Þessi grein er meira en 2 ára gömul.

BPA-gildi í mannfólki verulega vanmetin

Nýj­ar mæl­ing­ar á plastefn­inu BPA sýna að gildi efn­is­ins geta ver­ið 44 sinn­um meiri en áð­ur mæld­ist.

Fréttir
Ritstjórn Hvatans
ritstjorn@stundin.is
Efnisorð

Mest lesið

„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
1
Fréttir

„Ég mun aldrei fyr­ir­gefa þeim“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir seg­ist aldrei muni fyr­ir­gefa sam­fé­lag­inu í Garði fyr­ir að hafa brugð­ist dótt­ur henn­ar og út­hróp­að sem lyg­ara eft­ir að hún greindi frá því þeg­ar hún var tólf ára að mað­ur í bæn­um hefði beitt hana kyn­ferð­isof­beldi, fyrst þeg­ar hún var átta ár göm­ul. Mað­ur­inn sem var á sex­tugs­aldri á þess­um tíma var dæmd­ur í átján mán­aða fang­elsi fyr­ir að hafa ít­rek­að beitt Lilju, dótt­ur Krist­ín­ar Sól­eyj­ar, of­beldi.
„Það bara hrundi allt“
2
Eigin Konur#93

„Það bara hrundi allt“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir, mamma Lilju Bjark­lind sem sagði sögu sína í Eig­in kon­um fyr­ir nokkr­um vik­um, stíg­ur nú fram í þætt­in­um og tal­ar um of­beld­ið sem dótt­ir henn­ar varð fyr­ir og af­leið­ing­ar þess. Hún seg­ir að allt hafi hrun­ið þeg­ar Lilja, þá tólf ára, sagði henni frá því að mað­ur sem stóð til að myndi flytja inn til fjöl­skyld­unn­ar, hefði beitt hana kyn­ferð­is­legu of­beldi. Krist­ín Sól­ey seg­ir mik­il­vægt að öll fjöl­skyld­an fái við­un­andi að­stoð eft­ir svona áföll því fjöl­skyld­ur skemm­ist þeg­ar börn eru beitt of­beldi. Hún seg­ir að sam­fé­lag­ið hafi brugð­ist Lilju og allri fjöl­skyld­unni.
Sonurinn varð sterkari eftir að hann kom út sem trans
3
Fréttir

Son­ur­inn varð sterk­ari eft­ir að hann kom út sem trans

Sigga Ey og syst­urn­ar héldu uppi mál­stað trans ein­stak­linga í Eurovisi­on. Son­ur henn­ar glímdi við mikla van­líð­an þeg­ar hann var að kom­ast á kyn­þroska­ald­ur. Þeg­ar hann kom út sem trans rétti hann bet­ur úr sér og varð frjáls.
Orkuveita Reykjavíkur greiðir 2,6 milljarða skuld vegna gamalla áhættufjárfestinga
4
Fréttir

Orku­veita Reykja­vík­ur greið­ir 2,6 millj­arða skuld vegna gam­alla áhættu­fjár­fest­inga

Orku­veita Reykja­vík­ur gerði gjald­miðlask­skipta­samn­inga við Glitni banka ár­ið 2008 sem deilt hef­ur ver­ið um fyr­ir dómi. Þess­ir samn­ing­ar voru gerð­ir til þess að verja fyr­ir­tæk­ið fyr­ir geng­is­breyt­ing­um krón­unn­ar. Nú loks, 15 ár­um eft­ir að samn­ing­arn­ir voru gerð­ir, koma eft­ir­stöðv­ar samn­ing­anna til greiðslu eft­ir að Orku­veita Reykja­vík­ur tap­aði dóms­máli út af þeim. 2,6 millj­arð­ar króna fóru úr bók­um Orku­veitu Reykja­vík­ur út af upp­greiðslu samn­ing­anna sam­kvæmt árs­hluta­upp­gjöri fé­lags­ins nú í maí.
Laxeldiskvótakóngarnir sem hafa grætt á sjókvíaeldi á Íslandi
5
GreiningLaxeldi

Lax­eldisk­vótakóng­arn­ir sem hafa grætt á sjókvía­eldi á Ís­landi

Nú stend­ur yf­ir þriðja bylgja lax­eld­is á Ís­landi en hinar tvær til­raun­irn­ar fóru út um þúf­ur á ár­um áð­ur. Þessi til­raun til að koma lax­eldi á hér á landi hef­ur geng­ið bet­ur en hinar. Fyr­ir vik­ið hafa nokkr­ir fjár­fest­ar selt sig út úr lax­eld­is­iðn­aðn­um fyr­ir met­fé eða halda nú á hluta­bréf­um sem eru mjög mik­ils virði.
Illugi Jökulsson
6
Pistill

Illugi Jökulsson

Þeg­ar full­orð­ið fólk ger­ir sig að fífli

Rétt eins og flokk­ur­inn hef­ur þeg­ar sann­að að hann er ekki leng­ur vinstri­hreyf­ing með þjónk­un sinni við efna­hags­stefnu Sjálf­stæð­is­flokks­ins, þá er nú morg­un­ljóst að hann er ekki held­ur grænt fram­boð, skrif­ar Ill­ugi Jök­uls­son um Vinstri græn.
Konur í Bandaríkjunum hafa verið sviptar réttinum til þungunarrofs
7
Fréttir

Kon­ur í Banda­ríkj­un­um hafa ver­ið svipt­ar rétt­in­um til þung­un­ar­rofs

Hæstirétt­ur Banda­ríkj­anna snéri við fyrri nið­ur­stöðu sem tryggðu rétt kvenna til að láta rjúfa með­göngu. Rétt­ur­inn var tryggð­ur fyr­ir fimm­tíu ár­um síð­an í máli Roe gegn Wade en nú hef­ur dóm­stóll­inn ákveð­ið að stjórn­ar­skrá lands­ins tryggi ekki sjálfs­ákvörð­un­ar­rétt kvenna. Fóst­ur­eyð­ing­ar urðu sjálf­krafa bann­að­ar í fjölda fylkja við upp­kvaðn­ingu dóms­ins.
Stundin #156
Júní 2022
#156 - Júní 2022
Prentútgáfa Stundarinnar kemur næst út þann 29. júlí.
BPA-gildi í mannfólki verulega vanmetin
Plast í umhverfinu Lítil börn umgangast gríðarlega mikið af plasti. Mynd: Shutterstock

Ný aðferð til að mæla BPA-gildi í mannfólki hefur leitt í ljós að fram til þessa virðumst við hafa stórlega vanmetið hversu mikið BPA er að finna í líkama fólks. Raunveruleg gildi geta verið allt að 44 sinnum meiri en mælast með eldri greiningaraðferðum.

Hvað er BPA?

BPA eða bisphenol A er íblöndunarefni sem oft er blandað við plastefni til þess að styrkja það og gefa plastinu ákveðinn sveigjanleika. Þekkt er að BPA getur haft áhrif á kynfrumur dýra og hermt eftir ákveðnum hormónum. Þannig getur efnið ruglað eðlilega starfsemi líkamans. Þetta á sérstaklega við um fóstur. Fóstur sem útsett eru fyrir BPA í móðurkviði geta til dæmis glímt við vandamál tengd eðlilegum vexti og efnaskiptavandamál, auk þess sem þau eru í meiri áhættu á að fá krabbamein.

Vegna þessara áhrifa hafa margir plastframleiðendur brugðið á það ráð að skipta út BPA fyrir önnur efni sem hafa svipaða byggingu og gefa plastinu sömu eiginleika. Einnig hefur BPA verið bannað upp að einhverju marki, sérstaklega í vörum fyrir ungbörn.

BPA getur verið að finna í plastumbúðum á borð við plastflöskur og matarílát. Í dag er yfirleitt tekið fram á umbúðum hvort þær séu lausar við BPA eða ekki.

Raunveruleg gildi allt að 44 sinnum hærri

Í grein sem birtist nýverið í ritrýnda tímaritinu Lancet Diabetes & Endocrinology er fjallað um rannsókn þar sem ný aðferð til að mæla BPA í mannslíkamanum er metin. Niðurstaða rannsóknarinnar er sú að þær aðferðir sem notaðar hafa verið til að mæla BPA til þessa vanmeti verulega raunveruleg gildi efnisins.

Í sumum tilfellum eru raunveruleg gildi allt að 44 sinnum meiri en mælingar með eldri aðferðum sögðu til um

Talskona rannsóknarhópsins, Patricia Hunt, prófessor við Washington State University, segir rannsóknina vekja spurningar um það hvort við höfum fram til þessa farið nægilega varlega varðandi öryggi í kringum notkun á BPA. Þær aðferðir sem hafi verið notaðar hingað til gætu hafa byggt á ónákvæmum mælingum og því ekki gefið rétta mynd af vandanum. Svo mikil virðist skekkjan í mælingum vera að í sumum tilfellum eru raunveruleg gildi allt að 44 sinnum meiri en mælingar með eldri aðferðum sögðu til um.

Ný og nákvæmari aðferð

Nýja aðferðin sem fjallað er um í greininni er ólík fyrri aðferðum að því leyti að hún getur á nákvæmari og beinan hátt mælt BPA umbrotsefni í líkamanum.

Fyrri aðferðir byggðu að mestu á því að mæla BPA umbrotsefni óbeint. Þetta var gert með því að nota lausn sem innihélt ensím úr sniglum. Ensímin höfðu það hlutverk að breyta umbrotsefnum aftur í BPA sem var síðan mælt til að gefa hugmynd um það hversu mikið BPA var að finna í líkamanum.

Tvær aðferðir bornar saman

Í rannsókninni voru þessar tvær aðferðir bornar saman. Í fyrstu var notast við gerviþvag sem innihélt BPA. Seinna var notast við 39 sýni úr mannfólki.

Í ljós kom að með því að nota nýju aðferð rannsóknarhópsins var niðurstaðan sú að mæld gildi voru mun hærri en með eldri aðferðinni. Í ofanálag reyndist skekkjan vera meiri eftir því sem útsetning fyrir BPA var meiri.

Krefst frekari rannsókna

Höfundar greinarinnar segja að endurtaka þurfi tilraunina oftar til að komast að endanlegri niðurstöðu. Þeir vonast til þess að niðurstöðurnar veki sérfræðinga í faginu til umhugsunar um það hvernig við mælum BPA-gildi í líkamanum í dag.

Rannsóknarhópurinn vinnur nú að frekari tilraunum með mælingar á BPA. Að auki vinnur hópurinn að prófunum á öðrum efnum sem hafa verið mæld með svipuðum aðferðum til að athuga hvort sömu sögu sé að segja þar. Sá listi inniheldur efni á borð við paraben, triclosan og benzophenone sem er að finna í snyrtivörum og sápum, svo dæmi séu tekin.

Ítarefni:

Science Daily: BPA í manneskjum verulega vanmetið

The Lancet: Hefur gölluð matstækni dregið úr áreiðanleika hættumats?

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Stundin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Mest lesið

„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
1
Fréttir

„Ég mun aldrei fyr­ir­gefa þeim“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir seg­ist aldrei muni fyr­ir­gefa sam­fé­lag­inu í Garði fyr­ir að hafa brugð­ist dótt­ur henn­ar og út­hróp­að sem lyg­ara eft­ir að hún greindi frá því þeg­ar hún var tólf ára að mað­ur í bæn­um hefði beitt hana kyn­ferð­isof­beldi, fyrst þeg­ar hún var átta ár göm­ul. Mað­ur­inn sem var á sex­tugs­aldri á þess­um tíma var dæmd­ur í átján mán­aða fang­elsi fyr­ir að hafa ít­rek­að beitt Lilju, dótt­ur Krist­ín­ar Sól­eyj­ar, of­beldi.
„Það bara hrundi allt“
2
Eigin Konur#93

„Það bara hrundi allt“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir, mamma Lilju Bjark­lind sem sagði sögu sína í Eig­in kon­um fyr­ir nokkr­um vik­um, stíg­ur nú fram í þætt­in­um og tal­ar um of­beld­ið sem dótt­ir henn­ar varð fyr­ir og af­leið­ing­ar þess. Hún seg­ir að allt hafi hrun­ið þeg­ar Lilja, þá tólf ára, sagði henni frá því að mað­ur sem stóð til að myndi flytja inn til fjöl­skyld­unn­ar, hefði beitt hana kyn­ferð­is­legu of­beldi. Krist­ín Sól­ey seg­ir mik­il­vægt að öll fjöl­skyld­an fái við­un­andi að­stoð eft­ir svona áföll því fjöl­skyld­ur skemm­ist þeg­ar börn eru beitt of­beldi. Hún seg­ir að sam­fé­lag­ið hafi brugð­ist Lilju og allri fjöl­skyld­unni.
Sonurinn varð sterkari eftir að hann kom út sem trans
3
Fréttir

Son­ur­inn varð sterk­ari eft­ir að hann kom út sem trans

Sigga Ey og syst­urn­ar héldu uppi mál­stað trans ein­stak­linga í Eurovisi­on. Son­ur henn­ar glímdi við mikla van­líð­an þeg­ar hann var að kom­ast á kyn­þroska­ald­ur. Þeg­ar hann kom út sem trans rétti hann bet­ur úr sér og varð frjáls.
Orkuveita Reykjavíkur greiðir 2,6 milljarða skuld vegna gamalla áhættufjárfestinga
4
Fréttir

Orku­veita Reykja­vík­ur greið­ir 2,6 millj­arða skuld vegna gam­alla áhættu­fjár­fest­inga

Orku­veita Reykja­vík­ur gerði gjald­miðlask­skipta­samn­inga við Glitni banka ár­ið 2008 sem deilt hef­ur ver­ið um fyr­ir dómi. Þess­ir samn­ing­ar voru gerð­ir til þess að verja fyr­ir­tæk­ið fyr­ir geng­is­breyt­ing­um krón­unn­ar. Nú loks, 15 ár­um eft­ir að samn­ing­arn­ir voru gerð­ir, koma eft­ir­stöðv­ar samn­ing­anna til greiðslu eft­ir að Orku­veita Reykja­vík­ur tap­aði dóms­máli út af þeim. 2,6 millj­arð­ar króna fóru úr bók­um Orku­veitu Reykja­vík­ur út af upp­greiðslu samn­ing­anna sam­kvæmt árs­hluta­upp­gjöri fé­lags­ins nú í maí.
Laxeldiskvótakóngarnir sem hafa grætt á sjókvíaeldi á Íslandi
5
GreiningLaxeldi

Lax­eldisk­vótakóng­arn­ir sem hafa grætt á sjókvía­eldi á Ís­landi

Nú stend­ur yf­ir þriðja bylgja lax­eld­is á Ís­landi en hinar tvær til­raun­irn­ar fóru út um þúf­ur á ár­um áð­ur. Þessi til­raun til að koma lax­eldi á hér á landi hef­ur geng­ið bet­ur en hinar. Fyr­ir vik­ið hafa nokkr­ir fjár­fest­ar selt sig út úr lax­eld­is­iðn­aðn­um fyr­ir met­fé eða halda nú á hluta­bréf­um sem eru mjög mik­ils virði.
Illugi Jökulsson
6
Pistill

Illugi Jökulsson

Þeg­ar full­orð­ið fólk ger­ir sig að fífli

Rétt eins og flokk­ur­inn hef­ur þeg­ar sann­að að hann er ekki leng­ur vinstri­hreyf­ing með þjónk­un sinni við efna­hags­stefnu Sjálf­stæð­is­flokks­ins, þá er nú morg­un­ljóst að hann er ekki held­ur grænt fram­boð, skrif­ar Ill­ugi Jök­uls­son um Vinstri græn.
Konur í Bandaríkjunum hafa verið sviptar réttinum til þungunarrofs
7
Fréttir

Kon­ur í Banda­ríkj­un­um hafa ver­ið svipt­ar rétt­in­um til þung­un­ar­rofs

Hæstirétt­ur Banda­ríkj­anna snéri við fyrri nið­ur­stöðu sem tryggðu rétt kvenna til að láta rjúfa með­göngu. Rétt­ur­inn var tryggð­ur fyr­ir fimm­tíu ár­um síð­an í máli Roe gegn Wade en nú hef­ur dóm­stóll­inn ákveð­ið að stjórn­ar­skrá lands­ins tryggi ekki sjálfs­ákvörð­un­ar­rétt kvenna. Fóst­ur­eyð­ing­ar urðu sjálf­krafa bann­að­ar í fjölda fylkja við upp­kvaðn­ingu dóms­ins.

Mest deilt

Fiskistofa tilkynni útgerðunum þegar hún ætlar í eftirlitsflug
1
Fréttir

Fiski­stofa til­kynni út­gerð­un­um þeg­ar hún ætl­ar í eft­ir­lits­flug

At­vinnu­vega­nefnd vill gera Fiski­stofu skylt að til­kynna um það þeg­ar hún send­ir eft­ir­lits­dróna á loft. Fjöldi mála sem varða brott­kast á ís­lensk­um fiski­skip­um hef­ur marg­fald­ast með til­komu eft­ir­lits­ins. Per­sónu­vernd sjó­manna ræð­ur mestu um breyt­ing­arn­ar sem nú eru boð­að­ar.
Konur í Bandaríkjunum hafa verið sviptar réttinum til þungunarrofs
2
Fréttir

Kon­ur í Banda­ríkj­un­um hafa ver­ið svipt­ar rétt­in­um til þung­un­ar­rofs

Hæstirétt­ur Banda­ríkj­anna snéri við fyrri nið­ur­stöðu sem tryggðu rétt kvenna til að láta rjúfa með­göngu. Rétt­ur­inn var tryggð­ur fyr­ir fimm­tíu ár­um síð­an í máli Roe gegn Wade en nú hef­ur dóm­stóll­inn ákveð­ið að stjórn­ar­skrá lands­ins tryggi ekki sjálfs­ákvörð­un­ar­rétt kvenna. Fóst­ur­eyð­ing­ar urðu sjálf­krafa bann­að­ar í fjölda fylkja við upp­kvaðn­ingu dóms­ins.
Jón Trausti Reynisson
3
Leiðari

Jón Trausti Reynisson

Meist­ar­ar mála­miðl­ana

Hvers vegna skil­ur fólk ekki fórn­ir Katrín­ar Jak­obs­dótt­ur?
„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
4
Fréttir

„Ég mun aldrei fyr­ir­gefa þeim“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir seg­ist aldrei muni fyr­ir­gefa sam­fé­lag­inu í Garði fyr­ir að hafa brugð­ist dótt­ur henn­ar og út­hróp­að sem lyg­ara eft­ir að hún greindi frá því þeg­ar hún var tólf ára að mað­ur í bæn­um hefði beitt hana kyn­ferð­isof­beldi, fyrst þeg­ar hún var átta ár göm­ul. Mað­ur­inn sem var á sex­tugs­aldri á þess­um tíma var dæmd­ur í átján mán­aða fang­elsi fyr­ir að hafa ít­rek­að beitt Lilju, dótt­ur Krist­ín­ar Sól­eyj­ar, of­beldi.
Hvað kom fyrir Kidda?
5
Rannsókn

Hvað kom fyr­ir Kidda?

Hálfri öld eft­ir að til­kynnt var um bíl­slys í Óshlíð á milli Bol­ung­ar­vík­ur og Ísa­fjarð­ar er lög­regl­an loks að rann­saka hvað átti sér stað. Lík Krist­ins Hauks Jó­hann­es­son­ar, sem lést í slys­inu, var graf­ið upp og bein hans rann­sök­uð. Son­ur og hálf­bróð­ir Krist­ins urðu til þess yf­ir­völd skoða loks­ins, marg­saga vitni og mynd­ir af vett­vangi sem urðu til þess að mál­ið var tek­ið upp að nýju.
Fundu týndar dagbækur Bíbíar: „Hún fékk aldrei séns“
6
Menning

Fundu týnd­ar dag­bæk­ur Bíbí­ar: „Hún fékk aldrei séns“

Sagn­fræð­ing­arn­ir Sól­veig Ólafs­dótt­ir og Sig­urð­ur Gylfi Magnús­son og pró­fess­or­inn Guð­rún Val­gerð­ur Stef­áns­dótt­ir fundu nýj­ar heim­ild­ir eft­ir Bjargeyju Kristjáns­dótt­ur, eða Bíbí, þeg­ar þau voru að kynna nýja bók henn­ar í Skaga­firði. Saga Bjargeyj­ar er átak­an­leg en henni var kom­ið fyr­ir á öldrun­ar­heim­ili á Blönduósi þeg­ar hún var á fer­tugs­aldri en hún var með efna­skipta­sjúk­dóm sem lít­il þekk­ing var á ár­ið 1927 þeg­ar hún fædd­ist.
Íslenski fréttaritarinn í boðsferð með Rússum: „Ísland ekki á góðri leið“
7
ViðtalÚkraínustríðið

Ís­lenski frétta­rit­ar­inn í boðs­ferð með Rúss­um: „Ís­land ekki á góðri leið“

Hauk­ur Hauks­son hef­ur ver­ið frétta­rit­ari í Moskvu í þrjá ára­tugi og hef­ur nú far­ið í þrjár boðs­ferð­ir með rúss­neska hern­um í Aust­ur-Úkraínu. Hauk­ur tel­ur fjölda­morð Rússa í Bucha „hlægi­legt dæmi“ um „setup“, en trú­ir því ekki að rúss­neski her­inn blekki hann.

Mest lesið í vikunni

„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
1
Fréttir

„Ég mun aldrei fyr­ir­gefa þeim“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir seg­ist aldrei muni fyr­ir­gefa sam­fé­lag­inu í Garði fyr­ir að hafa brugð­ist dótt­ur henn­ar og út­hróp­að sem lyg­ara eft­ir að hún greindi frá því þeg­ar hún var tólf ára að mað­ur í bæn­um hefði beitt hana kyn­ferð­isof­beldi, fyrst þeg­ar hún var átta ár göm­ul. Mað­ur­inn sem var á sex­tugs­aldri á þess­um tíma var dæmd­ur í átján mán­aða fang­elsi fyr­ir að hafa ít­rek­að beitt Lilju, dótt­ur Krist­ín­ar Sól­eyj­ar, of­beldi.
Fundu týndar dagbækur Bíbíar: „Hún fékk aldrei séns“
2
Menning

Fundu týnd­ar dag­bæk­ur Bíbí­ar: „Hún fékk aldrei séns“

Sagn­fræð­ing­arn­ir Sól­veig Ólafs­dótt­ir og Sig­urð­ur Gylfi Magnús­son og pró­fess­or­inn Guð­rún Val­gerð­ur Stef­áns­dótt­ir fundu nýj­ar heim­ild­ir eft­ir Bjargeyju Kristjáns­dótt­ur, eða Bíbí, þeg­ar þau voru að kynna nýja bók henn­ar í Skaga­firði. Saga Bjargeyj­ar er átak­an­leg en henni var kom­ið fyr­ir á öldrun­ar­heim­ili á Blönduósi þeg­ar hún var á fer­tugs­aldri en hún var með efna­skipta­sjúk­dóm sem lít­il þekk­ing var á ár­ið 1927 þeg­ar hún fædd­ist.
„Þetta er áframhaldandi ofbeldi“
3
FréttirVarnarlaus börn á vistheimili

„Þetta er áfram­hald­andi of­beldi“

Kona sem vist­uð var á með­ferð­ar­heim­il­inu Varp­holti og ber að hafa ver­ið beitt of­beldi af Ingj­aldi Arn­þórs­syni, for­stöðu­manni þar, seg­ir vinnu­brögð nefnd­ar sem rann­saka á heim­il­ið fyr­ir neð­an all­ar hell­ur. Aldrei hafi ver­ið haft sam­band við hana til að upp­lýsa um gang mála eða kanna líð­an henn­ar. „Mér finnst að það hefði átt að út­vega okk­ur sál­fræði­þjón­ustu,“ seg­ir Anna María Ing­veld­ur Lar­sen. Hún hef­ur misst alla trú á rann­sókn­inni.
11,5 milljarðar fara til Kýpur eftir sölu á auðlindafyrirtækinu
4
GreiningLaxeldi

11,5 millj­arð­ar fara til Kýp­ur eft­ir sölu á auð­linda­fyr­ir­tæk­inu

Ís­lenska stór­út­gerð­in Síld­ar­vinnsl­an er orð­in stór fjár­fest­ir í lax­eld­is­fyr­ir­tæk­inu Arctic Fish á Ísa­firði eft­ir að hafa keypt sig inn fyr­ir 13,7 millj­arða króna. Hluta­bréf­in voru að lang­mestu leyti í eigu fyr­ir­tæk­is á Kýp­ur sem pólski fjár­fest­ir­inn Jerzy Malek. Í kjöl­far­ið er út­gerð­ar­fé­lag­ið Sam­herji beint og óbeint orð­in einn stærsti hags­mun­að­il­inn í ís­lensku land­eldi og sjókvía­eldi á eld­islaxi.
Þórður Már sver af sér ábyrgð á aðkomu að starfslokum Eggerts
5
Greining

Þórð­ur Már sver af sér ábyrgð á að­komu að starfs­lok­um Eggerts

Þórð­ur Már Jó­hann­es­son, hlut­hafi og fyrr­ver­andi stjórn­ar­formað­ur í Festi, vís­ar á til­kynn­ingu al­menn­ings­hluta­fé­lags­ins þeg­ar hann er spurð­ur um að­komu sína að starfs­lok­um Eggerts Þórs Kristó­fers­son­ar. Stjórn Fest­ar sagði Eggerti upp í byrj­un júní af óljós­um ástæð­um. Vill­andi til­kynn­ing­ar voru send­ar til Kaup­hall­ar Ís­lands út af starfs­lok­um hans.
Paul McCartney og krakkarnir hans
6
Flækjusagan

Paul McCart­ney og krakk­arn­ir hans

Góð­ur hluti af heims­byggð­inni fagn­ar nú átt­ræðisaf­mæli Pauls McCart­neys sem einu sinni var ímynd æskuljóm­ans en er nú jafn öfl­ug ímynd virðu­legr­ar og fal­legr­ar elli. Hér lít­um við á börn­in hans fimm. Paul gekk í hjóna­band með Lindu Eastman ár­ið 1969. Paul og Heather McCart­ney, kjör Linda átti þá sex ára gamla dótt­ur af fyrra hjóna­bandi sem Heather hét og...
„Það bara hrundi allt“
7
Eigin Konur#93

„Það bara hrundi allt“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir, mamma Lilju Bjark­lind sem sagði sögu sína í Eig­in kon­um fyr­ir nokkr­um vik­um, stíg­ur nú fram í þætt­in­um og tal­ar um of­beld­ið sem dótt­ir henn­ar varð fyr­ir og af­leið­ing­ar þess. Hún seg­ir að allt hafi hrun­ið þeg­ar Lilja, þá tólf ára, sagði henni frá því að mað­ur sem stóð til að myndi flytja inn til fjöl­skyld­unn­ar, hefði beitt hana kyn­ferð­is­legu of­beldi. Krist­ín Sól­ey seg­ir mik­il­vægt að öll fjöl­skyld­an fái við­un­andi að­stoð eft­ir svona áföll því fjöl­skyld­ur skemm­ist þeg­ar börn eru beitt of­beldi. Hún seg­ir að sam­fé­lag­ið hafi brugð­ist Lilju og allri fjöl­skyld­unni.

Mest lesið í mánuðinum

Að deyja úr fordómum
1
Viðtal

Að deyja úr for­dóm­um

Elísa­bet Jök­uls­dótt­ir er með nýrna­bil­un á loka­stigi eft­ir röð læknam­istaka. Rík­ið hef­ur þeg­ar við­ur­kennt mis­tök­in og ekki síð­ur þá stað­reynd að ein­kenni og beiðn­ir Elísa­bet­ar um að­stoð voru huns­að­ar ár­um sam­an. Lög­mað­ur henn­ar seg­ir að í mál­inu krist­all­ist for­dóm­ar gegn geð­sjúk­um sem tals­mað­ur Geð­hjálp­ar seg­ir allt of al­genga.
Hvað kom fyrir Kidda?
2
Rannsókn

Hvað kom fyr­ir Kidda?

Hálfri öld eft­ir að til­kynnt var um bíl­slys í Óshlíð á milli Bol­ung­ar­vík­ur og Ísa­fjarð­ar er lög­regl­an loks að rann­saka hvað átti sér stað. Lík Krist­ins Hauks Jó­hann­es­son­ar, sem lést í slys­inu, var graf­ið upp og bein hans rann­sök­uð. Son­ur og hálf­bróð­ir Krist­ins urðu til þess yf­ir­völd skoða loks­ins, marg­saga vitni og mynd­ir af vett­vangi sem urðu til þess að mál­ið var tek­ið upp að nýju.
Varar fólk við dimmum íbúðum í nýjum hverfum
3
Úttekt

Var­ar fólk við dimm­um íbúð­um í nýj­um hverf­um

Ekk­ert há­mark er á þétt­ingu byggð­ar nærri Borg­ar­línu. Ásta Loga­dótt­ir, einn helsti sér­fræð­ing­ur í ljósvist á Ís­landi, reyn­ir að fá sól­ar­ljós og dags­birtu bundna inn í bygg­ing­ar­reglu­gerð­ina. Hún seg­ir það hafa ver­ið sett í hend­urn­ar á al­menn­ingi að gæta þess að kaupa ekki fast­eign­ir án heilsu­sam­legs magns af dags­birtu.
„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
4
Fréttir

„Ég mun aldrei fyr­ir­gefa þeim“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir seg­ist aldrei muni fyr­ir­gefa sam­fé­lag­inu í Garði fyr­ir að hafa brugð­ist dótt­ur henn­ar og út­hróp­að sem lyg­ara eft­ir að hún greindi frá því þeg­ar hún var tólf ára að mað­ur í bæn­um hefði beitt hana kyn­ferð­isof­beldi, fyrst þeg­ar hún var átta ár göm­ul. Mað­ur­inn sem var á sex­tugs­aldri á þess­um tíma var dæmd­ur í átján mán­aða fang­elsi fyr­ir að hafa ít­rek­að beitt Lilju, dótt­ur Krist­ín­ar Sól­eyj­ar, of­beldi.
Íslenski fréttaritarinn í boðsferð með Rússum: „Ísland ekki á góðri leið“
5
ViðtalÚkraínustríðið

Ís­lenski frétta­rit­ar­inn í boðs­ferð með Rúss­um: „Ís­land ekki á góðri leið“

Hauk­ur Hauks­son hef­ur ver­ið frétta­rit­ari í Moskvu í þrjá ára­tugi og hef­ur nú far­ið í þrjár boðs­ferð­ir með rúss­neska hern­um í Aust­ur-Úkraínu. Hauk­ur tel­ur fjölda­morð Rússa í Bucha „hlægi­legt dæmi“ um „setup“, en trú­ir því ekki að rúss­neski her­inn blekki hann.
„Í myrkri aktívisma og fákunnáttu“
6
ÚttektHeilbrigðisþjónusta transbarna

„Í myrkri aktív­isma og fákunn­áttu“

Sænsk yf­ir­völd hafa breytt við­mið­um sín­um kyn­þroska­bæl­andi lyfja­gjaf­ir og horm­óna­með­ferð­ir til trans­barna og -ung­menna und­ir 18 ára aldri. Með­ferð­irn­ar eru tald­ar vera of áhættu­sam­ar þar sem vís­inda­leg­an grund­völl fyr­ir þeim skorti. Ekki stend­ur til að breyta með­ferð­un­um á Ís­landi seg­ir Land­spít­al­inn, sem neit­ar að gefa upp fjölda þeirra barna sem hafa feng­ið lyf­in sem um ræð­ir.
Toppar ákæru- og lögregluvalds í Namibíu á Íslandi vegna Samherjamáls
7
FréttirSamherjaskjölin

Topp­ar ákæru- og lög­reglu­valds í Namib­íu á Ís­landi vegna Sam­herja­máls

Rík­is­sak­sókn­ari Namib­íu og yf­ir­mað­ur namib­ísku spill­ing­ar­lög­regl­unn­ar, hafa ver­ið á Ís­landi frá því fyr­ir helgi og fund­að með hér­lend­um rann­sak­end­um Sam­herja­máls­ins. Fyr­ir viku síð­an fund­uðu rann­sak­end­ur beggja landa sam­eig­in­lega í Haag í Hollandi og skipt­ust á upp­lýs­ing­um. Yf­ir­menn namib­ísku rann­sókn­ar­inn­ar hafa ver­ið í sendi­nefnd vara­for­set­ans namib­íska, sem fund­að hef­ur um framsals­mál Sam­herja­manna við ís­lenska ráð­herra.

Nýtt á Stundinni

Myndi örugglega aldrei fara neitt ef hún vissi allt
MenningHús & Hillbilly

Myndi ör­ugg­lega aldrei fara neitt ef hún vissi allt

Covid-far­ald­ur­inn birt­ist ljós­lif­andi á nýj­asta lista­verki lista­kon­unn­ar Eirún­ar Sig­urð­ar­dótt­ur, Raun­tím­ar­efl­in­um, sem var saumað­ur með­an á far­aldr­in­um stóð. Ref­ill­inn tók mið af stöðu far­ald­urs­ins á hverj­um tíma og var loka­út­kom­an því ekki fyr­ir­fram ákveð­in.
Þegar fullorðið fólk gerir sig að fífli
Illugi Jökulsson
Pistill

Illugi Jökulsson

Þeg­ar full­orð­ið fólk ger­ir sig að fífli

Rétt eins og flokk­ur­inn hef­ur þeg­ar sann­að að hann er ekki leng­ur vinstri­hreyf­ing með þjónk­un sinni við efna­hags­stefnu Sjálf­stæð­is­flokks­ins, þá er nú morg­un­ljóst að hann er ekki held­ur grænt fram­boð, skrif­ar Ill­ugi Jök­uls­son um Vinstri græn.
Sonurinn varð sterkari eftir að hann kom út sem trans
Fréttir

Son­ur­inn varð sterk­ari eft­ir að hann kom út sem trans

Sigga Ey og syst­urn­ar héldu uppi mál­stað trans ein­stak­linga í Eurovisi­on. Son­ur henn­ar glímdi við mikla van­líð­an þeg­ar hann var að kom­ast á kyn­þroska­ald­ur. Þeg­ar hann kom út sem trans rétti hann bet­ur úr sér og varð frjáls.
790. spurningaþraut: Úr hvaða kvikmyndum eru skjáskotin?
ÞrautirSpurningaþrautin

790. spurn­inga­þraut: Úr hvaða kvik­mynd­um eru skjá­skot­in?

Þema­þraut dags­ins snýst um er­lend­ar kvik­mynd­ir. Auka­spurn­ing­arn­ar eru um ís­lenska sjón­varps­þætti. * Fyrri auka­spurn­ing: Hér fyr­ir of­an er aug­lýs­ing fyr­ir ís­lenska sjón­varps­þætti sem nefnd­ust ... ? Að­al­spurn­ing­ar: 1.  Úr hvaða bíó­mynd er þetta? 2.  Úr hvaða mynd er þetta? * 3.  Kannski hafa ekki marg­ir séð þessa mynd núorð­ið. En þið ætt­uð samt að þekkja hana með nafni....
Laxeldiskvótakóngarnir sem hafa grætt á sjókvíaeldi á Íslandi
GreiningLaxeldi

Lax­eldisk­vótakóng­arn­ir sem hafa grætt á sjókvía­eldi á Ís­landi

Nú stend­ur yf­ir þriðja bylgja lax­eld­is á Ís­landi en hinar tvær til­raun­irn­ar fóru út um þúf­ur á ár­um áð­ur. Þessi til­raun til að koma lax­eldi á hér á landi hef­ur geng­ið bet­ur en hinar. Fyr­ir vik­ið hafa nokkr­ir fjár­fest­ar selt sig út úr lax­eld­is­iðn­aðn­um fyr­ir met­fé eða halda nú á hluta­bréf­um sem eru mjög mik­ils virði.
Konur í Bandaríkjunum hafa verið sviptar réttinum til þungunarrofs
Fréttir

Kon­ur í Banda­ríkj­un­um hafa ver­ið svipt­ar rétt­in­um til þung­un­ar­rofs

Hæstirétt­ur Banda­ríkj­anna snéri við fyrri nið­ur­stöðu sem tryggðu rétt kvenna til að láta rjúfa með­göngu. Rétt­ur­inn var tryggð­ur fyr­ir fimm­tíu ár­um síð­an í máli Roe gegn Wade en nú hef­ur dóm­stóll­inn ákveð­ið að stjórn­ar­skrá lands­ins tryggi ekki sjálfs­ákvörð­un­ar­rétt kvenna. Fóst­ur­eyð­ing­ar urðu sjálf­krafa bann­að­ar í fjölda fylkja við upp­kvaðn­ingu dóms­ins.
„Ég mun aldrei fyrirgefa þeim“
Fréttir

„Ég mun aldrei fyr­ir­gefa þeim“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir seg­ist aldrei muni fyr­ir­gefa sam­fé­lag­inu í Garði fyr­ir að hafa brugð­ist dótt­ur henn­ar og út­hróp­að sem lyg­ara eft­ir að hún greindi frá því þeg­ar hún var tólf ára að mað­ur í bæn­um hefði beitt hana kyn­ferð­isof­beldi, fyrst þeg­ar hún var átta ár göm­ul. Mað­ur­inn sem var á sex­tugs­aldri á þess­um tíma var dæmd­ur í átján mán­aða fang­elsi fyr­ir að hafa ít­rek­að beitt Lilju, dótt­ur Krist­ín­ar Sól­eyj­ar, of­beldi.
„Það bara hrundi allt“
Eigin Konur#93

„Það bara hrundi allt“

Krist­ín Sól­ey Krist­ins­dótt­ir, mamma Lilju Bjark­lind sem sagði sögu sína í Eig­in kon­um fyr­ir nokkr­um vik­um, stíg­ur nú fram í þætt­in­um og tal­ar um of­beld­ið sem dótt­ir henn­ar varð fyr­ir og af­leið­ing­ar þess. Hún seg­ir að allt hafi hrun­ið þeg­ar Lilja, þá tólf ára, sagði henni frá því að mað­ur sem stóð til að myndi flytja inn til fjöl­skyld­unn­ar, hefði beitt hana kyn­ferð­is­legu of­beldi. Krist­ín Sól­ey seg­ir mik­il­vægt að öll fjöl­skyld­an fái við­un­andi að­stoð eft­ir svona áföll því fjöl­skyld­ur skemm­ist þeg­ar börn eru beitt of­beldi. Hún seg­ir að sam­fé­lag­ið hafi brugð­ist Lilju og allri fjöl­skyld­unni.
Fleiri þolendur kynferðisofbeldis tilkynna til lögreglu
Fréttir

Fleiri þo­lend­ur kyn­ferð­isof­beld­is til­kynna til lög­reglu

Fleiri þo­lend­ur kyn­ferð­is­brota til­kynntu þau síð­ustu ár en áð­ur sam­kvæmt nýrri rann­sókn. Leitt er lík­um að því að auk­in um­ræða hafi þar haft áhrif. Þó til­kynna hlut­falls­lega mjög fá­ir þo­lend­ur til lög­reglu að brot­ið hafi ver­ið á þeim. Kerf­is­bund­in skekkja er til stað­ar í op­in­berri af­brota­töl­fræði.
789. spurningaþraut: Hér þurfiði að kunna lotukerfið utanbókar. Nei, djók!
ÞrautirSpurningaþrautin

789. spurn­inga­þraut: Hér þurf­iði að kunna lotu­kerf­ið ut­an­bók­ar. Nei, djók!

Fyrri auka­spurn­ing: Hvaða hljóm­sveit er þetta? * Að­al­spurn­ing­ar: 1.  Hver hann­aði gler­hjúp­inn á hlið­um tón­list­ar­húss­ins Hörpu í Reykja­vík? 2.  Merrick Garland er Banda­ríkja­mað­ur sem Obama for­seti til­nefndi til ákveð­ins embætt­is vest­an­hafs en Re­públi­kan­ar komu í veg fyr­ir að til­nefn­ing­in næði fram að ganga. Hvar vildi Obama koma Garland í starf? 3.  En við starfar Garland núna? 4.  Owada heit­ir kona...
Orkuveita Reykjavíkur greiðir 2,6 milljarða skuld vegna gamalla áhættufjárfestinga
Fréttir

Orku­veita Reykja­vík­ur greið­ir 2,6 millj­arða skuld vegna gam­alla áhættu­fjár­fest­inga

Orku­veita Reykja­vík­ur gerði gjald­miðlask­skipta­samn­inga við Glitni banka ár­ið 2008 sem deilt hef­ur ver­ið um fyr­ir dómi. Þess­ir samn­ing­ar voru gerð­ir til þess að verja fyr­ir­tæk­ið fyr­ir geng­is­breyt­ing­um krón­unn­ar. Nú loks, 15 ár­um eft­ir að samn­ing­arn­ir voru gerð­ir, koma eft­ir­stöðv­ar samn­ing­anna til greiðslu eft­ir að Orku­veita Reykja­vík­ur tap­aði dóms­máli út af þeim. 2,6 millj­arð­ar króna fóru úr bók­um Orku­veitu Reykja­vík­ur út af upp­greiðslu samn­ing­anna sam­kvæmt árs­hluta­upp­gjöri fé­lags­ins nú í maí.
788. spurningaþraut: Hve langt er flug til New York, ef við kjósum að fljúga þangað?
ÞrautirSpurningaþrautin

788. spurn­inga­þraut: Hve langt er flug til New York, ef við kjós­um að fljúga þang­að?

Fyrri auka­spurn­ing: Hver mál­aði mál­verk­ið hér að of­an? * Að­al­spurn­ing­ar: 1.  Und­ir hvaða nafni er Stein­þór Hró­ar Stein­þórs­son þekkt­ast­ur? 2.  Nú í byrj­un júlí hefst Evr­ópu­meist­ara­mót kvenna í fót­bolta. Ís­land verð­ur með­al þátt­tak­enda. Hvar fer mót­ið fram? 3.  Síð­asta mót var hald­ið í Hollandi 2017. Þá var Ís­land líka með en gekk ekki sem skyldi. En hvaða þjóð varð þá Evr­ópu­meist­ari?...