Í dag eru rétt 75 ár síðan Adolf Hitler foringi Þýskalands kom í heimsókn út í þýsku orrustuskipin Bismarck og Tirpitz þar sem þau lágu út af Gdynia í Póllandi og voru að búast til víkingaferðar út á Atlantshafið.
Erich Raeder æðsti foringi þýska flotans hafði verið að skipuleggja mikinn leiðangur út á Atlantshaf, þar sem þýsku ofansjávarherskipin áttu í samfloti við kafbáta að rústa gjörsamlega kaupskipasiglingum til Bretlands, sem þá var í raun eini öflugi andstæðingur Hitlers-Þýskalands í stríðinu sem eftir var.
Upphafleg áætlun Raeders hafði hljóðað upp á að í apríl ættu fjögur þýsk orrustuskip að brjótast í sameiningu út á Atlantshafið: Bismarck, Tirpitz gegnum sundið milli Íslands og Grænlands, Scharnhorst og Gneisenau frá Frakklandi þar sem þau voru staðsett. Ásamt þremur öflugum beitiskipum áttu orrustuskipin að gera þar allt vitlaust - beitiskipin hétu Prinz Eugen, Admiral Hipper og Admiral Scheer.
Þessi áætlun tafðist af ýmsum ástæðum. Bismarck gat ekki lokið æfingum í Eystrasalt af því hann komst ekki frá Hamborg vegna þess að skipaskurðurinn við Kiel var lokaður. Frágangur við Tirpitz tafðist illilega svo ljóst var að hann færi hvergi. Hin orrustuskipin tvö löskuðust í loftárásum Breta eða þurftu viðgerða við, sem og beitiskipin Scheer og Hipper.
Þegar komið var fram í maí var ljóst að aðeins Bismarck og Prinz Eugen voru reiðubúin til farar. Yfirmaður leiðangursins - sem fékk heitið Rínaræfing - var Günther Lütjens flotaforingi. Þegar þarna var komið sögu lagðist Lütjens eindregið gegn förinni. Hann sagði sem satt var að þótt Bismarck væri splunkunýtt og öflugt skip yrði það í stórhættu á Atlantshafinu, þar sem Bretar myndu leggja allt sitt mikla flotakapp á að ráða niðurlögum þess.
Nú væri dag mjög farið að lengja á norðurhveli og því yrði mjög erfitt fyrir Bismarck og Prinz Eugen að sleppa óséðir framhjá Íslandi og út á Atlantshaf. Bretar myndu hafa nægan tíma til að stefna öllum sínum orrustuflota gegn þýsku skipunum. Lütjens ráðlagði Raeder því eindregið að bíða með leiðangurinn þar til færi að hausta.
Raeder varð hins vegar ekki þokað. Hann vissi að um sumarið hæfist innrás Hitlers í Sovétríkin og óttaðist að eftir það myndi öll orka Þýskalands beinast að landhernum og flotinn yrði alveg afskiptur. Hitler hafði þá þegar lítinn áhuga á ofansjávarflotanum, en Raeder var nú ráðinn í að slá svo í gegn með Rínaræfingunni að Hitler hlyti að fyllast eldmóði fyrir hönd flotans - og stríðsflotinn yrði ekki alveg afskiptur þótt athyglin beindist í austur.
Til að blása Lütjens og mönnum hans eldmóði í brjóst - og líklega til að sannfæra Hitler endanlega um að gefa leyfi fyrir förinni - þá fékk Raeder foringjann til að skoða Bismarck (og hinn ókláraða Tirpitz) þann 5. maí 1941 þar sem skipin lágu út af Gdynia, sem Þjóðverjar höfðu þá nefnt Gotenhaven.
Allt var gert til að skipin litu sem best út og Hitler var nógu sáttur til að gefa samþykki sitt fyrir förinni.
Hann virðist þó ekki hafa tekið eftir því að sjálfur yfirmaður leiðangursins var ekki beinlínis ljómandi af æsingi.
Günther Lütjens var 51s árs gamall kaupmannssonur frá Wiesbaden sem hafði verið í flotanum allt frá 18 ára aldri. Þótt hann hefði aldrei skipt sér af pólitík opinberlega er ljóst hann var ekki heitur aðdáandi Hitlers og það sést svo berlega á myndinni sem tekin var þegar hann heilsaði Hitler.
Allir menn hans sperra sig sem mest þeir mega með Hitlers-kveðjunni en Lütjens gefur foringjanum aðeins venjulega hermannakveðju og raunar frekar kæruleysislega eins og sjá má af þumalfingri hans sem virðist standa út í loftið.
Annaðhvort tók Hitler ekki eftir þessu eða ákvað að láta þetta helstil mikla virðingarleysi Lütjens ekki á sig fá. Og þegar Hitler fór frá borði var undireins byrjað að leggja lokahönd á ferð Bismarcks út á Atlantshafið.
Sem átti - eins og Lütjens grunaði - eftir að verða mikil feigðarför.
Athugasemdir