Svæsin brunalykt finnst nú víða í Reykjanesbæ en kvörtunum hefur rignt yfir Umhverfisstofnun sem er nú að skoða málið. Brunalyktin kemur frá hinu umdeilda kísilveri United Silicon en líkt og Stundin hefur áður greint frá vill enginn kannast við það hjá danska ráðgjafafyrirtækinu COWI að hafa búið til mengunarspá fyrir verksmiðjuna sem skilað var inn til Umhverfisstofnunar og lögð var til grundvallar starfsleyfis fyrirtækisins.

Stundin hafði samband við forsvarsmenn United Silicon til þess að spyrjast fyrir um umrædda mengun sem berst frá verksmiðjunni en engin svör höfðu borist þegar fréttin var birt. Um leið og svör berast þá verður fréttin uppfærð.

Samkvæmt heimildum Stundarinnar hefur verksmiðjan átt í erfiðleikum með hreinsibúnað sem er tengdur eina ofninum sem hefur verið gangsettur. Hann er sá fyrsti af fjórum sem kísilverið hyggst keyra á allan ársins hring. Samkvæmt sömu heimildum slökknaði óvænt á ofninum þegar verið var að gangsetja hann en nú er búið að gera við þá bilun.

Hvað með heilsu íbúa?

Samkvæmt upplýsingum frá Umhverfisstofnun er málið í gaumgæfilegri skoðun en stofnuninni bárust fjölmargar kvartanir í gær frá íbúum Reykjanesbæjar. Ekki hafi verið búist við lyktmengun frá verksmiðjunni en eftir því sem Stundin kemst næst berst ekki þessi svæsna brunalykt frá kísilveri Elkem á Grundartanga. Staðan nú hafi því komið á óvart.

„Ógeðslega lykt í loftinu“

Þá hafa fjölmargir lýst yfir óánægju sinni á samfélagsmiðlunum en í hópi sem ætlaður er íbúum Reykjanesbæjar eru ráðamenn bæjarfélagsins meðal annars gagnrýndir: „Hvað voru þeir sem ráða hér að spá? Hvað með heilsu íbúa. Þetta er ekki i lagi.“ Þá segist annar íbúi hafa vaknað með hausverk og „ógeðslega lykt í loftinu“ í morgun en sá sagði ljóst að verksmiðjan væri „stórhættuleg heilsu allra hér í Reykjanesbæ.“ Engar upplýsingar hafa borist frá Reykjanesbæ aðrar en þær að haft hafi verið samband við verksmiðjuna sem ætli sér að koma skýringum á framfæri í héraðsmiðlinum Víkurfréttum.

Íbúar á Facebook Þetta er á meðal þess sem íbúar Reykjanesbæjar deila nú á milli sín á samfélagsmiðlunum.

Mynd: Af Facebook

Eykur ekki traust

Lyktin sem íbúar finna nú eykur ekki traust á frekari stóriðju í Helguvík en nú reynir önnur kísilverksmiðja, Thorsil, að fá útgefið starfsleyfi í bæjarfélaginu. Enn er hægt að senda inn athugasemdir vegna þess leyfis inni á vef Umhverfisstofnunar. Inni í hóp íbúa Reykjanesbæjar á Facebook eru þeir hvattir til þess að skila inn athugasemdum en sú sem setti inn færsluna hvetur fólk sérstaklega „...vegna þess hvernig þetta er orðið í dag en það er ógeðsleg lykt hér daglega vegna United Silicon.“

United Silicon er umdeilt fyrirtæki líkt og Stundin hefur margsinnis greint frá. Hvort sem það er dularfull umhverfismatsskýrsla fyrirtækisins, umdeild viðskiptasaga eigandans, mengunarspáin sem enginn kannast við að hafa gert, sú staðreynd að eigandinn neitar að gera sérkjarasamninga, deilur við verktakana sem byggðu verksmiðjuna eða stærð hennar sem er í engu samhengi við skýrslur fyrirtækisins, virðast fáar fréttir berast frá fyrirtækinu sem hægt er að flokka sem jákvæðar. Íbúar virðast vantreysta verksmiðjunni og þeim framtíðaráformum bæjaryfirvalda að auka stóriðjuna í bakgarði bæjarfélagsins.

Úr frétt Stundarinnar um dularfullu matsskýrslu United Silicon:

Eigendaslóðin er flókin og ekki liggja fyrir upplýsingar um raunverulega eigendur þeirra. Þó er ljóst að Magnús Ólafur Garðarsson er einn eigenda verkefnisins í Helguvík og hefur einnig verið sá eini sem komið hefur fram í fjölmiðlum vegna þess.

Gert að segja upp ella verða rekinn

Magnús Ólafur starfaði hjá ráðgjafar- og verkfræðistofunni COWI en fyrirtækið er danskt og starfa hjá því um sex þúsund manns. COWI var skrifuð fyrir mengunarspá sem bæði fyrsta verkefnið, Iceland Silicon Corporation, og það síðara, United Silicon, skilaði inn til Umhverfisstofnunar sem hluta af mati á umhverfisáhrifum við framleiðslu kísils í Helguvík.

COWI sver hins vegar af sér umrædda spá og krafðist þess við Umhverfisstofnun að nafn fyrirtækisins væri afmáð af fylgigögnum sem fylgdu matsskýrslunni sem Magnús Ólafur bjó til í tengslum við verkefnin tvö. Í dag, á vefsíðu Umhverfisstofnunar, er hægt að sjá umrædda matsskýrslu og er þar búið að taka út nafn COWI við svokallaða AIRMOD-loftdreifingarútreikninga á fylgiskjölum. Þrátt fyrir kröfu COWI um að nafn fyrirtækisins verði afmáð þá var það aðeins gert að hluta til. Enn stendur í skýrslunni: „Alþjóðlega verkfræðistofan COWI í Danmörku gerði árið 2008 loftdreifilíkan fyrir Helguvíkursvæðið ...“ Samt vill enginn kannast við það hjá fyrirtækinu að hafa unnið umrætt líkan.