sagt að Þórir hafi verið rísandi stjarna á íslensku leiksviði en eftir að kynferðisleg myndasending hans hafi komist í hámæli árið 2017 hafi hann verið utangarðs og fái hvergi vinnu.

Gerendur snúi ekki aftur án iðrunar

Í þættinum er spurt hvenær og hvernig fólk sem hafi misstigið sig eigi afturkvæmt í samfélagið. Og viðbrögðin í samfélaginu hafa ekki látið á sér standa. Sumt fólk segir mikilvægt að gerendur fái að tjá sig og gagnrýnir hina svokölluðu slaufunarmenningu sem leiði af sér ærumissi, annað fólk gagnrýnir að gerendur komist upp með að tjá sig án þess að sýna neina iðrun, án þess að virðast vilja bæta fyrir að hafa farið yfir mörk annarra, fyrir að hafa beitt ofbeldi, án þess að taka ábyrgð á hegðun sinni.

„Ég var sjokkeruð strax þegar ég sá kynningu þáttarins“

Jófríður tekur undir þetta og segist ekki skilja þá nálgun að meintir gerendur geti snúið til baka inn í samfélagið eins og ekkert hafi í skorist án þess að sýna  iðrun og biðja þau sem þeir eru sakaðir um að hafa brotið á afsökunar.

„Ég var sjokkeruð strax þegar ég sá kynningu þáttarins og vissi ekki hvort ég ætti að hlæja eða gráta, svo fylltist ég reiði því ég veit ekki til að þessi maður hafi beðið þær sem hann er sakaður um að hafa komið illa fram við, afsökunar,“ segir Jófríður.

Nokkrar konur hafa eftir þáttinn í gær greint frá samskiptum sínum við Þóri á samfélagsmiðlum. Samskiptum sem þær segja að hafi átt sér stað þegar þær voru á aldrinum 16-18 ára og hafi verið óviðeigandi.

Jófríður segir í samtali við Stundina að einhliða umfjöllun ýfi upp gerendameðvirknina í samfélaginu.

„Ung hugrökk kona kom fram í fjölmiðli í gær og sagði frá heimilisofbeldi sem hún hafði orðið fyrir. Hún kom fram undir nafni og myndir voru birtar af henni. Það fékk litlar undirtektir á samfélagmiðlum svo kemur þetta viðtal við Þóri á RÚV og það fer allt á hliðina, fólk samhryggist honum og orð eins og „mannorðsmorð“ eru notuð. Þetta ýtir undir og styrkir gerendameðvirknina sem gerir lítið úr þeim sem hafa orðið fyrir kynferðislegri áreitni eða öðru kynbundnu ofbeldi. Þetta viðtal og viðbrögð margra við því er hlandblaut tuska í andlitið á þolendum,“ segir Jófríður og bætir við að hún sé að beina orðum sínum til fjölmiðla sem birti einhliða umfjöllun um svo viðkvæm mál.  „Ég er orðin langþreytt á því hvernig umræða um kynferðisbrot er hér á landi. Gerendum er hampað og þolendur eru skrímslavæddir. Þolendur eru sakaðir um að eyðileggja líf og frama gerenda sinna með því að stíga fram, meðan þeir sjá alveg um það sjálfir með sínum gjörðum og algjörum skorti á iðrun,“ segir Jófríður.  

Hafði veruleg áhrif á hana

Jófríður segir að málið hafi tekið verulega á hana þegar hún var 16 ára en að hún hafi unnið mikið úr því síðan. „Þetta var fyrir sjö árum. Ég var mjög ringluð á þessum aldri og brotin. Ég hitti hann eftir að við höfðum náð saman á Tinder. Í prófílnum mínum þar stóð að ég væri 18 ára en þegar ég og Þórir hittumst sagði ég honum strax að ég væri 16 ára. Honum fannst ekkert athugavert við það og við sváfum saman. Það var ekki þvingað samræði, en ég var svo ung og brotin að strax daginn eftir lokaði ég á öll samskipti við hann og reyndi að gleyma því sem hafði gerst. Mér leið mjög illa en kunni ekki að orða það sem ég veit í dag að var valdamismunun. Hann var ekki bara helmingi eldri en ég, og ég unglingur, heldur var hann líka frægur leikari. Það ýfði sárin þegar fréttir af hans atferli voru sagðar fyrir nokkrum árum og þegar hann reyndi að nálgast mig að nýju fyrir nokkrum mánuðum á Instagram. Það vakti með mér óhug,“ segir Jófríður.

Setji sig í spor þolenda

Sem fyrr segir var spurning Kveiks í gær hvenær og hvernig fólk sem hafi misstigið sig eigi afturkvæmt í samfélagið. 

Rannveig Ágústa Guðjónsdóttir, doktorsnemi við Menntavísindasvið Háskóla Íslands, hefur skoðað kynbundið ofbeldi út frá gerendum og skoðað sýn geranda á gjörðir sínar.  Hún segir að það sé mikilvægt að gerendur gangist við brotum sínum, þeim sársauka sem þeir hafa valdið með því að setja sig í spor þolenda.

„Það er allskonar umræða í gangi um þessi mál í samfélaginu og hún er að breytast með aukinni þekkingu á afleiðingum ofbeldis. Það er kominn meiri fókus á réttlæti brotaþola og þeirra rými. Það er ákall eftir þessum breytingum og það eru ekki bara gerendur sem vilja það heldur brotaþolar líka því umræðan eins og hún er núna er skaðleg fyrir alla, ekki síst brotaþola. Það er talað um að gerendur sýni iðrun en brotaþolar hafa ekki endilega verið að kalla eftir því heldur frekar að gerendur taki ábyrgð á gjörðum sínum, að þeir gangist við brotum sínum og geri eitthvað í sínum málum, vinni gagngert með óæskilega hegðun sem veldur öðrum skaða,“ segir Rannveig.

„Það er talað um gerendur sýni iðrun en brotaþolar hafa ekki endilega verið að kalla eftir því heldur frekar að gerendur taki ábyrgð á gjörðum sínum“
Ágústa Guðjónsdóttir
Doktorsnemi við Menntavísindasvið Háskóla Íslands

Hún segir að það þurfi ekki að fela í sér að þeir komi opinberlega fram eða  biðjist afsökunar. Brotaþolar séu jafn ólíkir og þeir séu margir.

„Við hljótum öll að vilja búa í samfélagi þar sem fólk á afturkvæmt á einhvern hátt en það er líka flókið að nálgast það. Gerendur þurfa að gangast við þeim sársauka sem þolendur þeirra upplifa. Þeir verða að sitja í þessum óþægindum, horfast í augu við hegðun sína, setja sig í spor þolenda til að reyna að sjá þann sársauka sem þeir hafa valdið. Það er mjög mikilvægt að þeir séu ekki að afsaka sig, heldur þvert á móti viðurkenna brot sín og sjái sársaukann sem brotin valda,“ segir Rannveig. Hún vonar að við sem samfélag séum á réttri leið þó að enn sé nokkuð langt í land.

„Við eigum eftir að taka þátt í mörgum óþægilegum samtölum áður en við náum því jafnvægi sem þarf til að ná sátt,“ segir Rannveig.  

Ekki náðist í Þóri Sæmundsson við vinnslu fréttarinnar.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Eina leiðin til að halda lífinu áfram var að koma út
1
ViðtalForsetakosningar 2024

Eina leið­in til að halda líf­inu áfram var að koma út

Bald­ur Þór­halls­son bældi nið­ur eig­in kyn­hneigð frá barns­aldri og fannst hann ekki geta ver­ið hann sjálf­ur. Fyr­ir 28 ár­um tók hann ákvörð­un um að koma út úr skápn­um, það var ekki ann­að í boði ef hann ætl­aði að halda áfram með líf­ið. Nú stefna þeir Fel­ix Bergs­son á Bessastaði. „Við eig­um 28 ára ást­ríkt sam­band að baki og höf­um ekk­ert að fela,“ seg­ir Fel­ix.
Óheyrilegar verðhækkanir á leigumarkaði: „Þeir eru eins og óðir hanar í mannaskít“
2
NeytendurLeigumarkaðurinn

Óheyri­leg­ar verð­hækk­an­ir á leigu­mark­aði: „Þeir eru eins og óð­ir han­ar í manna­skít“

Aug­lýs­ing sem birt­ist á fast­eigna­vefn­um Igloo hef­ur vak­ið mikla at­hygli og um­ræðu. Þar er fjög­urra her­bergja íbúð í Reykja­vík aug­lýst til leigu fyr­ir 550.000 krón­ur á mán­uði. Guð­mund­ur Hrafn Arn­gríms­son, formað­ur Leigj­enda­sam­tak­anna, seg­ir stöð­una vera grafal­var­lega. Hann seg­ir mörg heim­ili á leigu­mark­aði búi í dag við grimmi­lega og kerf­is­bundna fjár­kúg­un.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Nýjar ógnir blasa við Íslendingum
1
Úttekt

Nýj­ar ógn­ir blasa við Ís­lend­ing­um

Ís­land get­ur orð­ið skot­mark í styrj­öld sem veik­asti hlekk­ur­inn í varn­ar­keðju Vest­ur­landa. Don­ald Trump hafn­ar skuld­bind­ingu Banda­ríkj­anna til að verja NATO-ríki sem borga ekki sinn skerf, en Ís­land er lengst frá því af öll­um. Ingi­björg Sól­rún Gísla­dótt­ir, fyrr­ver­andi ut­an­rík­is­ráð­herra, seg­ir varn­ar­samn­ing­inn við Banda­rík­in hafa „af­skap­lega tak­mark­að gildi“.
Halla nú ósammála mörgu sem hún beitti sér fyrir sem framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs
3
FréttirForsetakosningar 2024

Halla nú ósam­mála mörgu sem hún beitti sér fyr­ir sem fram­kvæmda­stjóri Við­skipta­ráðs

Ár­ið 2007 mælti Halla Tóm­as­dótt­ir, sem þá var fram­kvæmda­stjóri Við­skipta­ráðs, fyr­ir breyt­ing­um til þess að Ís­land gæti orð­ið „best í heimi.“ Þar á með­al var að setja á flata og lága skatta, einka­væða há­skóla og heil­brigðis­kerfi, einka­væða nátt­úru­auð­lind­ir og stór­auka ensku­kennslu. Heim­ild­in kann­aði hver við­horf Höllu væru til mála­flokk­anna í dag.
Risar í landbúnaði orðnir að fríríki og geta stýrt verði eins og þeim sýnist
7
Rannsókn

Ris­ar í land­bún­aði orðn­ir að fríríki og geta stýrt verði eins og þeim sýn­ist

Laga­breyt­ing sem var fyr­ir einu og hálfu ári köll­uð „að­för að neyt­end­um“ var sam­þykkt á Al­þingi í lok síð­ustu viku með at­kvæð­um minni­hluta þing­manna. Um er að ræða af­nám á ólög­mætu sam­ráði stærstu land­bún­að­ar­fyr­ir­tækja lands­ins. Laga­breyt­ing­unni var laum­að inn í frum­varp á loka­metr­um af­greiðslu þess með mik­illi að­komu þeirra sem mest græða á henni.
Eina leiðin til að halda lífinu áfram var að koma út
9
ViðtalForsetakosningar 2024

Eina leið­in til að halda líf­inu áfram var að koma út

Bald­ur Þór­halls­son bældi nið­ur eig­in kyn­hneigð frá barns­aldri og fannst hann ekki geta ver­ið hann sjálf­ur. Fyr­ir 28 ár­um tók hann ákvörð­un um að koma út úr skápn­um, það var ekki ann­að í boði ef hann ætl­aði að halda áfram með líf­ið. Nú stefna þeir Fel­ix Bergs­son á Bessastaði. „Við eig­um 28 ára ást­ríkt sam­band að baki og höf­um ekk­ert að fela,“ seg­ir Fel­ix.

Mest lesið í mánuðinum

Heilbrigðiseftirlitið lét henda gömlum rækjum á WokOn - „Okkur blöskrar“
4
FréttirRannsóknin á Davíð og Pho Vietnam

Heil­brigðis­eft­ir­lit­ið lét henda göml­um rækj­um á Wo­kOn - „Okk­ur blöskr­ar“

Heil­brigðis­eft­ir­lit Reykja­vík­ur lét henda núðl­um, hrís­grjón­um og rækj­um á veit­inga­stað Wok On í Krón­unni á Fiskislóð í des­em­ber. Stað­ur­inn fékk fall­ein­kunn hjá eft­ir­lit­inu í byrj­un des­em­ber og var starf­sem­in stöðv­uð að hluta. „Við tök­um þetta mjög al­var­lega,“ seg­ir fram­kvæmda­stjóri Krón­unn­ar. Henni finnst að nið­ur­stöð­ur eft­ir­lits­ins ættu að vera að­gengi­legri.
Bankasýslan getur ekki gert grein fyrir tug milljóna kaupum á þjónustu
6
Viðskipti

Banka­sýsl­an get­ur ekki gert grein fyr­ir tug millj­óna kaup­um á þjón­ustu

Frá því að til­kynnt var að leggja ætti nið­ur Banka­sýslu rík­is­ins og fram að síð­ustu ára­mót­um þá keypti stofn­un­in þjón­ustu fyr­ir 57,4 millj­ón­ir króna. Hún get­ur ekki svar­að því nema að hluta af hverj­um hún keypti þessa þjón­ustu. Mest af því sem stofn­un­in get­ur gert grein fyr­ir fór til Logos, eða alls 15,3 millj­ón­ir króna á átta mán­uð­um í fyrra.
Friðrik keypti varðskip gegnum Ríkiskaup og græddi 40 milljónir við söluna
8
Fréttir

Frið­rik keypti varð­skip gegn­um Rík­is­kaup og græddi 40 millj­ón­ir við söl­una

Frið­rik Arn­gríms­son, fyrr­ver­andi fram­kvæmda­stjóri LÍÚ, sem heit­ir SFS í dag, keypti tvö varð­skip af ís­lenska rík­inu eft­ir út­boð hjá Rík­is­kaup­um og seldi þau til Tyrk­lands fyr­ir tæp­lega 40 millj­ón­um krón­um meira en hann greiddi fyr­ir þau. Hann var á sama tíma formað­ur nefnd­ar sem starf­aði með Rík­is­kaup­um um smíði nýs rann­sókna­skips fyr­ir Haf­rann­sókna­stofn­un.
Þorsteinn Már og Helga eiga rúmlega 71 milljarð og skulda nánast ekki neitt
9
Greining

Þor­steinn Már og Helga eiga rúm­lega 71 millj­arð og skulda nán­ast ekki neitt

Mikl­ar breyt­ing­ar hafa ver­ið gerð­ar á Sam­herja­sam­stæð­unni á síð­ustu ár­um og eign­ar­hald á henni að stóru leyti fært yf­ir til barna stofn­enda fyr­ir­tæk­is­ins. Fé­lag í eigu barna Þor­steins Más Bald­vins­son­ar sem fékk selj­endalán frá for­eldr­um sín­um til að kaupa hlut þeirra í Sam­herja hef­ur ein­ung­is greitt vexti af lán­inu og hagn­ast alls um 16 millj­arða króna á þrem­ur ár­um.
Nýjar ógnir blasa við Íslendingum
10
Úttekt

Nýj­ar ógn­ir blasa við Ís­lend­ing­um

Ís­land get­ur orð­ið skot­mark í styrj­öld sem veik­asti hlekk­ur­inn í varn­ar­keðju Vest­ur­landa. Don­ald Trump hafn­ar skuld­bind­ingu Banda­ríkj­anna til að verja NATO-ríki sem borga ekki sinn skerf, en Ís­land er lengst frá því af öll­um. Ingi­björg Sól­rún Gísla­dótt­ir, fyrr­ver­andi ut­an­rík­is­ráð­herra, seg­ir varn­ar­samn­ing­inn við Banda­rík­in hafa „af­skap­lega tak­mark­að gildi“.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár