Í gamla daga varð ég stundum alveg gagntekinn þegar ég las góðar bækur í fyrsta sinn.
Ég man eftir brakinu í hvalveiðiskipinu Pequod þegar ég barðist í gegnum Moby Dick tólf ára gamall.
Ég man eftir kulhvítri birtunni sem stafaði ofan af jöklum í Íslandsklukkunni þegar ég var fjórtán ára.
Og ég man nákvæmlega eftir massífu rykskýinu sem stóð út úr herbergi Raskolnikovs þegar ég las Glæp og refsingu sextán ára.
En samt man ég ekki eins vel eftir fyrsta lestri nokkurrar bókar eins og þegar ég las Hundrað ára einsemd eftir Gabriel Gárcia Márquez.
Ég var átján ára og bjó undir súð á Gústaf-Adólfs-götu í Kaupmannahöfn og ég lýg engu þegar ég segi að ég varð raunverulega afar dapur þegar ég uppgötvaði að það voru bara þrjár blaðsíður eftir og brátt yrði ég að rífa mig lausan úr hinum undursamlega heimi þorpsins Macondo sem Márquez hafði skapað, og kveðja ógleymanlegar persónurnar.
Í mörg ár á eftir las ég Hundrað ára einsemd reglulega, svona einu sinni á ári eða upp undir það, ég var orðinn gegnsósa af andrúmslofti bókarinnar.
Svo leið nú tíminn, það var ýmsu að sinna og nú eru líklega 25 ár síðan ég las bókina síðast.
Enda lifir Macondo sosum góðu lífi innra með mér, og persónurnar.
Nú áðan fór ég í Kolaportið að leita að tiltekinni bók og fann hana ekki.
En rakst þá á þetta fallega og næstum ósnerta eintak af frumútgáfu íslensku þýðingar Guðbergs Bergssonar af Hundrað ára einsemd.
Með kápumynd Sigurðar Arnar Brynjólfssonar. Árið var 1978.
Þótt ég eigi bókina í hillu, gat ég auðvitað ekki setið á mér að kaupa þetta fallega eintak.
Svo fór ég í göngutúr kringum Tjörnina.
Maður er að reyna að komast í form eftir síðustu hjartaþræðinguna, skiljiði!
Og á göngunni las ég af handahófi kaflann sem segir svo ógleymanlega og með svo öflugri lykt frá ellimæði Úrsúlu, frá hinni taumlausu átkeppni Aurelianos yngra og „kvenfílsins“, frá veisluhöldum Meme og skólasystra hennar, og frá síðustu dögum Aurelianos Buendía liðsforingja sem enda úti í garði.
Og ég kunni þetta allt saman utanbókar ennþá, eftir öll þessi ár - já, eftir öll þessi ár fékk ég ennþá tár í augun þegar liðsforinginn var dáinn og Heilög Soffía Náðarinnar fór með rusl út í bakgarðinn og tók eftir hringsóli hræfuglanna.
Athugasemdir