Stjórn Félags fréttamanna, stéttarfélags fréttafólks Ríkisútvarpsins, hefur sent frá sér harðorða yfirlýsingu um úrskurð siðanefndar Ríkisútvarpsins í kæru útgerðarfélagsins Samherja gegn ellefu starfsmönnum í 45 liðum. „Samherji kastaði stóru neti og veiddi eina siðanefnd,“ segir í yfirlýsingu stjórnar félagsins, sem send hefur verið til fjölmiðla.
Samherji kærði starfsmenn RÚV meðal annars fyrir að „læka“ færslur og deila efni á Facebook, í mörgum tilfellum svörum við ásökunum og umkvörtunum Samherja. Niðurstaða nefndarinnar var að Helgi Seljan, fréttamaður Kveiks, einn þriggja þeirra sem fjölluðu um mútugreiðslur Samherja til embættis- og stjórnmálamanna í Namibíu, hefði framið „alvarlegt“ brot á siðareglunum með því að segja sína persónulegu skoðun og „tala niður til“ stjórnenda Samherja með háði, meðal annars með því að kalla forstjórann „gæsk“ og segja hann „ballanseraðan“. Helga er, samkvæmt siðareglum RÚV, óheimilt að tjá sína „persónulegu afstöðu“.
Vöruðu við banni á tjáningu
Sú grein siðareglna starfsmanna Ríkisútvarpsins sem Helgi var fundinn sekur um að brjóta bannar fréttafólki í reynd að taka þátt í þjóðfélagsumræðu: „Starfsfólk, sem sinnir umfjöllun um fréttir, fréttatengt efni og dagskrárgerð tekur ekki opinberlega afstöðu í umræðu um pólítísk málefni eða umdeild mál í þjóðfélagsumræðunni, þ.á.m. á samfélagsmiðlum.“
„Siðareglur RÚV voru mjög umdeildar um leið og þær voru settar. Fjölmargir töldu að með ákvæði um samfélagsmiðla væri brotið gegn tjáningarfrelsi starfsmanna. Einnig hefur verið bent á að hægt væri að misnota siðareglurnar til að reyna að koma höggi á starfsmenn. Hvort tveggja hefur nú sannast,“ segir í yfirlýsingu Félags fréttamanna.
Samherji leggur fram kröfu
Þá varar félagið við því að Samherji hefur þegar lagt fram kröfu, byggða á niðurstöðu siðanefnd, um að Helgi Seljan fjalli ekki lengur um málefni Samherja og verði formlega áminntur. „Stjórnendur Samherja hafa þegar notað niðurstöðu siðanefndar til að krefjast þess að viðkomandi fréttamaður, Helgi Seljan, fjalli ekki um málefni fyrirtækisins og að hann verði áminntur. Stjórnendur RÚV hafa sem betur fer borið gæfu til að segja að úrskurðurinn hafi ekki áhrif á störf hans. Stjórn Félags fréttamanna tekur fram að Helgi hefur ásamt samstarfsmönnum sínum, Aðalsteini Kjartanssyni og Stefáni Drengssyni, unnið þrekvirki í að fjalla um málefni Samherja og dótturfélaga þess og ásakanir um ólöglegt athæfi í starfsemi félaganna erlendis. Allur fréttaflutningur þeirra af málinu hefur byggst á þrotlausri og vandaðri vinnu og ítarlegum rannsóknum. Stjórnendur Samherja hafa kosið að svara ekki spurningum og koma skoðun sinni ekki á framfæri eins og þeim hefur ítrekað verið boðið að gera. Þess í stað hafa þeir birt áróðursmyndbönd og veffærslur þar sem veist er að þeim sem segja fréttirnar, einkum og sér í lagi Helga, með innstæðulausum ásökunum.“
Félagið fer fram á endurskoðun úrskurðarins
Meðal ummælanna sem Samherji kærði og siðanefnd segir að hafi verið alvarlegt brot á siðarerglum er Facebook-færsla Helga Seljan sem snýr að öðru fyrirtæki en Samherja. Þetta segir stjórn Félags fréttamanna að sé „augljós og vandræðaleg staðreyndavilla“.
„Nefndin undirstrikar fyrrnefnd ummæli sem hún segir til marks um að ummælin séu meðal þeirra sem hún gerir einkum athugasemdir við. Þessi niðurstaða er sérstaklega merkileg í ljósi þess að bæði í svörum Helga Seljan og lögmanns Samherja til nefndarinnar kom fram að ummælin snúast ekki um Samherja. Það vekur spurningar um hversu vel nefndin kynnti sér gögn málsins. Ekki er nóg með að villan sé augljós og vandræðaleg heldur hlýtur hún að kalla á endurskoðun úrskurðarins.“
Athugasemdir