Þessi grein er rúmlega 10 mánaða gömul.

BPA-gildi í mannfólki verulega vanmetin

Nýj­ar mæl­ing­ar á plastefn­inu BPA sýna að gildi efn­is­ins geta ver­ið 44 sinn­um meiri en áð­ur mæld­ist.

Fréttir
Ritstjórn Hvatans
hvatinn@hvatinn.is
Efnisorð

Mest lesið

Kristján telur óþarft að komast að því af hverju starfsmaður ráðuneytis hans lét fresta birtingu laga
1
FréttirMál Jóhanns Guðmundssonar

Kristján tel­ur óþarft að kom­ast að því af hverju starfs­mað­ur ráðu­neyt­is hans lét fresta birt­ingu laga

Kristján Þór Júlí­us­son, at­vinnu­vega-og ný­sköp­un­ar­ráð­herra, er ósam­mála því mati stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar að kom­ast þurfi að því hvað Jó­hanni Guð­munds­syni gekk til. Ráð­herr­ann tel­ur að máli Jó­hanns sé lok­ið jafn­vel þó það hafi ekki ver­ið upp­lýst.
Auðlindafyrirtæki á markað í Noregi: Aflandsfélag á Kýpur á nær helming hlutabréfanna
2
FréttirLaxeldi

Auð­linda­fyr­ir­tæki á mark­að í Nor­egi: Af­l­ands­fé­lag á Kýp­ur á nær helm­ing hluta­bréf­anna

Ís­lensk lax­eld­is­fyr­ir­tæki fara á hluta­bréfa­mark­að í Nor­egi eitt af öðru. Norsk lax­eld­is­fyr­ir­tæki eiga stærstu hlut­ina í ís­lensku fé­lög­un­um. Hagn­að­ur­inn af skrán­ingu fé­lag­anna renn­ur til norsku. Eng­in sam­bæri­leg lög gilda um eign­ar­hlut er­lendra að­ila á ís­lensku lax­eldisauð­lind­inni og á fisk­veiðiauð­lind­inni.
Stóra spurningin í rannsókn Seðlabankamáls Samherja og Namibíumálsins er sú sama
3
GreiningSamherjaskjölin

Stóra spurn­ing­in í rann­sókn Seðla­banka­máls Sam­herja og Namib­íu­máls­ins er sú sama

Embætti hér­aðssak­sókn­ara og skatt­rann­sókn­ar­stjóra rann­saka nú út­gerð­ar­fé­lag­ið Sam­herja vegna starf­semi fyr­ir­tæk­is­ins í Namiib­íu. Það sem ligg­ur und­ir í rann­sókn­inni er með­al ann­ars sú spurn­ing hvort Þor­steinn Már Bald­vins­son hafi stýrt rekstr­in­um frá Ís­landi og beri ábyrgð á mútu­greiðsl­um og því að skatt­greiðsl­ur skil­uðu sér ekki til Ís­lands.
Af þriðju kynslóð kvenna með fíknivanda og býr á götunni: „Ég er góð manneskja“
4
Viðtal

Af þriðju kyn­slóð kvenna með fíkni­vanda og býr á göt­unni: „Ég er góð mann­eskja“

Amma henn­ar neytti fíkni­efna og mamma henn­ar var fík­ill. Sjálf er hún bú­in að vera í neyslu síð­an hún var tólf ára og varð sprautufík­ill 16 ára. Í dag er hún 23 ára, heim­il­is­laus og hef­ur séð sorg­ina og dauð­ann í heimi þeirra sem eru í neyslu en dreym­ir um að verða dýra­lækn­ir.
Covid-19 faraldurinn mögulega á uppleið á ný
5
StreymiUpplýsingafundir um Covid-19

Covid-19 far­ald­ur­inn mögu­lega á upp­leið á ný

Ým­is­legt bend­ir til að kór­óna­veirufar­ald­ur­inn sé á upp­leið á ný, eft­ir að vel hef­ur tek­ist til að ná tök­um á hon­um að und­an­förnu, seg­ir Þórólf­ur Guðna­son. Fólk virð­ist ekki vera að passa sig nægi­lega.
Hundruð norrænna karla kynda undir kvenhatri á netinu
6
Fréttir

Hundruð nor­rænna karla kynda und­ir kven­h­atri á net­inu

Um 850 karl­menn eru virk­ir á vef­svæð­um þar sem kven­hat­ur er ráð­andi. Ís­land mæl­ist lægst Norð­ur­land­anna en gögn héð­an eru ófull­kom­in. Jón Ingvar Kjaran pró­fess­or seg­ir rann­sókn­ir skorta og Elísa­bet Ýr Atla­dótt­ir aktív­isti seg­ir slíka um­ræðu bæði falda hér á landi og birt­ast með öðr­um hætti.
214. spurningaþraut: Katrín af Aragóníu, Margaríta af Savoy og Ugla að norðan
7
Þrautir10 af öllu tagi

214. spurn­inga­þraut: Katrín af Aragón­íu, Marga­ríta af Sa­voy og Ugla að norð­an

Hér er þraut­in frá í gær. * Fyrri auka­spurn­ing: Hver er karl­inn á mynd­inni hér að of­an? Hann var lista­mað­ur og sjálft nafn hans hans er nú orð­ið eins kon­ar tákn fyr­ir flókna og ill­við­ráð­an­lega þætti, bæði í sam­fé­lag­inu og sál­ar­líf­inu. * Að­al­spurn­ing­ar: 1.   Katrín hét kona og jafn­an kennd við ætt­land sitt Aragón­íu. En hún varð hins veg­ar drottn­ing...
Stundin #127
Nóvember 2020
#127 - Nóvember 2020
Prentútgáfa Stundarinnar kemur næst út þann 4. desember.
BPA-gildi í mannfólki verulega vanmetin
Plast í umhverfinu Lítil börn umgangast gríðarlega mikið af plasti. Mynd: Shutterstock

Ný aðferð til að mæla BPA-gildi í mannfólki hefur leitt í ljós að fram til þessa virðumst við hafa stórlega vanmetið hversu mikið BPA er að finna í líkama fólks. Raunveruleg gildi geta verið allt að 44 sinnum meiri en mælast með eldri greiningaraðferðum.

Hvað er BPA?

BPA eða bisphenol A er íblöndunarefni sem oft er blandað við plastefni til þess að styrkja það og gefa plastinu ákveðinn sveigjanleika. Þekkt er að BPA getur haft áhrif á kynfrumur dýra og hermt eftir ákveðnum hormónum. Þannig getur efnið ruglað eðlilega starfsemi líkamans. Þetta á sérstaklega við um fóstur. Fóstur sem útsett eru fyrir BPA í móðurkviði geta til dæmis glímt við vandamál tengd eðlilegum vexti og efnaskiptavandamál, auk þess sem þau eru í meiri áhættu á að fá krabbamein.

Vegna þessara áhrifa hafa margir plastframleiðendur brugðið á það ráð að skipta út BPA fyrir önnur efni sem hafa svipaða byggingu og gefa plastinu sömu eiginleika. Einnig hefur BPA verið bannað upp að einhverju marki, sérstaklega í vörum fyrir ungbörn.

BPA getur verið að finna í plastumbúðum á borð við plastflöskur og matarílát. Í dag er yfirleitt tekið fram á umbúðum hvort þær séu lausar við BPA eða ekki.

Raunveruleg gildi allt að 44 sinnum hærri

Í grein sem birtist nýverið í ritrýnda tímaritinu Lancet Diabetes & Endocrinology er fjallað um rannsókn þar sem ný aðferð til að mæla BPA í mannslíkamanum er metin. Niðurstaða rannsóknarinnar er sú að þær aðferðir sem notaðar hafa verið til að mæla BPA til þessa vanmeti verulega raunveruleg gildi efnisins.

Í sumum tilfellum eru raunveruleg gildi allt að 44 sinnum meiri en mælingar með eldri aðferðum sögðu til um

Talskona rannsóknarhópsins, Patricia Hunt, prófessor við Washington State University, segir rannsóknina vekja spurningar um það hvort við höfum fram til þessa farið nægilega varlega varðandi öryggi í kringum notkun á BPA. Þær aðferðir sem hafi verið notaðar hingað til gætu hafa byggt á ónákvæmum mælingum og því ekki gefið rétta mynd af vandanum. Svo mikil virðist skekkjan í mælingum vera að í sumum tilfellum eru raunveruleg gildi allt að 44 sinnum meiri en mælingar með eldri aðferðum sögðu til um.

Ný og nákvæmari aðferð

Nýja aðferðin sem fjallað er um í greininni er ólík fyrri aðferðum að því leyti að hún getur á nákvæmari og beinan hátt mælt BPA umbrotsefni í líkamanum.

Fyrri aðferðir byggðu að mestu á því að mæla BPA umbrotsefni óbeint. Þetta var gert með því að nota lausn sem innihélt ensím úr sniglum. Ensímin höfðu það hlutverk að breyta umbrotsefnum aftur í BPA sem var síðan mælt til að gefa hugmynd um það hversu mikið BPA var að finna í líkamanum.

Tvær aðferðir bornar saman

Í rannsókninni voru þessar tvær aðferðir bornar saman. Í fyrstu var notast við gerviþvag sem innihélt BPA. Seinna var notast við 39 sýni úr mannfólki.

Í ljós kom að með því að nota nýju aðferð rannsóknarhópsins var niðurstaðan sú að mæld gildi voru mun hærri en með eldri aðferðinni. Í ofanálag reyndist skekkjan vera meiri eftir því sem útsetning fyrir BPA var meiri.

Krefst frekari rannsókna

Höfundar greinarinnar segja að endurtaka þurfi tilraunina oftar til að komast að endanlegri niðurstöðu. Þeir vonast til þess að niðurstöðurnar veki sérfræðinga í faginu til umhugsunar um það hvernig við mælum BPA-gildi í líkamanum í dag.

Rannsóknarhópurinn vinnur nú að frekari tilraunum með mælingar á BPA. Að auki vinnur hópurinn að prófunum á öðrum efnum sem hafa verið mæld með svipuðum aðferðum til að athuga hvort sömu sögu sé að segja þar. Sá listi inniheldur efni á borð við paraben, triclosan og benzophenone sem er að finna í snyrtivörum og sápum, svo dæmi séu tekin.

Ítarefni:

Science Daily: BPA í manneskjum verulega vanmetið

The Lancet: Hefur gölluð matstækni dregið úr áreiðanleika hættumats?

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Stundin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

Kristján telur óþarft að komast að því af hverju starfsmaður ráðuneytis hans lét fresta birtingu laga
1
FréttirMál Jóhanns Guðmundssonar

Kristján tel­ur óþarft að kom­ast að því af hverju starfs­mað­ur ráðu­neyt­is hans lét fresta birt­ingu laga

Kristján Þór Júlí­us­son, at­vinnu­vega-og ný­sköp­un­ar­ráð­herra, er ósam­mála því mati stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar að kom­ast þurfi að því hvað Jó­hanni Guð­munds­syni gekk til. Ráð­herr­ann tel­ur að máli Jó­hanns sé lok­ið jafn­vel þó það hafi ekki ver­ið upp­lýst.
Auðlindafyrirtæki á markað í Noregi: Aflandsfélag á Kýpur á nær helming hlutabréfanna
2
FréttirLaxeldi

Auð­linda­fyr­ir­tæki á mark­að í Nor­egi: Af­l­ands­fé­lag á Kýp­ur á nær helm­ing hluta­bréf­anna

Ís­lensk lax­eld­is­fyr­ir­tæki fara á hluta­bréfa­mark­að í Nor­egi eitt af öðru. Norsk lax­eld­is­fyr­ir­tæki eiga stærstu hlut­ina í ís­lensku fé­lög­un­um. Hagn­að­ur­inn af skrán­ingu fé­lag­anna renn­ur til norsku. Eng­in sam­bæri­leg lög gilda um eign­ar­hlut er­lendra að­ila á ís­lensku lax­eldisauð­lind­inni og á fisk­veiðiauð­lind­inni.
Stóra spurningin í rannsókn Seðlabankamáls Samherja og Namibíumálsins er sú sama
3
GreiningSamherjaskjölin

Stóra spurn­ing­in í rann­sókn Seðla­banka­máls Sam­herja og Namib­íu­máls­ins er sú sama

Embætti hér­aðssak­sókn­ara og skatt­rann­sókn­ar­stjóra rann­saka nú út­gerð­ar­fé­lag­ið Sam­herja vegna starf­semi fyr­ir­tæk­is­ins í Namiib­íu. Það sem ligg­ur und­ir í rann­sókn­inni er með­al ann­ars sú spurn­ing hvort Þor­steinn Már Bald­vins­son hafi stýrt rekstr­in­um frá Ís­landi og beri ábyrgð á mútu­greiðsl­um og því að skatt­greiðsl­ur skil­uðu sér ekki til Ís­lands.
Af þriðju kynslóð kvenna með fíknivanda og býr á götunni: „Ég er góð manneskja“
4
Viðtal

Af þriðju kyn­slóð kvenna með fíkni­vanda og býr á göt­unni: „Ég er góð mann­eskja“

Amma henn­ar neytti fíkni­efna og mamma henn­ar var fík­ill. Sjálf er hún bú­in að vera í neyslu síð­an hún var tólf ára og varð sprautufík­ill 16 ára. Í dag er hún 23 ára, heim­il­is­laus og hef­ur séð sorg­ina og dauð­ann í heimi þeirra sem eru í neyslu en dreym­ir um að verða dýra­lækn­ir.
Covid-19 faraldurinn mögulega á uppleið á ný
5
StreymiUpplýsingafundir um Covid-19

Covid-19 far­ald­ur­inn mögu­lega á upp­leið á ný

Ým­is­legt bend­ir til að kór­óna­veirufar­ald­ur­inn sé á upp­leið á ný, eft­ir að vel hef­ur tek­ist til að ná tök­um á hon­um að und­an­förnu, seg­ir Þórólf­ur Guðna­son. Fólk virð­ist ekki vera að passa sig nægi­lega.
Hundruð norrænna karla kynda undir kvenhatri á netinu
6
Fréttir

Hundruð nor­rænna karla kynda und­ir kven­h­atri á net­inu

Um 850 karl­menn eru virk­ir á vef­svæð­um þar sem kven­hat­ur er ráð­andi. Ís­land mæl­ist lægst Norð­ur­land­anna en gögn héð­an eru ófull­kom­in. Jón Ingvar Kjaran pró­fess­or seg­ir rann­sókn­ir skorta og Elísa­bet Ýr Atla­dótt­ir aktív­isti seg­ir slíka um­ræðu bæði falda hér á landi og birt­ast með öðr­um hætti.
214. spurningaþraut: Katrín af Aragóníu, Margaríta af Savoy og Ugla að norðan
7
Þrautir10 af öllu tagi

214. spurn­inga­þraut: Katrín af Aragón­íu, Marga­ríta af Sa­voy og Ugla að norð­an

Hér er þraut­in frá í gær. * Fyrri auka­spurn­ing: Hver er karl­inn á mynd­inni hér að of­an? Hann var lista­mað­ur og sjálft nafn hans hans er nú orð­ið eins kon­ar tákn fyr­ir flókna og ill­við­ráð­an­lega þætti, bæði í sam­fé­lag­inu og sál­ar­líf­inu. * Að­al­spurn­ing­ar: 1.   Katrín hét kona og jafn­an kennd við ætt­land sitt Aragón­íu. En hún varð hins veg­ar drottn­ing...

Mest deilt

Kristján telur óþarft að komast að því af hverju starfsmaður ráðuneytis hans lét fresta birtingu laga
1
FréttirMál Jóhanns Guðmundssonar

Kristján tel­ur óþarft að kom­ast að því af hverju starfs­mað­ur ráðu­neyt­is hans lét fresta birt­ingu laga

Kristján Þór Júlí­us­son, at­vinnu­vega-og ný­sköp­un­ar­ráð­herra, er ósam­mála því mati stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar að kom­ast þurfi að því hvað Jó­hanni Guð­munds­syni gekk til. Ráð­herr­ann tel­ur að máli Jó­hanns sé lok­ið jafn­vel þó það hafi ekki ver­ið upp­lýst.
Auðlindafyrirtæki á markað í Noregi: Aflandsfélag á Kýpur á nær helming hlutabréfanna
2
FréttirLaxeldi

Auð­linda­fyr­ir­tæki á mark­að í Nor­egi: Af­l­ands­fé­lag á Kýp­ur á nær helm­ing hluta­bréf­anna

Ís­lensk lax­eld­is­fyr­ir­tæki fara á hluta­bréfa­mark­að í Nor­egi eitt af öðru. Norsk lax­eld­is­fyr­ir­tæki eiga stærstu hlut­ina í ís­lensku fé­lög­un­um. Hagn­að­ur­inn af skrán­ingu fé­lag­anna renn­ur til norsku. Eng­in sam­bæri­leg lög gilda um eign­ar­hlut er­lendra að­ila á ís­lensku lax­eldisauð­lind­inni og á fisk­veiðiauð­lind­inni.
Covid-19 faraldurinn mögulega á uppleið á ný
3
StreymiUpplýsingafundir um Covid-19

Covid-19 far­ald­ur­inn mögu­lega á upp­leið á ný

Ým­is­legt bend­ir til að kór­óna­veirufar­ald­ur­inn sé á upp­leið á ný, eft­ir að vel hef­ur tek­ist til að ná tök­um á hon­um að und­an­förnu, seg­ir Þórólf­ur Guðna­son. Fólk virð­ist ekki vera að passa sig nægi­lega.
6 plús sex + mínus 1
4
Mynd dagsins

6 plús sex + mín­us 1

Laxár­dæl­ing­ur­inn, Fé­lags- og barna­mála­ráð­herra, Ásmund­ur Ein­ar Daða­son er að leggja fram á Al­þingi rík­is­stjórn­ar­frum­varp um fæð­ing­ar- og for­eldra­or­lof. Nýju lög­in taka við lög­um sem sett voru fyr­ir tutt­ugu ár­um, og þóttu þá fram­sæk­in. Helstu breyt­ing­ar sem lagð­ar eru til í frum­varp­inu er leng­ing fæð­ing­ar­or­lofs í 12 mán­uði vegna barna sem fæð­ast, eru ætt­leidd eða tek­in í var­an­legt fóst­ur frá 1. janú­ar 2021. Reikn­að­ur kostn­að­ur rík­is­ins vegna fæð­ing­ar­or­lofs­ins næsta ár eru rúm­ir 19 millj­arð­ar. Og þetta seg­ir ráð­herra um frum­varp­ið: „Með þessu frum­varpi er­um við að auka enn á rétt­indi for­eldra til sam­vista með börn­un­um sín­um á fyrstu mán­uð­un­um ævi þeirra.“
Stóra spurningin í rannsókn Seðlabankamáls Samherja og Namibíumálsins er sú sama
5
GreiningSamherjaskjölin

Stóra spurn­ing­in í rann­sókn Seðla­banka­máls Sam­herja og Namib­íu­máls­ins er sú sama

Embætti hér­aðssak­sókn­ara og skatt­rann­sókn­ar­stjóra rann­saka nú út­gerð­ar­fé­lag­ið Sam­herja vegna starf­semi fyr­ir­tæk­is­ins í Namiib­íu. Það sem ligg­ur und­ir í rann­sókn­inni er með­al ann­ars sú spurn­ing hvort Þor­steinn Már Bald­vins­son hafi stýrt rekstr­in­um frá Ís­landi og beri ábyrgð á mútu­greiðsl­um og því að skatt­greiðsl­ur skil­uðu sér ekki til Ís­lands.
Hundruð norrænna karla kynda undir kvenhatri á netinu
6
Fréttir

Hundruð nor­rænna karla kynda und­ir kven­h­atri á net­inu

Um 850 karl­menn eru virk­ir á vef­svæð­um þar sem kven­hat­ur er ráð­andi. Ís­land mæl­ist lægst Norð­ur­land­anna en gögn héð­an eru ófull­kom­in. Jón Ingvar Kjaran pró­fess­or seg­ir rann­sókn­ir skorta og Elísa­bet Ýr Atla­dótt­ir aktív­isti seg­ir slíka um­ræðu bæði falda hér á landi og birt­ast með öðr­um hætti.
215. spurningaþraut: „Mun þín skömm lengi uppi“
7
Þrautir10 af öllu tagi

215. spurn­inga­þraut: „Mun þín skömm lengi uppi“

Þraut­in frá í gær. * Fyrri auka­spurn­ing: Hver er mað­ur­inn sem sting­ur sér svo fag­mann­lega til sunds á mynd­inni hér að of­an? * Að­al­spurn­ing­ar: 1.   Hvaða hljóm­sveit sendi frá sér hljóm­plöt­una Let It Be? 2.   En hvaða hljóm­sveit sendi frá sér hljóm­plöt­una Let It Bleed? 3.   Hvað heit­ir stærsta borg­in í Suð­ur-Afr­íku? 4.   Hver er syðst­ur Vest­fjarða? 5.   Hvað af...

Mest lesið í vikunni

Gögn frá Samherja sýna hver stýrði Kýpurfélaginu sem greiddi fé til Dubai
1
FréttirSamherjaskjölin

Gögn frá Sam­herja sýna hver stýrði Kýp­ur­fé­lag­inu sem greiddi fé til Dubai

Gögn inn­an úr Sam­herja sýna að Jó­hann­es Stef­áns­son kom hvergi að rekstri Esju Sea­food á Kýp­ur. Þetta fé­lag greiddi hálf­an millj­arð í mút­ur til Dubai. Ingvar Júlí­us­son stýrði fé­lag­inu með sér­stöku um­boði og Bald­vin Þor­steins­son, son­ur Þor­steins Más Bald­vins­son­ar, kom og kem­ur einnig að rekstri Esju.
Verða sér úti um falskt læknisvottorð til að komast hjá grímuskyldu
2
FréttirCovid-19

Verða sér úti um falskt lækn­is­vott­orð til að kom­ast hjá grímu­skyldu

Með­lim­ir Face­book-síð­unn­ar Covið­spyrn­an ráð­leggja hvort öðru um það hvernig sé best að bera sig að við að verða sér út um falskt lækn­is­vott­orð til að þurfa ekki að nota grím­ur í versl­un­um.
Vill tækifæri til að komast aftur inn í samfélagið
3
Viðtal

Vill tæki­færi til að kom­ast aft­ur inn í sam­fé­lag­ið

Unn­ur Regína Gunn­ars­dótt­ir fékk reglu­lega að heyra að hún væri kvíð­in ung kona á með­an hún barð­ist í fimm ár eft­ir því að fá rétta grein­ingu. Nú er hún greind með sjald­gæf­an sjúk­dóm og sér sjálf um að halda ut­an um með­ferð­ina, þeg­ar hún á eig­in­lega al­veg nóg með að tak­ast á við af­leið­ing­ar veik­ind­anna. Hún þrá­ir að ná bata og kom­ast aft­ur út í sam­fé­lag­ið, fara að vinna og verða að gagni, eins og hún orð­ar það, 27 ára göm­ul kona sem bú­ið er að skil­greina sem ör­yrkja.
Formaður Læknafélagsins segir Willum flytja „trumpiskar falsfréttir“
4
Fréttir

Formað­ur Lækna­fé­lags­ins seg­ir Will­um flytja „trump­isk­ar fals­frétt­ir“

Reyn­ir Arn­gríms­son, formað­ur Lækna­fé­lags­ins, vill að Will­um Þór Þórs­son, formað­ur fjár­laga­nefnd­ar, biðj­ist af­sök­un­ar á árás­um á lækna og hjúkr­un­ar­fræð­inga. Þing­menn eigi að axla ábyrgð á van­fjár­mögn­un heil­brigðis­kerf­is­ins.
Víðir segir siðleysi að beita blekkingum til að losna við grímuna
5
FréttirCovid-19

Víð­ir seg­ir sið­leysi að beita blekk­ing­um til að losna við grím­una

Það er dap­ur­legt að fólk reyni að blekkja lækna til að fá vott­orð svo það sleppi und­an grímu­skyldu seg­ir Víð­ir Reyn­is­son, yf­ir­lög­reglu­þjónn hjá al­manna­varna­deild rík­is­lög­reglu­stjóra.
Kristján telur óþarft að komast að því af hverju starfsmaður ráðuneytis hans lét fresta birtingu laga
6
FréttirMál Jóhanns Guðmundssonar

Kristján tel­ur óþarft að kom­ast að því af hverju starfs­mað­ur ráðu­neyt­is hans lét fresta birt­ingu laga

Kristján Þór Júlí­us­son, at­vinnu­vega-og ný­sköp­un­ar­ráð­herra, er ósam­mála því mati stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd­ar að kom­ast þurfi að því hvað Jó­hanni Guð­munds­syni gekk til. Ráð­herr­ann tel­ur að máli Jó­hanns sé lok­ið jafn­vel þó það hafi ekki ver­ið upp­lýst.
RÚV rak fréttamann sem átti í deilum um launagreiðslur
7
Fréttir

RÚV rak frétta­mann sem átti í deil­um um launa­greiðsl­ur

Stefán Ei­ríks­son út­varps­stjóri seg­ir að deil­ur séu uppi um túlk­un á kjara­samn­ingi. Fleiri en einn frétta­mað­ur eigi í þeirri kjara­deilu og hún hafi ekk­ert með upp­sagn­ir að gera. Fé­lag frétta­manna gagn­rýn­ir nið­ur­skurð á frétta­stofu Rík­is­út­varps­ins.

Mest lesið í mánuðinum

Svona dreifist veiran í lokuðu rými
1
GreiningCovid-19

Svona dreif­ist veir­an í lok­uðu rými

Lík­urn­ar á því að sýkj­ast af kór­ónu­veirunni eru marg­falt meiri í lok­uðu rými en ut­an­dyra en erfitt get­ur ver­ið að átta sig á hversu mikla nánd þarf til og hversu mikl­ar lík­urn­ar eru á smiti. Eft­ir­far­andi sam­an­tekt er byggð á allra nýj­ustu upp­lýs­ing­um frá vís­inda­mönn­um og heil­brigð­is­yf­ir­völd­um á Spáni og er hér end­ur­birt með góð­fús­legu leyfi dag­blaðs­ins El País.
Leita svara vegna dularfulls andláts í Mosfellsbæ
2
Fréttir

Leita svara vegna dul­ar­fulls and­láts í Mos­fells­bæ

Mariuszi Robak var lýst sem lífs­glöð­um og and­lega stöð­ug­um ung­um manni sem elsk­aði fjöl­skyld­una sína, vini og Ís­land. Það kom því öll­um á óvart þeg­ar hann tók svipti sig lífi síð­ast­lið­ið sum­ar. Bróð­ir hans og besti vin­ur hafa báð­ir efa­semd­ir um að Mario, eins og hann var kall­að­ur, hafi lát­ist án þess að ut­an­að­kom­andi að­il­ar hafi haft þar áhrif á. „Eina skýr­ing­in sem ég sé er að hann hafi gert það vegna þess að hann ótt­að­ist um vini sína eða fjöl­skyldu.“
Heilunin snerist upp í andhverfu sína
3
Reynsla

Andrea Hauksdóttir

Heil­un­in sner­ist upp í and­hverfu sína

Andrea Hauks­dótt­ir leit­aði í óhefð­bundn­ar að­ferð­ir og of­skynj­un­ar­efni til að vinna úr af­leið­ing­um fíkn­ar og áfalla. Mað­ur­inn sem hún treysti til að leiða sig í gegn­um þetta ferli reynd­ist henni hins veg­ar verr en eng­inn, seg­ir hún. Þeg­ar þau slitu sam­skipt­um var hún dof­in, nið­ur­brot­in og barns­haf­andi að tví­bur­um sem hún ætl­aði sér ekki að eign­ast. Kór­ónu skamm­ar er tyllt á höf­uð kvenna, seg­ir hún, um druslu- og þung­un­ar­rofs­skömm.
Aðstandendur vilja skýringar á hvernig fór á Landakoti
4
ViðtalHvað gerðist á Landakoti?

Að­stand­end­ur vilja skýr­ing­ar á hvernig fór á Landa­koti

Fjöl­skyld­ur þeirra sem lét­ust og veikt­ust eft­ir hópsmit­ið á Landa­koti bera starfs­fólki góða sögu, en vilja vita hvað fór úr­skeið­is. Sum­ir gátu ekki kvatt ást­vini sína, en aðr­ir fengu að heim­sækja þá í hlífð­ar­bún­ing­um. Einn að­stand­enda um­gekkst aldr­aða ætt­ingja eft­ir að hafa ver­ið til­kynnt að hann þyrfti ekki að fara í sótt­kví.
Stórskuldugur, landflótta og lögsóttur: Það sem gæti beðið Trumps eftir valdaskiptin
5
FréttirForsetakosningar í BNA 2020

Stór­skuldug­ur, land­flótta og lög­sótt­ur: Það sem gæti beð­ið Trumps eft­ir valda­skipt­in

Don­ald Trump Banda­ríkja­for­seti á yf­ir höfði sér fjölda lög­sókna og jafn­vel op­in­ber­ar ákær­ur sak­sókn­ara eft­ir að hann læt­ur af embætti. Þá skuld­ar hann mörg hundruð millj­ón­ir doll­ara sem þarf að greiða til baka á næstu ár­um og gæti þurft að selja stór­an hluta eigna sinna.
Skammaði starfsfólk fyrir grímuskyldu: „Þá verður að kalla til lögreglu“
6
FréttirCovid-19

Skamm­aði starfs­fólk fyr­ir grímu­skyldu: „Þá verð­ur að kalla til lög­reglu“

„Þetta er svo mik­ið kjaftæði,“ sagði Víð­ir Reyn­is­son við því að fólk þrá­ist við að nota grím­ur. Sama dag birti mað­ur mynd­band af sér í Bón­us þar sem hann sýndi dóna­skap vegna grímu­skyldu. Guð­mund­ur Marteins­son, fram­kvæmda­stjóri Bón­us, seg­ir að ef fólk taki ekki rök­um verði að kalla til lög­reglu. Allt að 100 þús­und króna sekt get­ur varð­að við brot­um gegn notk­un á and­lits­grím­um.
Syrgja móður sem lést af völdum veirunnar eftir hvíldarinnlögn á Landakoti
7
FréttirCovid-19

Syrgja móð­ur sem lést af völd­um veirunn­ar eft­ir hvíld­ar­inn­lögn á Landa­koti

Að­al­heið­ur Krist­ín Harð­ar­dótt­ir seg­ir fólk eiga að virða yf­ir­mæli stjórn­valda um Covid-19. Sjálf missti hún móð­ur sína síð­ast­lið­inn sunndag úr Covid en móð­ir henn­ar smit­að­ist á Landa­koti.

Nýtt á Stundinni

Náði bata frá fíknivanda en óttast um adrif dóttur sinnar á götunni
Viðtal

Náði bata frá fíkni­vanda en ótt­ast um adrif dótt­ur sinn­ar á göt­unni

Móð­ir seg­ir hér sög­una af því hvernig hún strauk að heim­an 12 ára, var vist­uð á ung­linga­heim­il­um og leidd­ist út í harða neyslu, missti ný­fædd­an son sinn og eign­að­ist þrjár dæt­ur með þrem­ur mönn­um, en náði sér á strik eft­ir enn eina með­ferð­ina fyr­ir þrett­án ár­um og hef­ur ver­ið alls­gáð síð­an. Dótt­ir henn­ar er hins veg­ar á göt­unni.
Veitir innsýn í daglegt líf listamanna
Viðtal

Veit­ir inn­sýn í dag­legt líf lista­manna

Elísa­bet Alma Svendsen rek­ur listráð­gjaf­ar­fyr­ir­tæk­ið List­val þar sem hún veit­ir ráð­gjöf um val og upp­setn­ingu á lista­verk­um. Hún veit­ir lista­mönn­um einnig að­gang að In­sta­gram-reikn­ingi fyr­ir­tæk­is­ins til að kynna sig, halda sta­f­ræn­ar vinnu­stofu­heim­sókn­ir og sýna verk­in sín.
Bölvun múmíunnar
StreymiFjölskyldustund á laugardögum

Bölv­un múmí­unn­ar

Ár­mann Jak­obs­son les úr bók sinni, Bölv­un múmí­unn­ar - seinni hluti, og ræð­ir um hana við Guð­rúnu Láru Pét­urs­dótt­ur, bók­mennta­fræð­ing. Streym­ið er á veg­um Menn­ing­ar­hús­anna í Kópa­vogi og hefst klukk­an 13.
Áföll erfast á milli kynslóða
Viðtal

Áföll erf­ast á milli kyn­slóða

Börn sem al­ast upp í óheil­brigðu um­hverfi eru gjarn­an með sjálfs­mynd sem er sködd­uð, þar sem þau trúa því að þau séu ekki nógu góð og gef­ast upp áð­ur en þau hefja bar­átt­una fyr­ir betra lífi.
Af þriðju kynslóð kvenna með fíknivanda og býr á götunni: „Ég er góð manneskja“
Viðtal

Af þriðju kyn­slóð kvenna með fíkni­vanda og býr á göt­unni: „Ég er góð mann­eskja“

Amma henn­ar neytti fíkni­efna og mamma henn­ar var fík­ill. Sjálf er hún bú­in að vera í neyslu síð­an hún var tólf ára og varð sprautufík­ill 16 ára. Í dag er hún 23 ára, heim­il­is­laus og hef­ur séð sorg­ina og dauð­ann í heimi þeirra sem eru í neyslu en dreym­ir um að verða dýra­lækn­ir.
216. spurningaþraut: „Ríki þetta er kennt við löngu dauðan kóng“
Þrautir10 af öllu tagi

216. spurn­inga­þraut: „Ríki þetta er kennt við löngu dauð­an kóng“

Hlekk­ur á gær­dags­ins þraut. * Auka­spurn­ing sú hin fyrri: Í hvaða borg er mynd­in hér að of­an tek­in? * Að­al­spurn­ing­ar: 1.   Habbakúk, Hósea, Óba­día, Daní­el, Míka, Jó­el, Jón­as, Amos, Nahúm, Hagg­aí, Saka­ría, Malakí. Hverj­ir eru þetta? 2.   Hvað heit­ir höf­uð­borg­in á Norð­ur-Ír­landi? 3.   Við hvaða fjörð stend­ur Ak­ur­eyri? 4.   Á hvaða haf­svæði var háð eina sjóorr­usta Ís­lend­inga ár­ið 1244? 5. ...
Jólakötturinn
Mynd dagsins

Jóla­kött­ur­inn

Þið kann­ist við jóla­kött­inn, sá kött­ur var gríð­ar­stór. Fólk vissi ekki hvað­an hann kom eða hvert hann fór. Hann glennti upp glyrn­urn­ar sín­ar, gló­andi báð­ar tvær. Það var ekki heigl­um hent að horfa í þær. Jóla­kött­inn orti Jó­hann­es úr Kötl­um ár­ið 1932 og nú er hann kom­inn í allri sinni dýrð, 88 ár­um síð­ar, nið­ur á Lækj­ar­torg, skreytt­ur 6.499 per­um til að lýsa upp svart­asta skamm­deg­ið.
Lokahnykkur lýðræðisbyltingar
Brynjólfur Þorvarðsson
Pistill

Brynjólfur Þorvarðsson

Loka­hnykk­ur lýð­ræð­is­bylt­ing­ar

Brynj­ólf­ur Þor­varðs­son lýs­ir gangi mála í Eþí­óp­íu þar sem hann er bú­sett­ur.
Landlæknir skoðar hvort Landakot uppfylli lágmarkskröfur til reksturs heilbrigðisþjónustu
Fréttir

Land­lækn­ir skoð­ar hvort Landa­kot upp­fylli lág­marks­kröf­ur til rekst­urs heil­brigð­is­þjón­ustu

Alma D. Möller land­lækn­ir seg­ir í sam­tali við Stund­ina að hún skoði nú hvort hópsmit­ið sem varð á Landa­koti í vor sé til­kynn­ing­ar­skylt sem al­var­legt at­vik og hvort Landa­kot upp­fylli lág­marks­kröf­ur til rekst­urs heil­brigð­is­þjón­ustu.
Hundruð norrænna karla kynda undir kvenhatri á netinu
Fréttir

Hundruð nor­rænna karla kynda und­ir kven­h­atri á net­inu

Um 850 karl­menn eru virk­ir á vef­svæð­um þar sem kven­hat­ur er ráð­andi. Ís­land mæl­ist lægst Norð­ur­land­anna en gögn héð­an eru ófull­kom­in. Jón Ingvar Kjaran pró­fess­or seg­ir rann­sókn­ir skorta og Elísa­bet Ýr Atla­dótt­ir aktív­isti seg­ir slíka um­ræðu bæði falda hér á landi og birt­ast með öðr­um hætti.
Mental load: Hjónin Hulda og Þorsteinn
Karlmennskan - hlaðvarp#9

Mental load: Hjón­in Hulda og Þor­steinn

„Það eru hundrað þús­und hlut­ir sem þarf að hugsa um [...] og ég held að menn átti sig oft ekki á því“ seg­ir Hulda og vís­ar til fyr­ir­bær­is­ins mental load. Mental load er um­fjöll­un­ar­efni þessa þátt­ar þar sem hjón­in, Þor­steinn V. Ein­ars­son og Hulda Jóns­dótt­ir Tölgyes, spjalla sam­an um það hvernig mental loa­dið hef­ur birst í þeirra lífi og hvaða leið­ir þau hafa far­ið til að jafna byrð­ina sem til fell­ur í sam­búð­inni.
Stóra spurningin í rannsókn Seðlabankamáls Samherja og Namibíumálsins er sú sama
GreiningSamherjaskjölin

Stóra spurn­ing­in í rann­sókn Seðla­banka­máls Sam­herja og Namib­íu­máls­ins er sú sama

Embætti hér­aðssak­sókn­ara og skatt­rann­sókn­ar­stjóra rann­saka nú út­gerð­ar­fé­lag­ið Sam­herja vegna starf­semi fyr­ir­tæk­is­ins í Namiib­íu. Það sem ligg­ur und­ir í rann­sókn­inni er með­al ann­ars sú spurn­ing hvort Þor­steinn Már Bald­vins­son hafi stýrt rekstr­in­um frá Ís­landi og beri ábyrgð á mútu­greiðsl­um og því að skatt­greiðsl­ur skil­uðu sér ekki til Ís­lands.