Óttarr Proppé, formaður Bjartrar framtíðar, telur að ný ríkisstjórn undir forsæti Bjarna Benediktssonar geti aukið traust og tiltrú almennings á íslenskum stjórnmálum. Þetta kemur fram í svörum hans við spurningum Stundarinnar um afstöðu hans til vinnubragða Bjarna Benediktssonar, forsætisráðherra og fyrrum fjármálaráðherra sem ákvað að fresta birtingu skýrslu um aflandseignir Íslendinga fram yfir þingkosningar og sagði ósatt um málið í viðtali.

Eins og Stundin greindi frá í vikunni fjallar skýrslan með gagnrýnum hætti um þá stefnu sem rekin var á sviði skattalöggjafar og skattaeftirlits á útrásarárunum þegar Sjálfstæðisflokkurinn fór með fjármálaráðuneytið. Bjarni Benediktsson fullyrti ranglega í viðtali við RÚV síðustu helgi að skýrslunni hefði ekki verið skilað í ráðuneyti sitt fyrr en eftir þingslit í október, en hið rétta er að skýrslan barst ráðuneytinu þann 13. september. Hann hefur nú viðurkennt að hafa ákveðið að birta hvorki almenningi né Alþingi skýrsluna fyrir kosningar, enda hafi hann ekki viljað að efni hennar yrði „sett í kosningasamhengi“. 

Stundin sendi öllum þingmönnum Viðreisnar og Bjartrar framtíðar fyrirspurn á mánudaginn og óskaði eftir afstöðu þeirra til málsins, hvort ákvörðun, vinnubrögð og skýringar Bjarna standist kröfur þeirra um gott stjórnmálasiðferði og vandaða stjórnsýsluhætti. 

Björt framtíð er flokkur sem hefur lagt mikla áherslu á að bæta vinnubrögð og siðferði í stjórnmálum og að vinna gegn fúski og leyndarhyggju. Stundin óskaði eftir afstöðu þingmanna flokksins til aðkomu Bjarna að ákvörðunum um kaup skattrannsóknarstjóra á gögnum sem höfðu meðal annars að geyma aflandsfélag sem Bjarni átti sjálfur hlut í.

Þetta skjáskot af Twitter-færslu Óttars hefur farið eins og eldur í sinu um netheima.

Mynd:

Óttarr Proppé og þingmenn Bjartrar framtíðar voru einnig beðnir um að útskýra hvort þær siðferðiskröfur sem flokkurinn gerði til Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar í kjölfar umræðunnar um Panamaskjölin í fyrravor ættu ekki einnig að gilda um Bjarna Benediktsson í ljósi þess að hann leyndi því að hann ætti aflandsfélag og hefur nú verið staðinn að því að leyna skýrslu um aflandseign Íslendinga fyrir kjósendum. 

Aðeins fjórir þingmenn hafa svarað fyrirspurn Stundarinnar og hafa svör Pawels Bartoszeks og Jóns Steindórs Valdimarssonar, þingmanna Viðreisnar, þegar birst hér á vefnum. Tveir þingmenn Bjartrar framtíðar hafa svarað, annars vegar formaður flokksins og hins vegar þingkonan Nicole Leigh Mosty. 

Óttarr Proppé segist telja ákveðinn grundvallarmun á stöðu Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar og Bjarna Benediktssonar að því er varðar aðkomu þeirra að aflandsfélögum. „Eftir að upplýsingarnar komu fram þá gerði Bjarni sitt besta til að útskýra sitt mál og birta gögn sem sýndu skattskyldar tekjur hans þ.m.t. vegna umrædds félags. Hinn fyrrnefndi reyndi að ljúga til um það,“ segir Óttarr. 

Tekið skal fram að Sigmundur Davíð og Bjarni Benediktsson hafa báðir birt gögn um skattskil sín. Þá eiga Sigmundur Davíð og Bjarni Benediktsson það sameiginlegt að hafa ekki greint rétt frá þegar þeir voru spurðir um eigin aðkomu að aflandsfélögum í viðtölum. 

Spurningar Stundarinnar og svör Óttars Proppé birtast í heild hér að neðan. 

Spurningar Stundarinnar:

1. Þú sagðir á Twitter í apríl: „Forsætisráðherra er tengdur aflandsfélagi og hélt því leyndu. Orðspor Íslands er undir. Það er óhugsandi að Forsætisráðherra sé stætt.“ Hefurðu skipt um skoðun eða telurðu enn að það sé óhugsandi að forsætisráðherra sem tengist aflandsfélagi og leynir því sé stætt? 

2. Telurðu að það samrýmist góðum stjórnsýsluháttum og stjórnmálasiðferði að ráðherra eigi beina aðkomu að ákvörðunum um kaup skattrannsóknarstjóra á gögnum sem hafa að geyma upplýsingar um hans eigið aflandsfélag?

Mynd: Wikimedia / Zinneke (CC license)

3. Finnst þér réttlætanlegt að ráðherra, sem sjálfur hefur geymt peninga í aflandsfélagi, ákveði að fresta birtingu á skýrslu um umfang aflandseigna Íslendinga fram yfir þingkosningar sem var efnt sérstaklega til vegna afhjúpana á aflandsstarfsemi? 

4. Finnst þér í lagi að ráðherra segi almenningi ósatt um málið? 

5. Sé svarið við einhverri af þessum spurningum nei, hvers vegna finnst þér þá réttlætanlegt að þinn flokkur taki þátt í að gera viðkomandi stjórnmálamann að forsætisráðherra Íslands? 

6. Hvers vegna telurðu að ríkisstjórn undir forsæti þessa stjórnmálamanns geti, í samræmi við yfirlýst markmið þíns eigin flokks, aukið traust og tiltrú almennings á íslenskum stjórnmálum og unnið að almannahagsmunum í stað sérhagsmuna?

Svör Óttars Proppé:

1. Ég tel ákveðinn grundvallar mun á stöðu þáverandi forsætisráðherra og fráfarandi fjármálaráðherra því að eftir að upplýsingarnar komu fram þá gerði Bjarni sitt besta til að útskýra sitt mál og birta gögn sem sýndu skattskyldar tekjur hans þ.m.t. vegna umrædds félags. Hinn fyrrnefndi reyndi að ljúga til um það. Eftir það var kosið og við erum að vinna úr niðurstöðum kosninganna núna. Þar fékk Sjálfstæðisflokkurinn þriðjung þingmanna á Alþingi. Ég neita því ekki að það hefði verið ólíkt hreinlegra ef skýrslan hefði komið fram strax. Þegar hún gerði það loks voru stjórnarmyndunarviðræður á lokastigi og okkur fannst innihald hennar ekki gefa tilefni til að hlaupa frá því verkefni enda búið að slá alls kyns varnagla í stjórnarsáttmála t.d. með samkomulagi um eflt skattaeftirlit, þ.m.t. í skattaskjólum. Það er því búið að bregðast við því vandmáli sem lýst er í skýrslunni, með aðkomu fráfarandi fjármálaráðherra.

2. Ég tel að aðkoma kjörinna fulltrúa að hvers konar ákvörðunum sem varða þá sjálfa sé mjög óheppileg og slíkt beri alltaf að forðast. Björt framtíð hefur beitt sér fyrir gagnsæi og heiðarleika í stjórnsýslu og minna fúski. Við það stöndum við.

3. Það er afleitt að ráðherrar tengist með nokkrum hætti geymslu peninga í aflandsfélögum. Umrædd skýrsla er tekin saman að frumkvæði hans sjálfs en er ekki nákvæm. Þar kemur fram að umfang eigna og umsvifa Íslendinga á aflandssvæðum frá árinu 1990 sé einhvers staðar á bilinu 350-810 milljarðar króna. Það er 350-810 milljörðum of mikið en umrædd skýrsla fjármálaráðuneytisins um skattaskjól sýnir mikilvægi eflingar skatteftirlits. Í stjórnarsáttmálanum sem kynntur var í dag er brugðist við því með samkomulagi flokkanna um eflt skattaeftirlit. Það eftirlit nær einnig til skattaskjóla og verður því viðfangsefni nýrrar ríkisstjórnar.

4. Fólk, þ.m.t. ráðherrar, á alltaf að segja satt.

5. Það er beinlínis skylda þeirra sem kosnir hafa verið til þings að koma sér saman um myndun starfhæfrar ríkisstjórnar. Undanfarnar tiu vikur hafa þeir flokkar sem fengu kjörna þingmenn reynt ýmsar leiðir til þess en án árangurs. Björt framtíð fékk fjóra þingmenn kjörna. Björt framtíð tekur hlutverk sitt mjög alvarlega og hefur svo sannarlega sett mark sitt á stjórnarsáttmálann. Þar er að finna mörg af okkar mikilvægustu málum og að þeim munum við vinna á kjörtímabilinu. Í því felst m.a. að efla skattaeftirlit sem nær einnig til skattaskjóla.

6. Allir flokkar í ríkisstjórninni eru sammála um að beita sér fyrir bættum vinnubrögðum og aukinni sátt á vettvangi stjórnmálanna. Hinn naumi meirihluti sem stjórnin býr yfir mun einnig leiða til aukins og bætts samstarfs í þinginu. Það er ekki of seint að bregðast við skýrslunni og við henni er brugðist í stjórnarsáttmálanum. Þá hefur málefnasamningurinn einnig að geyma mál sem auka lífsgæði fólks þar sem áhersla er lögð á almannahagsmuni í stað sérhagsmuna. Má þar nefna vandaðar umbætur á landbúnaðar- og sjávarútvegskerfum og forgang á sviði heilbrigðismála. Við erum sérstaklega stolt af því markmiði að stórauka aðgengi fólks að geðheilbrigðisþjónustu, auknum þunga í uppbyggingu öldrunarþjónustu og styttingu biðtíma í heilbrigðiskerfinu auk þess sem ætlunin er að minnka greiðsluþátttöku einstaklinga í heilbrigðisþjónustunni og að hraða uppbyggingu Landspítalans. Þess utan er það stefna okkar að lögfesta notendastýrða persónulega aðstoð fatlaðs fólks í samráði við sveitarfélög og að hækka lífeyrisaldur í áföngum svo eitthvað sé nefnt. Fjölmörg önnur mál sem Björt framtíð hafði á sinni stefnuskrá er einnig að finna í sáttmálanum og við teljum okkar málum um mannúðlegra samfélag og minna fúsk betur komið innan ríkisstjórnar en utan hennar. Þannig ætlum við að auka traust og tiltrú almennings á íslenskum stjórnmálum og beita okkur fyrir almannahagsmunum umfram sérhagsmuni.