Fórnuðu sér fyrir náttúruna

Glamp­inn í aug­um manna þeg­ar þeir ræddu um Þjórsár­ver kveikti áhuga Sig­þrúð­ar Jóns­dótt­ir á svæð­inu. Þeg­ar hún kom þang­að í fyrsta sinn þekkti hún hvert fjall og hverja á, af frá­sögn­um þeirra sem eldri voru. Hún og eig­in­mað­ur henn­ar Ax­el Á. Njarð­vík hafa helg­að sig bar­átt­unni fyr­ir vernd­un Þjórsár­vera. And­stað­an við virkj­un­ar­hug­mynd­ir á svæð­inu hef­ur kostað sitt.

Viðtal

Glamp­inn í aug­um manna þeg­ar þeir ræddu um Þjórsár­ver kveikti áhuga Sig­þrúð­ar Jóns­dótt­ir á svæð­inu. Þeg­ar hún kom þang­að í fyrsta sinn þekkti hún hvert fjall og hverja á, af frá­sögn­um þeirra sem eldri voru. Hún og eig­in­mað­ur henn­ar Ax­el Á. Njarð­vík hafa helg­að sig bar­átt­unni fyr­ir vernd­un Þjórsár­vera. And­stað­an við virkj­un­ar­hug­mynd­ir á svæð­inu hef­ur kostað sitt.

Viðtal
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
ingibjorg@stundin.is
Efnisorð

Dropinn sem fyllti mælinn var þegar ég áttaði mig á því að það væri verið að ráðast gegn okkur persónulega. Það var ekki lengur verið að takast á um málefni heldur var ráðist á persónurnar,“ segir Sigþrúður Jónsdóttir. Sigþrúður og eiginmaður hennar, Axel Á. Njarðvík, hafa barist fyrir verndun Þjórsárvera og gengið nærri sér vegna andstöðu við virkjunarhugmyndum Landsvirkjunar í sveitinni.

Náttúruverndarbaráttan hefur tekið sinn toll. Þau hafa eytt ómældum tíma, orku og peningum í baráttuna og stefnt fjárhag fjölskyldunnar í hættu til að láta reyna á réttmæti aðgerða ríkisvaldsins. Vinir hafa horfið. Verst var þó þegar átök í heimabyggð hættu að snúast um málefni og fóru að beinast gegn persónum, þannig að Axel valdi að færa sig til í starfi og Sigþrúður missti heilsuna og þurfti að leita sér hjálpar. Það hefur þó aldrei komið til greina að hætta: „Það er lífssýn mín að svona eigi ekki að fara með landið, náttúruna, gróðurinn, einhver rödd í hjartanu sem segir að þetta sé rangt og sú rödd er studd af menntun í náttúrufræðum,“ segir hún. 

„Þetta dregur fram annað stef í svona náttúruverndarbaráttu – hvað þetta getur lagst á samfélög, fjölskyldur og einstaklinga,” segir Axel. „Sigþrúður missti hér um bil heilsuna og margt væri eflaust öðruvísi hefði orkan ekki farið í þetta. Þú greiðir gjald fyrir andstöðuna, með heilsunni eða laununum, en ég held að enginn af þessum virkjunarkörlum hafi nokkuð annað en grætt á þessu.“

Áttuðu sig á ógninni

Hjónin búa í Eystra-Geldingarholti í Skeiða- og Gnúpverjahreppi, þar sem Sigþrúður var alin upp. Hún var rétt að verða tíu ára þegar fyrsti fundurinn um verndun Þjórsárvera var haldinn 1972.

Þá stóð til að reisa veitu í Þjórsárverum, þar sem 200 ferkílómetra lón hefði kaffært stærstan hluta Þjórsárvera. Undirbúningur virkjunarinnar hafði staðið yfir lengi þegar heimamenn vöknuðu allt í einu til vitundar um áform Landsvirkjunar. Nánast allir í sveitinni mótmæltu þessum áformum. 

Næstu árin var háð barátta fyrir verndun Þjórsárvera. Stór áfangi í þeirri baráttu var þegar Þjórsárver voru friðlýst að hluta árið 1981 og friðlýsingin endurskoðuð 1987.

Skráðu þig inn til að lesa

Þú færð 4 greinar fríar í mánuði. Þú hefur síðan val um að styrkja óháða blaðamennsku með áskrift á hagstæðu verði, frá aðeins 1.990 krónum á mánuði.
Leiðbeiningar má nálgast á stundin.is/leidbeiningar.
Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Stundin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Nýtt á Stundinni

Þú verður að eiga textann – og ekki hreyfa vatnið eða snerta veggina
Viðtal

Þú verð­ur að eiga text­ann – og ekki hreyfa vatn­ið eða snerta vegg­ina

Ég hef bú­ið hér síð­an í októ­ber ár­ið 2004 og fann strax og ég flutti inn: Hér er and­inn, hér vil ég vera. Þannig leið mér líka þeg­ar ég kom fyrst í Stiga­hlíð 6, þriðju hæð. Enda vor­um við þar lengi. Og hér ætl­um við að vera, seg­ir Hrönn Hafliða­dótt­ir söng­kona, sund­kona, fyrr­um skjala­vörð­ur í dóms- og kirkju­mála­ráðu­neyt­inu, fyrr­um þula í sjón­varp­inu og hús­móð­ir, eig­in­kona, móð­ir, amma og langamma, þeg­ar við setj­umst til stofu­borðs á heim­ili henn­ar og bónd­ans í gamla Vest­ur­bæ.
Kapítalisma fylgir rasismi, fátækt, atvinnuleysi, glæpir, og ofbeldi
Andri Sigurðsson
Blogg

Andri Sigurðsson

Kapí­tal­isma fylg­ir ras­ismi, fá­tækt, at­vinnu­leysi, glæp­ir, og of­beldi

Eft­ir­farna­di er þýð­ing á skrif­um leik­stjór­ans Boots Riley sem hann setti fram á Twitter fyr­ir skömmu í tengsl­um við morð­ið á Geor­ge Floyd. Rót vand­ands er efna­hags­kerf­ið sem býr til skil­yrð­in sem leið­ta til þess of­beld­is sem lög­regl­an sýn­ir fólki. Hann sýn­ir fram á hvernig at­vinnu­leys­ið, sem kapí­tal­ism­inn þarfn­ast og við­held­ur, leið­ir til fá­tækt­ar sem svo leið­ir fólk á...
Tólf kaflar og tólf kvæði um samtímann
Menning

Tólf kafl­ar og tólf kvæði um sam­tím­ann

Ný bók eft­ir pró­fess­or í heim­speki fjall­ar bæði um hvers­dags­leik­ann og stór­ar áskor­an­ir.
Samfélög og markaðir
Kolbeinn Hólmar Stefánsson
Pistill

Kolbeinn Hólmar Stefánsson

Sam­fé­lög og mark­að­ir

Spurn­ing­ar vakna um grunn­virkni sam­fé­lags­ins. Hvar liggja mörk gagn­semi mark­að­ar­ins?
Heima er bezt
Vettvangur

Heima er bezt

Þeg­ar mað­ur hef­ur haft lifi­brauð af því að ferð­ast um og mynda ís­lenska nátt­úru fyr­ir bæk­ur og tíma­rit í hátt í fjöru­tíu ár, hljóta auð­vit­að ein­hverj­ir stað­ir að standa upp úr. Stað­ir sem kalla á mann aft­ur og aft­ur og eru sí­breyti­leg­ir eft­ir árs­tíð­um og birtu. Hér kem­ur lít­ill listi til að hjálpa okk­ur að ferð­ast heima í sum­ar.
Villingur í hjarta
Viðtal

Vill­ing­ur í hjarta

Ugla Hauks­dótt­ir, leik­stjóri og hand­rits­höf­und­ur, hef­ur á ör­fá­um ár­um sýnt sig og sann­að. Hún hlaut með­al ann­ars verð­laun Leik­stjóra­sam­bands Banda­ríkj­anna, Director's Guild of America, fyr­ir stutt­mynd sína við út­skrift frá há­skóla og í vor fékk hún inn­göngu í þessi sömu sam­tök, fyrst ís­lenskra kven­leik­stjóra. Hún er þar með kom­in í hóp við­ur­kennd­ustu Hollywood-leik­stjór­anna að­eins þrí­tug að aldri.
Spurningaþraut 36: Fjögur flugvélamóðurskip, tvær konur, einn staður
Þrautir10 af öllu tagi

Spurn­inga­þraut 36: Fjög­ur flug­véla­móð­ur­skip, tvær kon­ur, einn stað­ur

Þá eru hér spurn­ing­ar: Auka­spurn­ing­arn­ar eru þess­ar: Á efri mynd­inni er karl nokk­ur í hlut­verki trans­konu í ný­legri sjón­varps­seríu. Áð­ur hafði karl­inn gert garð­inn fræg­an í langri röð sjón­varps­mynda þar sem hann lék lög­reglu­mann nokk­urn. Hvað hét sú per­sóna? Og hver er kon­an á neðri mynd­inni? Að­al­spurn­ing­arn­ar tíu eru þess­ar: 1.    Hversu langt er frá Gróttu­vita á Seltjarn­ar­nesi í...
Zorro kóngur og Pollyanna drottning
Illugi Jökulsson
Flækjusagan

Illugi Jökulsson

Zorro kóng­ur og Pollyanna drottn­ing

Skær­ustu stjörn­ur þöglu mynd­anna í Banda­ríkj­un­um skinu skært ár­ið 1920 en eng­ar þó skær­ar en Douglas Fair­banks og Mary Pickford.
Síðasta veiðiferðin
Bíó Tvíó#178

Síð­asta veiði­ferð­in

Andrea og Stein­dór ræða gam­an­mynd­ina Síð­ustu veiði­ferð­ina sem kom út í ár.
Skála fyrir íslensku smjöri
Uppskrift

Skála fyr­ir ís­lensku smjöri

Vin­irn­ir og bak­ar­arn­ir Kjart­an og Guð­mund­ur hafa opn­að nýtt bakarí á göml­um grunni á Sel­fossi en í hús­inu hef­ur ver­ið rek­ið bakarí í ein 40 ár. Smjör­deig er í miklu upp­á­haldi hjá þeim fé­lög­um og hafa þeir próf­að sig áfram með ýms­ar nýj­ar teg­und­ir af góm­sætu bakk­elsi úr slíku til að setja í ofn­inn.
Sjarmatröllin
Kristín I. Pálsdóttir
Blogg

Kristín I. Pálsdóttir

Sjarmatröll­in

Höf­und­ar: Guð­rún Ebba Ólafs­dótt­ir og Krist­ín I. Páls­dótt­ir Til sjarmatrölla telj­ast þau sem leyf­ist meira en venju­legu fólki af því að þau er sjarmer­andi, skemmti­leg, óút­reikn­an­leg og það sem skipt­ir mestu máli skipt­ir eru með völd. Til hag­ræð­ing­ar skul­um við tala um sjarmatröll í karl­kyni fleir­tölu. Þau fyr­ir­finn­ast vissu­lega í kven­kyni en ekki í sama mæli, kon­ur hafa nefni­lega ekki...
„Mitt líf hefur snúist um sauðfé og rekavið“
Myndir

„Mitt líf hef­ur snú­ist um sauð­fé og reka­við“

Siggi er með­al síð­ustu sauð­fjár­bænd­anna í Ár­nes­hreppi á Strönd­um. Hann er 81 árs og býr í hús­inu þar sem hann ólst upp. Hann hef­ur alltaf bú­ið þar, fyr­ir ut­an tvo vet­ur. Heiða Helga­dótt­ir ljós­mynd­ari fylgd­ist með sauð­burði hjá Sigga.