Í landsfundarályktunum Sjálfstæðisflokksins kennir ýmissa grasa.
Þökk sé ungliðum rötuðu ýmis mikilvæg frjálslyndismál inn í þær, svo sem aðskilnaður ríkis og kirkju, afnám refsistefnu í fíkniefnamálum, mildi gagnvart flóttafólki og réttarbætur fyrir hinseginfólk. Þetta er auðvitað fagnaðarefni og hefur fengið talsverða fjölmiðlaathygli.
Smá samanburður að gamni: Árið 2013 ályktaði Sjálfstæðisflokkurinn eftirfarandi um hælisleitendur: „Taka á vel á móti fólki sem þarf á hjálp að halda en taka fast á þeim sem hafa framið glæpi eða eru hingað komnir án þess að þurfa raunverulega að leita hælis.“ Upp í hugann kemur t.d. albanska fjölskyldan sem fékk synjun um daginn, enda taldi Útlendingastofnun hana ekki „þurfa raunverulega að leita hælis“.
Í hælisleitendakafla nýrrar ályktunar kveður við allt annan tón. Tortryggnin er horfin: „Hafa skal mannúðarsjónarmið og skilvirkni að leiðarljósi í málefnum hælisleitenda. Móttaka flóttamanna er sjálfsögð. Sjálfstæðisflokkurinn fagnar ákvörðun ríkisstjórnarinnar um að auka fjármagn til flóttamannaaðstoðar í kjölfar neyðar sem skapast hefur í Evrópu undanfarin misseri.“ Batnandi mönnum er best að lifa.
Margt í lokaályktunum landsfundar er fyrirsjáanlegt og miðar að því að þröngva markaðslögmálum inn á sem flest svið samfélagsins (án þess, auðvitað, að hrófla við úthlutunarfyrirkomulagi aflaheimilda í sjávarútvegi, markaðslausn á borð við uppboð á veiðiheimildum er ekki inni í myndinni).
Kallað er eftir fjölbreyttum rekstrarformum og samkeppni í heilbrigðis- og menntakerfinu (meira af þessu og þessu?) og sveitarfélög eru hvött til að útvista verkefnum og nýta „krafta einkaaðila þegar það á við, svo sem í leikskólum, grunnskólum og velferðarþjónustu“.
Opnað er á að hlutverk LÍN færist yfir til fjármálafyrirtækja og að Íbúðalánasjóður dragi sig út af almennum íbúðalánamarkaði. Sjálfstæðismenn vilja að opinberir háskólar fái að innheimta skólagjöld, þeir vilja hafa flugvöllinn áfram í Vatnsmýrinni, aðförin mikla að Geir H. Haarde er hörmuð í þúsundasta skiptið og svo vill Sjálfstæðisflokkurinn selja RÚV og leggja niður heiðurslaun listamanna.
Í landsfundarplöggunum leynast líka faldar gersemar. Í lokaályktun atvinnuveganefndar bregður fyrir – í algjöru tómarúmi og án nokkurs samhengis – þessari setningu: „Gera skal Íslendingum mögulegt að ferðast með skemmtiferðaskipum sem sigla umhverfis Ísland.”
Og „Sjálfstæðisflokkurinn verður áfram í fararbroddi í umhverfismálum“ samkvæmt stjórnmálaályktun flokksins, sem verður að teljast nokkuð kaldhæðnislegt orðalag miðað við ferilskrá flokksins á því sviði. Í ályktun umhverfis- og samgöngunefndar er boðað að því ferli sem kveðið er á um í lögum um rammaáætlun sé fylgt í einu og öllu. „Í því felst að ekki verði vikið frá kröfum um virkt umhverfismat á öllum stigum, byggðu á bestu fáanlegu faglegri þekkingu og tækni.“ Þetta er fagnaðarefni og hlýtur að kalla á nýtt umhverfismat á Hvammsvirkjun áður en þar verður ráðist í framkvæmdir.
Gott og vel. Þetta er heljarinnar óskalisti sjálfstæðismanna til flokksforystunnar. Það sem mér líst einna verst á er að flokkurinn boðar mjög róttæka uppstokkun á sviði skatta og ríkisfjármála. Þetta er auðvitað gömul saga og ný en birtist sérstaklega skýrt í landsfundarályktunum í ár.
Sjálfstæðismenn kalla eftir stórkostlegum samdrætti ríkisútgjalda. Framtíðarsýn þeirra fyrir árið 2025 er gjörbreytt Ísland sem stendur fjarri því fyrirkomulagi sem tíðkast í norrænum velferðarþjóðfélögum, þar sem ríkt hefur víðtæk sátt um viðskiptafrelsi, þróttmikinn einkageira, háa skatta og mikla samneyslu.
„Stefnt skal að því að útgjöld hins opinbera verði ekki hærri en 35% af landsframleiðslu árið 2025,” segir í lokaályktun efnahags- og viðskiptanefndar Sjálfstæðisflokksins. Ef litið er á tölur OECD frá fjórum Evrópuríkjum; t.d. Danmörku, Svíþjóð, Frakklandi og Þýskalandi, á árunum 2000 til 2013, má sjá að ekkert þeirra hefur komist nálægt því að reka hagkerfi þar sem útgjöld hins opinbera eru 35% af landsframleiðslu; í Danmörku þar sem sveiflan hefur verið hvað mest er hlutfallið hæst árið 2012, 58,8%, og lægst árið 2007, 49,6%. Frakkland og Svíþjóð dansa á sama bili en Þjóðverjar hafa aldrei farið lægra en niður í 42,7% af landsframleiðslu (jafnvel þótt miðað sé við útgjöld hins opinbera að frádregnum lífeyrisgreiðslum hafa flest Norðurlandanna yfirleitt verið talsvert yfir 35%).
„Stefna ber að því að tekjuskattur og útsvar einstaklinga lækki í áföngum í samtals 25% á næstu árum og að þessu marki verði náð fyrir árið 2025,“ segir í lokaályktun efnahags- og viðskiptanefndar. Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldrei verið sérstaklega hrifinn af þrepaskiptri skattlagningu (því fyrirkomulagi sem tíðkast í nánast öllum vestrænum ríkjum) svo hér er væntanlega boðaður flatur 25% tekjuskattur sem á að ganga jafnt yfir alla tekjuhópa.
Í dag er summa tekjuskattsprósentu og meðalútsvars 37,3% í lægsta þrepi, 39,74% í miðþrepi og 46,24% í því efsta. Þetta er nokkurn veginn í takt við það sem gengur og gerist á hinum Norðurlöndunum þótt þar sé skattprósenta efsta þrepsins víðast hvar hærri.
25% er nær því hlutfalli sem manneskja með meðaltekjur greiðir í Bretlandi og Bandaríkjunum. Landsfundarályktun Sjálfstæðisflokksins um efnahagsmál staðfestir þannig enn og aftur að flokkurinn hneigist síður að norræna módelinu en því engilsaxneska. Hvað varðar andstöðu flokksins við þrepaskipt skattkerfi – sem sátt ríkir um í Bretlandi og Bandaríkjunum (í BNA eru þrepin eru sjö) – má reyndar velta því fyrir sér hvort Sjálfstæðisflokkurinn sé staðsettur enn lengra til hægri.
Hvað sem líður byltingu unga fólksins á landsfundi þá hefði efnahagsstefnan allt eins getað verið skrifuð af gömlu körlunum úr Eimreiðarklíkunni. Sjálfstæðisflokkurinn er ennþá flokkur harðrar hægristefnu.
En hvernig verður þetta með skemmtiferðaskipin?
Athugasemdir