Alltaf finnst mér það jafn nöturlegt þegar Sjálfstæðismenn byrja að fabúlera um að ekki skuli hækka atvinnuleysisbætur vegna þess að þá minnki svo „nauðsynlegur hvati“ fólks til þess að rísa sem fyrst upp úr atvinnuleysi, leita sér að nýrri vinnu af alefli og koma undir sig fótunum á ný.
Þetta er einmitt það sem Bjarni Benediktsson heldur fram, nú þegar verkalýðshreyfingin hefur krafist þess að atvinnuleysisbæturnar verði hækkaðar umtalsvert.
Ljóst sé að fjöldi manns muni þurfa að treysta á atvinnuleysisbæturnar á næstu mánuðum og jafnvel misserum vegna COVID-19 sjúkdómsins, og þetta fólk geti ekki notið mannsæmandi lífskjara á bótunum, eins og þær eru nú.
Þetta er í sjálfu sér athyglisverð krafa vegna þess að séu atvinnuleysisbæturnar of lágar núna, þá hafa þær verið það líka í fyrra og hitteðfyrra.
Krafan er sem sé viðurkenning á að atvinnulaust fólk hafi ekki notið viðunandi lífskjara í samfélaginu á undanförnum árum.
Það kemur náttúrlega í sjálfu sér engum á óvart.
Frekar en afstaða Sjálfstæðismanna.
Bjarga sér sjálft
Skýring þeirra á áhuganum á hinum „nauðsynlega hvata“ er alltaf sú að þeirra hægri pólitík hverfist um að fólk eigi að „bjarga sér sjálft“. Hins vegar er alltaf voða fljót upp á yfirborðið sú hugsun að séu atvinnuleysisbætur mannsæmandi, þá breytist stórir hópar fólks í sníkjudýr, sem þrái það eitt að lifa í velsældum praktuglega á kostnað samborgara sinna.
„Lauma skal því að atvinnuleysingjum að það sé skammarlegt að þiggja atvinnuleysisbætur“
Nú er það svo að eftir því sem ég veit best hafa félagsfræðirannsóknir gefið til kynna að þessi hugmynd sé einfaldlega röng. Langsamlega flestir í hópi atvinnuleysingja þrái einmitt að komast aftur í vinnu.
Hinir, sem líti á atvinnuleysisbætur sem „tækifæri“, séu svo fáir að það sé varla til þeirra hugsandi.
Þetta kemur mér ekki á óvart. Mínar eigin félagsfræðirannsóknir hafa einmitt gefið þetta sama til kynna. Hver einasta sála sem ég þekki og misst hefur vinnuna hefur ekki getað á heilli sér tekið fyrr en hún kæmist aftur í vinnu.
Upp á aðra komin
Að parti til er það ugglaust af því að það hefur tekist að koma inn hjá fólki að það sé eitthvað skammarlegt við að vera á atvinnuleysisbótum. Þetta er gamla hugmyndin um að það versta í lífinu sé að vera „upp á aðra komin“.
Í gamla daga hét það að „vera á sveitinni“ og hreppsstjórar og sýslumenn sannfærðu fólk um að ekkert væri skammarlegra.
Fólkinu átti að líða eins og sníkjudýrum ef það lenti í áföllum og gat ekki framfleytt sér einhverra hluta vegna.
Og sýslumennirnir gættu þess líka vandlega að kjörin „á sveitinni“ væru svo ömurleg að engum gæti liðið þokkalega meðan hann eða hún þáði þann styrk, sem sýslumennirnir vildu heldur sitja að sjálfir.
Sýslumenn eru Sjálfstæðisflokkurinn
Sýslumennirnir eru núna Sjálfstæðisflokkurinn, enda eru allir sýslumenn í Sjálfstæðisflokknum (kannski leynist einhver Framsóknarmaður í hópnum, ég veit það ekki). Og enn er sama viðhorfið uppi – lauma skal því að atvinnuleysingjum að það sé skammarlegt að þiggja atvinnuleysisbætur og hafa þær svo lágar að enginn geti lifað þokkalegu lífi á þeim.
En aðalástæðan fyrir því að fólk reynir að komast af á atvinnuleysisbótum er ekki sú að það skammast sín, heldur bara að það vill taka til hendinni. Og þess vegna þarf Sjálfstæðisflokkurinn ekki að óttast að fjöldi fólks leggi af atvinnuleit og ákveði að hefja sældarlíf sem sníkjudýr á atvinnuleysisbótum til frambúðar.
Reyndar mættu Sjálfstæðismenn líta sér svolítið nær ef þeir hafa áhyggjur af sníkjudýrum í samfélaginu, jafnvel í hópi sýslumanna.
Athugasemdir