Fyrir rétt tæpu ári síðan fannst mein í vinstra brjósti mínu. Við tók rúmlega átta mánaða meðferð þar sem ég var aflimuð, eitruð og geisluð og eftir það voru mér tjáðar þær gleðifréttir að komist hefði verið fyrir meinið og ekki sæust merki um frekari dreifingu. Jafnframt er ljóst að krabbamein er lúmskur skaðvaldur og því eru alltaf einhverjar líkur á því að sjúkdómurinn taki sig upp. Svo vill til að ég hef nokkra reynslu af krabbameinum, því ýmsir nákomnir mér hafa veikst, sumir dáið, jafnvel eftir áratuga veikindi, aðrir læknast. Í einu tilfelli fundust hin alræmdu BRCCA gen í heilbrigðri konu, sem síðan tók þá erfiðu ákvörðun að fara í róttækar aðgerðir. Enn aðrir eru í þeim sporum að takast á við það að ganga með ólæknandi mein.
Varla þarf að orðlengja það að ekkert af þessu er ánægjulegt. Krabbamein er andstyggilegur sjúkdómur og að horfa upp á nákomna deyja af hans völdum er skelfileg reynsla sem skilur eftir sig varanleg ummerki. Þessi sálrænu áhrif eru ekki síður afdrifarík en þau sem meinið sjálft skilur eftir hjá okkur sem (í augnablikinu) hafa lifað af, en fyrir utan brjóstnámið sjálft veldur meðferðin óafturkræfum líkamlegum skaða.
Sem brjóstveik kona get ég þó vitnað um að viðbrögð heilbrigðiskerfisins voru fullkomin. Meinið var strax tekið föstum tökum og meðan þetta stóð yfir fékk ég hreint út sagt frábæra aðhlynningu frá öllu starfsfólki Landsspítalans, hvort sem var í móttöku, hjúkrun eða lækningum. Þann tíma sem ég dvaldist á spítalanum, í viðtölum, lyfjagjöfum, aðgerðum og geislum, gat það þó ekki farið framhjá mér að álagið á starfsfólk var óhóflegt. Samt átti það alltaf tíma til að brosa og spjalla örlítið, hlúa að mér og gera allt til að láta mér líða eins vel og hægt var. Og ég fylgdist líka með því hvernig (dauð)veikara fólki en mér var sinnt af alúð og nærfærni.
Mín niðurstaða eftir þetta er því sú að heilbrigðiskerfið er ekki í rúst, en það er illa farið. Það er illa farið með fólk og þá á ég hér sérstaklega við starfsfólk, en auðvitað bitnar þetta á sjúklingum líka. Ég fann fyrst fyrir beittum tönnum niðurskurðarins þegar ég var útskrifuð, en þá lokuðust skyndilega allar dyr, tími lækna og hjúkrunarfræðinga var á þrotum. Kerfið hefur aðeins tíma til sinna þeim sem eru veikir, en þegar það er eins aðþrengt og raun ber vitni verður eitthvað undan að láta, í þessu tilfelli eftirfylgnin. Og hún er ekki síður nauðsynleg en sjálf meðferðin, það veit ég sem hef ítrekað horft upp á sjúkdóminn taka sig upp, aftur og aftur, og verða að lokum banamein.
Ástæða þessara skrifa er þó ekki að segja mína sögu, enda er hún samhljóða sögum svo ótal margra. Ástæðan er umræða um einkarekstur í heilbrigðiskerfinu og þá sérstaklega stofnun læknafyrirtækis sem ætlað er að sinna konum með fyrrnefnd BRCCA gen. Sem fyrr er einkarekstur helsta kappsmál í kapítalískum ríkjum og þarf ekki að koma á óvart, en það sem ég skil ekki í þessu samhengi er að reksturinn á að fjármagna með framlögum frá ríkinu. Af hverju er þessu fjármagni ekki einfaldlega veitt inn í heilbrigðiskerfið og þá til dæmis til þeirrar deildar Landsspítalans sem sérhæfir sig í brjóstakrabbameini? Við því á ég ekki svar. Hinsvegar get ég sagt með vissu, sem 48 ára gömul kona með fyrrgreinda reynslu, að fyrr mun ég dauð liggja en að skrá mig inn á einkarekna brjóstamiðstöð og láta fjárfesta græða á minni meinsemd.
Athugasemdir