Á sjávarútvegsdegi í Hörpu nú í vikunni tók Guðni Th. Jóhannesson forseti til máls. Samkvæmt frásögn Vísis talaði hann ekki síst um landhelgismálið gamla og boðaði bók sem hann er að skrifa um þorskastríðin við Breta.
Sú bók er í sjálfu sér mikið fagnaðarefni. Ég hef lengi haft áhyggjur af því að þorskastríðin og sú merkilega barátta sem starfsmenn Landhelgisgæslunnar háðu þá væri að falla í gleymsku og dá, sem væri mikill skaði.
Þjóðerniseldmóður
Þótt þjóðerniseldmóðurinn hafi stundum keyrt úr hófi fram í umræðunni í þorskastríðunum, þá er enginn vafi á að bæði með þrautseigju og dirfsku voru unnar sannkallaðar hetjudáðir í viðureigninni við Breta.
Og ég treysti hinum þrautreynda sagnfræðingi og rithöfundi Guðna manna best til að sýna glímunni á sjónum fullan sóma en ekki bara hinni diplómatísku baráttu.
En hvað um það – í samtali við Vísi um þetta var Guðni líka spurður hvort hann væri ánægður með niðurstöðu þorskastríðanna, nú þegar við höfum öll umráð á miðunum. Sem sé hvernig veiðum er stýrt og hagnaði ráðstafað.
Af hverju má forseti ekki opinbera skoðun sína?
Þá svaraði Guðni: „Ég ætla ekki að leggja mat á það núna hvernig staðan er að því leytinu til en ég held að sjávarútvegsdagurinn sýni, og allar þær umræður sem hér eiga sér stað og í samfélaginu öllu, að seint verður sátt um sjávarútveg að þessu leyti.“
Nú má í fyrsta lagi alveg spyrja sig af hverju forsetinn lítur svo á að hann eigi ekki – að minnsta kosti ekki „núna“ – að opinbera álit sitt á einu mikilsverðasta máli samfélagsins. Forsetinn má hafa skoðun á – og lætur hana óspart í ljósi – um loftslagsmál, ýmis heilbrigðismál, íþróttamál og þjóðþrifamál og menningarmál, og öllum þykir sjálfsagt að hann tjái sig um þetta allt, en hví ekki sjávarútvegsmál?
Ég vík að svarinu við því hér á eftir, en mér þóttu athyglisverð ummæli Guðna í lokin þegar hann segir að umræður sýni að „seint verður sátt um sjávarútveg“.
Það er nefnilega það. Hér hlýtur sú spurning að vakna – „sátt“, hvað er það?
Hvað segja skoðanakannanir?
Hver skoðanakönnun eftir aðra sýnir að um eða yfir 70 prósent landsmanna eru þeirrar eindregnu skoðunar að breyta eigi fiskveiðistjórnarkerfinu hvað snertir „hvernig ráðstafa eigi hagnaðinum af þessari auðlind okkar“, svo ég noti orðalag Guðna.
Í þjóðaratkvæðagreiðslu um stjórnarskrá stjórnlagaráðs fyrir of mörgum árum lýstu 83 prósent yfir stuðningi við auðlindaákvæði sem fól í sér það hið sama.
Og því er spurningin: Hvernig er hægt að komast að þeirri niðurstöðu að „seint verði sátt um sjávarútveg“ þegar 70–80 prósent landsmanna eru á tiltekinni skoðun og hafa verið mjög lengi, og engin merki eru um að sú skoðun þessa stóra meirihluta þjóðarinnar muni breytast?
Mega keppnisíþróttir fara norður og niður?
Auðvitað ber ævinlega að taka tillit til minnihlutans en í mikilverðum málum verður meirihlutinn samt að fá að ráða þegar upp er staðið.
En það virðist ekki eiga við um sjávarútvegsmál. Þar má ekki hrófla við neinu á þeim forsendum að „ekki ríki sátt“ um neitt. Og þar sem „ekki ríkir sátt“, þá má jafnvel þjóðkjörinn og vinsæll forseti eins og Guðni helst ekki tjá sig um málið nema mjög almennum orðum.
Sennilega er töluvert stærri hluti þjóðarinnar á þeirri skoðun að keppnisíþróttir mættu fara bæði norður og niður heldur en styðja fjárplógsstarfsemi sægreifanna með auðlindina.
Samt talar Guðni óhikað máli keppnisíþrótta við hvert tækifæri en telur sig þurfa að tala afar varlega um sjávarútvegsmál af því um þau mál „ríki ekki sátt“.
Maríneruð í áróðri sægreifanna
En sannleikurinn er sá að um sjávarútvegsmál ríkir sátt 70–80 prósenta þjóðarinnar. Það eru sægreifarnir og þeirra hávaðasömu lobbíistar og aðkeyptu stjórnmálamenn sem hafa undanfarna áratugi talið okkur trú um að hrófla ekki við neinu því „hér ríki engin sátt“ um hvað eigi að gera.
Guðna er vorkunn, hann, rétt eins og við öll, er orðinn maríneraður í áróðri sægreifanna.
Ekki gera neitt, ekki raska rónni meðan gróðinn af auðlindinni „okkar“ streymir inn á aflandsreikninga sægreifanna!
Nú stendur meira að segja til að framlengja líf VG við kjötkatlana bara svo engu verði breytt, ekki nokkrum sköpuðum hlut.
Leggjum af meðvirknina
En við þurfum að leggja af þessa meðvirkni með tuttugu prósentum landsmanna. Jafnvel þótt hluti þeirra prósenta eigi meiri peninga en við hin. Það þýðir nefnilega ekki að við þurfum að skríða fyrir áliti þeirra og megum ekkert gera nema þau séu „sátt“.
Það er löngu tímabært, eins og margir hafa bent á, að við leggjum af þann sið kóarans að ekki teljist ríkja sátt um neitt nema Sjálfstæðisflokkurinn og eigendur hans séu sáttir.
Sannleikurinn er sá að það ríkir sátt um sjávarútvegsmál.
Það þarf bara að framfylgja þeirri sátt.
***
Í upprunalegri útgáfu pistilsins sagði höfundur ranglega að viðtalið við Guðna Th. Jóhannesson hefði verið í Fréttablaðinu, ekki Vísi.
Athugasemdir