Mikil gleði ríkir fyrir fótboltalandsleik Íslands og Englands í dag. Annað var upp á teningnum þegar löndin leiddu saman hesta sína í landsleik fyrir rúmum 46 árum eða þann 2. febrúar 1970. Þá léku bæði lið með sorgarbönd, enda hafði einn efnilegasti leikmaður Íslands dáið hörmulega af slysförum í London daginn áður.
Hann var nýorðinn tvítugur.
Á hinum stutta lista yfir „alvöru“ landsleiki Íslands og Englands er leiksins í febrúar 1970 að engu getið, vegna þess að ekki var um að ræða A-landslið Englendinga, heldur svokallað áhugamannalandslið. Því var haldið úti samhliða A-landsliðinu eitthvað fram á áttunda áratuginn.
Þarna voru því alls ekki sterkustu leikmenn Englands á ferðinni, heldur leikmenn úr áhugamanna- og hálfáhugamannaliðum utan efstu deildanna. Þó var um þokkalega öflugt lið að ræða.
Af Íslands hálfu var hins vegar um að ræða A-landsliðið og leikurinn er talinn með í skrám yfir fullgilda landsleiki.
Rúnar Vilhjálmsson fæddist 19. janúar 1950. Hann sýndi snemma frábæra hæfileika á fótboltavelli og vakti athygli í yngri flokkum Fram sem var hans félag. Hann var hávaxinn og sterkur, spilaði oft sem varnarmaður en einnig á miðjunni og hafði ennfremur ósvikna getu til að taka þátt í uppbyggingu sóknarleiksins. Hann þótti lesa leikinn afbragðs vel og sendingar hans voru rómaðar.
Þá þótti hann einstakt prúðmenni bæði utan vallar sem innan, og hvers manns hugljúfi.
Þegar leið að tvítugu var orðið ljóst að Rúnar var einn allra efnilegasti fótboltamaður Íslands og flestum þótti einsýnt að hann kæmist fljótt í fámenna sveit Íslendinga sem þá höfðu komist að sem atvinnumenn í erlendum félögum.
Sumarið 1968 var hann aðalmaðurinn í unglingaliði Íslands sem náði öðru sæti á unglingamóti Norðurlandanna og í blöðum var vitnað til landsliðsþjálfara Svía sem sagði að Rúnar væri einn sá efnilegasti sem hann hefði séð lengi.
Sumarið 1969 lék Rúnar með meistaraflokki Fram og stóð sig svo vel að í desember var hann valinn í landslið fullorðinna. Þá stóð fyrir dyrum ferð til Bermúda þar sem keppt skyldi við heimamenn. Rúnar veiktist hins vegar skömmu fyrir leikinn og gat því ekki tekið þátt í honum. Bermúda vann leikinn 3-2.
Rúnar var svo valinn aftur í landsliðið fyrir leikinn við áhugamannalið Englendinga í byrjun febrúar 1970. Þá var sannarlega í mörgu að snúast fyrir Rúnar því hann var í námi við Menntaskólann í Reykjavík og átti að ljúka stúdentsprófi um vorið. Auðvitað kom samt ekki til greina að sleppa tækifæri til að spila sinn fyrsta landsleik, og Rúnar hélt því vonglaður með landsliðinu til Englands.
Föstudaginn 30. janúar flaug landsliðshópur Íslands til London.
Hópurinn fór svo undir stjórn farastjóra síns, Alberts Guðmundssonar, fyrrum atvinnumanns í London, á hótel í útjaðri höfuðborgarinnar sem Windsor hét. Fóru piltarnir að skoða sig um á hótelinu og koma sér fyrir.
Morgunblaðið sagði svo frá slysinu:
„Rúnar Vilhjálmsson, Magnús Jónatansson og Ásgeir Elíasson voru allir staddir í herbergi Þorbergs Atlasonar. Ætluðu þrír fyrstnefndu út á svalir herbergisins til að fá sér ferskt loft. Þegar þeir opnuðu svaladyrnar var talsverður óþrifnaður á svölunum, svo að Magnús og Ásgeir hættu við að fara út á þær en Rúnar fór einn út á þær. Í gólfi svalanna voru tvær járnplötur. Þegar Rúnar sté út á aðra þeirra hrundi hún undan fótum hans og féll hann niður í húsagarðinn.“
Rúnar var fluttur á sjúkrahús en lést þar á sunnudagsgmorgni án þess að hafa komist til meðvitundar.“
Við opinbera rannsókn sagði Þorbergur svo nánar frá, samkvæmt Morgunblaðinu:
„Einn úr íslenzka landsliðinu, Þorbergur Atlason, sagði fyrir réttinum í dag, að Rúnar og tveir félagar hans hefðu komið inn í herbergi hans skömmu eftir komuna á hótelið og spurt hvort þeir ættu ekki að fara saman í verzlunarferð. Hefði Rúnar þá tekið eftir svölunum og sagt sig (Þorberg) heppinn að hafa herbergi með svölum. Síðan hefði hann gegnið út um svaladyrnar (franskan glugga) og þeir sem eftir voru í herberginu ekki vitað fyrri til en Rúnar hrapaði gegnum svalagólfið.“
Um níu metra fall var að ræða og lenti Rúnar á höfðinu. Helst var talið að járnplatan á svölunum hefði verið ónýt orðin af málmþreytu og ekki þolað þunga Rúnars.
Samdóma álit íslensku landsliðsmannanna var að leikurinn færi fram þrátt fyrir hið hörmulega andlát Rúnars. Á mánudagskvöldi var leikið í ausandi rigningu á Dolphin Stadium í Slough Town, smábæ töluvert vestur af London. Bæði lið léku með sorgarbönd.
Fréttamaður Tímans sagði svo frá leiknum:
„Erfiðasti landsleikur, sem íslenzkt landslið hefur háð, var leikinn á Dolphin Stadion í London í gærkvöldi í fljóðljósum og ausandi rigningu, landsleikur í skugga sorgar. Eftir að þjóðsöngvar Íslands og Englands höfðu verið leiknir, stóðu bæði liðin grafkyrr í eina mínútu í virðingarskyni við hinn unga látna íslenzka knattspyrnumann, Rúnar Vilhjálmsson, sem lézt af slysförum á sunnudaginn. Þögnin var alger — bæði á leikvellinum og áhorfendapöllunum — fyrir utan regnhljóðið, en regnið féll þungt til jarðar, og þungur og þrúgandi blær var yfir öllu.“
Síðan hélt fréttamaðurinn áfram:
„„Þetta er án efa erfiðasta keppnisför sem íslenzkt landslið hefur farið,“ sagði Albert Guðmundsson [fararstjóri] er við náðum tali af honum eftir leikinn í gærkvöldi, sem lauk með 1:0 sigri Englands, en markið var skorað snemma í síðari hálfleik eftir mistök í íslenzku vörninni, sem hleypti vinstri innherja enska liðsins inn fyrir.
„Ég var hissa á því, hve vel ísl. liðið stóð sig, þegar tekið er tillit til hinnar erfiðu aðstöðu, sem piltarnir hafa verið í. Raunar voru þeir aðeins að ljúka skylduverki,“ sagði Albert og hélt áfram:
„Í fyrri hálfleik áttum við mörg góð tækifæri, en sem því miður nýttust ekki. Vörnin stóð sig vel allan leikinn út, með Þorberg Atlason sem traustan bakhjarl. En þó kostuðu ein mistök mark, sem gerði út um leikinn.“
Albert sagði að dagarnir í London hefði verið mjög þungbærir fyrir íslenzka landsliðshópinn vegna hins hörmulega slyss. „Venjulega hafa strákarnir leikið á als oddi, en síðustu daga hefur sorgin sett svip sinn á alla hér. Það var mjög erfitt fyrir ísl. piltana að leika, vegna þess hryggilega atburðar, auk þess var völlurinn eitt forað eftir mikla rigningu. Samt börðust þeir en urðu að láta sér lynda að tapa með eins mark mun.““
Fyrir ættingja og vini Rúnars var mikill harmur kveðinn að, enda var hann vinsæll mjög og þótti drengur góður, heiðarlegur og góðgjarn. En fyrir almenna fótboltaáhugamenn var líka mikill missir að þessum frábæra efnispilti, sem án efa hefði orðið máttarstólpi íslenska landsliðsins á áttunda áratugnum. Miðja skipað honum og Ásgeiri Sigurvinssyni um 1975 hefði ekki verið árennileg fyrir jafnvel hin öflugri landslið.
Hinn sorglega leik spiluðu Þorbergur Atlason markvörður, Jóhannes Atlason, Þorsteinn Friðþjófsson, Einar Gunnarsson, Guðni Kjartansson, Ólafur Sigurvinsson, Guðmundur Þórðarson, Ásgeir Elíasson, Matthías Hallgrímsson, Elmar Geirsson, Guðjón Guðmundsson, Þórir Jónsson og Magnús Jónatansson. Þjálfari eða liðsstjóri var Ríkarður Jónsson.
Íslensku blöðin segja að sigurmark Englands hafi skorað Tracey nokkur en sá maður finnst ekki á leikskýrslum. Á netinu má lesa að markið hafi skorað Ken nokkur Gray. Einn ensku leikmannanna bar nafnið Peter Deadman og má telja það nokkuð kaldranalegt, miðað við aðstæður.
Athugasemdir