Stjórnmálaprófessorinn Hannes Hólmsteinn Gissurarson kvartar undan því í bloggi að flestir fjölmiðlar sýni söguskýringu hans um sölu Seðlabanka Íslands á FIH-bankanum lítinn áhuga. Fjallað var um skýringar hans á forsíðu Morgunblaðsins í gær. Auk þess hefur Kjarninn fjallað umtalsvert um þessar skýringar Hannesar. Niðurstaða Hannesar er hagfelld fyrir Davíð Oddsson, ritstjóra Morgunblaðsins, en Hannes hefur um árabil verið einn mest áberandi stuðningsmaður Davíðs og Sjálfstæðisflokksins á landinu. Davíð var áður seðlabankastjóri og er nú ritstjóri Morgunblaðsins, sem fjallaði um álit Hannesar á forsíðu í gær.
Hannes var nýverið fenginn til að gera rannsókn á erlendum áhrifaþáttum á bankahrunið af Bjarna Benediktssyni, fjármálaráðherra og formanni Sjálfstæðisflokksins. Samningurinn er gerður á milli Fjármálaráðuneytisins og Félagsmálastofnunar Háskóla Íslands. Lagðar eru 10 milljónir króna úr ríkissjóði í verkefnið.
„Davíð Oddsson er fullkomlega flekklaus“
Hannes sagði meðal annars um Davíð Oddsson í fyrra að hann væri fullkomlega flekklaus maður. „Ég veit að Davíð Oddsson er fullkomlega flekklaus. Þetta lið hefur ekkert á hann, eins og sagt er. Davíð er einhver heiðarlegasti og hreinskilnasti maður sem ég þekki. Feldur hans er mjallahvítur eins og þeirra Jóns Sigurðssonar og Hannesar Hafsteins og Ólafs Thors og Bjarna Benediktssonar.“ Orðin lét hann falla á vefsíðu Eiríks Jónssonar.
„Davíð er einhver heiðarlegasti og hreinskilnasti maður sem ég þekki.“
Í janúar síðastliðnum líkti Hannes Davíð við ljón. „Á stjórnmálaferli sínum tókst honum í senn að vera ljón og refur, eins og Machiavelli sagði, að snjall stjórnmálamaður þyrfti að vera, en hin síðari ár hefur hann frekar verið ljón en refur, sagt skoðun sína umbúðalaust og lítt skeytt um afleiðingarnar, eins og þær má reikna út til skamms tíma, en til langs tíma er allt óvíst og þess vegna best að geta lifað í sátt við eigin orð og gerðir. Og ljónið er síður en svo dautt úr öllum æðum, eins og lesendur Morgunblaðsins og raunar landsmenn allir geta borið vitni um. Það öskrar ekki eitt á næturnar, eins og sagt var um Jónas Jónsson frá Hriflu. En fyrir mér er Davíð alltaf sami upplitsdjarfi alþýðupilturinn og ég kynntist fyrst í Háskóla Íslands snemma á áttunda áratug tuttugustu aldar.“
„Fyrir mér er Davíð alltaf sami upplitsdjarfi alþýðupilturinn og ég kynntist fyrst...“
Gagnrýnir vinstri stjórnina og eftirmann Davíðs
Í grein sinni í Morgunblaðinu í gær kemst Hannes að þeirri niðurstöðu að Davíð Oddsson hafi verið „hrakinn úr stöðu seðlabankastjóra“. Þá kemur fram að Már Guðmundsson, sem hafi verið skipaður í hans stað, hafi gert stórvægileg mistök. Hann gagnrýnir auk þess vinstri stjórnina. „Full ástæða er til að rannsaka þessi viðskipti, eins og Guðlaugur Þór Þórðarson alþingismaður [Sjálfstæðisflokksins] hefur lagt til,“ segir hann.
270 milljarða króna tap
Í bloggi sínu telur Hannes upp tap sem nemur 270 milljörðum króna.
„Ég benti á þrjú stórmál í fyrirlestri mínum á vorráðstefnu Viðskiptafræðistofnunar þriðjudaginn 21. apríl:
- Norsk og finnsk stjórnvöld knúðu fram brunaútsölu á fyrirtækjum Glitnis í stað þess að veita þeim lausafjárfyrirgreiðslu, eins og gert var í Svíþjóð. Tap: 60 milljarðar króna.
- Seðlabanki Davíðs Oddssonar hafði tekið veð haustið 2008 fyrir öllum lánum til Kaupþings í FIH-banka, sem danski seðlabankinn og Fjármálaeftirlitið sögðu, að væri traustur banki. Seðlabanki Más Guðmundssonar kaupkröfumanns samdi bankann af sér, en eigendurnir, danskir fésýslumenn, standa nú uppi með frábæra eign upp á meira en hundrað milljarða króna og geta greitt sér hana út á næstu árum. Tap: 60 milljarðar króna (vonandi samt minna).
- Verkamannaflokksstjórnin breska lokaði breskum bönkum í eigu Íslendinga, en bjargaði öllum öðrum bönkum á sama tíma. Nú er komið í ljós, að þeir voru ekki gjaldþrota, og ekkert ólöglegt hefur fundist þrátt fyrir rækilegar rannsóknir og tíðar símhringingar breskra ráðherra til íslenskra starfsbræðra. Þetta var valdníðsla bresku Verkamannaflokksleiðtoganna. Tap: 150 milljarðar króna,“ skrifar Hannes á bloggi sínu.
Hannes segir að íslenskir fjölmiðlar hafi meiri áhuga á „tittlingaskít“ um Hönnu Birnu Kristjánsdóttur og Illuga Gunnarsson. „Og netúlfarnir (Illugi, Egill, Guðmundur Andri) bæra ekki á sér, þótt þeir séu vanir að ýlfra af ánægju við minnsta keim af hneyksli,“ skrifar Hannes.
„Öllum að kenna nema Davíð“
Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Kjarnans, skrifaði grein í gær þar sem hann bar til baka flest allar útskýringar Hannesar. „En báðir vinirnir, Hannes og Davíð, blása á þetta og komast að þeirri niðurstöðu að tap vegna neyðarlánsins sé öllum sem að málinu komu að kenna nema Davíð. Hann hafi í raun gert allt rétt þegar hann lánaði Kaupþingi tugi milljarða króna sem bankinn hefur síðar verið sakaður um að hafa eytt í að kaupa fullt af verðlausum skuldabréfum á yfirverði af starfsmönnum og vildarviðskiptavini sínum,“ skrifaði Þórður Snær meðal annars.
Krafðist svara á Facebook
Svo fór að Hannes krafist svara frá Þórði Snæ á Facebook. „Þórður Snær Júlíusson! Þú skrifar: „Skýring Seðlabankans á sölu FIH hefur reyndar alltaf verið sú að hefði bankinn ekki selt á þeim tíma sem hann gerði hefðu dönsk stjórnvöld skrifað niður allt hlutafé hans í september 2010 og að danska fjármálaeftirlitið myndi í kjölfarið taka bankann yfir. Endurheimtir Seðlabankans vegna neyðarlánsins hefðu þá orðið núll.“ Hvar hefur þetta komið fram? Hvernig hefðu dönsk stjórnvöld getað skrifað niður hlutaféð? Og átti að láta undan slíkum hótunum, ef rétt er sagt frá? Leiddu okkur nú í allan sannleika um þetta,“ skrifaði Hannes strax í gær á Facebook.
Langt og ítarlegt svar
Þórður Snær svaraði Hannesi í raun með nýjum pistli í athugasemd við færsluna:
„Sæll Hannes.
Þetta hefur reyndar komið fram nokkuð víða. Ég skrifaði fyrst fréttaskýringu um þetta mál í Viðskiptablaðið 24. september 2010 (Hægt að sjá stutta útgáfu hér og alla skýringuna í Viðskiptablaði þess dags).
Ég og Magnús Halldórsson fjölluðum líka ítarlega um þessi mál í bók okkar Ísland ehf. – auðmenn og áhrif eftir hrun, sem kom út í ágúst 2013. Þar segir meðal annars:
„Þann 30. júní 2009 þurfti danska ríkið að veita FIH víkjandi lán upp á 1,9 milljarða danskra króna. Til viðbótar ábyrgðist danska ríkið mánuði síðar skuldabréfaútgáfu FIH upp á 50 milljarða danskra króna, um eitt þúsund milljarða íslenskra króna. Aðstoðin var veitt undir formerkjum svokallaðs „Bankapakka II“ sem danska ríkið hafði sett saman til að bjarga sínu bankakerfi. Pakkinn snerist um að ábyrgjast innlán og skuldabréfaútgáfu danskra fjármálafyrirækja sem eftir því óskuðu. Danska ríkið var því í reynd búið að bjarga eign íslenska Seðlabankans.
Danska bankasýslan (Finansiel Stabilittet) og danska fjármálaeftirlitið (Finanstilsynet) fylgdust náið með því hvernig FIH braggaðist og þrýstu mikið á að leyst yrði úr eigendamálum bankans til að hann gæti fjármagnað sig á markaði. FIH var enda í eigu erlends þrotabús, Kaupþings, sem gerði það að verkum að lánshæfismat bankans var í lægsta flokki. Því var ólíklegt að hægt yrði að endurfjármagna bankann við þessar aðstæður. Dönsk yfirvöld komu þessari óánægju sinni ítrekað á framfæri við Seðlabanka Íslands, enda uppfyllti Kaupþing ekki skilyrði danskra laga um eignarhald á fjármálafyrirtækjum. Samkvæmt þeim mega þrotabú ekki eiga banka.“
Síðan þá höfum við skrifað oft um þessi mál oft ög mörgum sinnum, m.a. hér.
Þessar upplýsingar byggja á samtölum við heimildarmenn sem ég get eðlilega ekki gefið upp hverjir eru. Það er ekki mitt að taka afstöðu til þess hvort láta hefði átt undan þessum kröfum. Mögulega hefði átt að reyna á alvöru þeirra. Þetta var hins vegar ákvörðunin sem var tekin á sínum tíma vegna þess að þeir sem tóku hana trúðu því að það væri raunverulegur möguleiki á því að danska fjármálaeftirlitið tæki yfir FIH sökum ofangreinds, og að virði þess hlutafjár sem tekið var að veði fyrir láninu til Kaupþings hefði þar af leiðandi orðið verðlaust. Seðlabankinn hlýtur líka að bregðast við birtingu greinar þinnar á næstu dögum og skýra þennan þátt betur. Hann er betur til þess fallinn að svara þessari spurningu þinni en blaðamaður.
Og fyrst ég er með gamla kennarann minn á línunni þá langar mig örstutt að minnast á pistil sem þú skrifaðir í febrúar á Pressuna þar sem þú barst aðdrottnun gagnvart fyrirtæki mínu, sem var ævintýralega grófur atvinnurógur og meiðandi ummæli. Hefur þú, prófessor við Háskóla Íslands, einhvern hug á því að draga þessi ummæli til baka og biðjast afsökunnar á þeim, eða ætlar þú að sýna fram á að þau séu rétt með rökum, sem er reyndar ekki hægt þar sem umrædd ummæli eru lygi?
Með góðri kveðju frá fyrrum nemanda, Þsj“
Athugasemdir