Þessi færsla er meira en 10 ára gömul.
Átta tíma vinnudagur: 200 árum síðar
Árið 1817 setti velskur umbótamaður að nafni Robert Owen fram hugmynd sem þá þótti ögrandi. Þessi hugmynd var einföld, en langt í frá sjálfsögð á þeim tíma: Vinnudagurinn skyldi vera átta stunda langur, fólk skyldi fá átta tíma frí á hverjum virkum degi, og átta stundir til að hvílast. Hann þróaði slagorð, sem er svo á enskri tungu: „Eight hours labour, eight hours recreation, eight hours rest“. 
Owen entist ekki lífdagarnir til að sjá þennan draum sinn verða að veruleika, því átta tíma vinnudagur fyrir hinn almenna vinnandi mann í hinum iðnvædda heimi varð ekki raunin fyrr en um miðja tuttugustu öld, en Owen andaðist um miðja nítjándu öld.
Það merkilega er að á Íslandi í dag, er staðan sú að mjög margir vinna ekki einu sinni átta tíma vinnudag, næstum tvöhundruð árum eftir að Owen setti fram þessa hugmynd sína! Er íslenskt samfélag þó eitt það þróaðasta á jarðkúlunni; hér er um að ræða samfélag sem er mjög tæknivætt, allt frá sjávarútvegi og landbúnaði til þjónustu. Það er nefnilega af sem var í byrjun tuttugustu aldar, þegar meginatvinnuvegir landsmanna – landbúnaður og sjávarútvegur – voru næstum ekkert tæknivæddir og meirihluti landsmanna bjó í torfhúsum.
Staðan er þannig á Íslandi í dag að meðalkarlmaður í fullu starfi vinnur um 48 stundir, sem gera um níu tíma á hvern virkan dag (sjá hér). Konur í fullu starfi vinna minna, um 41 stund á viku. Þessar tölur bera með sér einhvers konar meginvandamál í hagkerfinu: Vangetu okkar mannskepnunnar, til að nýta vélarnar til að vinna minna. Ef við hefðum nýtt vélarnar til að vinna minna af einhverri alvöru, þá myndi meðalmaðurinn eflaust vinna helmingi minna en hann gerir í dag.
Við skulum halda upp á tvöhundruð ára afmæli Owns með því að hafa stytt vinnuvikuna, allrækilega – góð byrjun væri að ná henni niður í 32-35 stundir.
***
Þessi pistill birtist áður á bloggsíðu höfundar á DV.is
Fleiri færslur frá höfundi
Kjarasamningar: Um vetrarfrí, styttingu vinnutímans og framfarir
Nú á næstu mánuðum losna flestir kjarasamningar á íslenskum vinnumarkaði og semja þarf um kaup og kjör í mjög mikilli óvissu um framtíðina. Verðbólga er mikil og efnahagsástandið í heiminum er um margt ótryggt. Þá er okkur á margan hátt eðlislægt að reyna aðeins að verja það sem hefur áunnist, fremur en að stuðla að framförum. En það væri misráðið:...
Nokkur orð um misheppnaða bankasölu og samfélagsbanka
Undanfarnar vikur hefur mikið verið rætt um einkavæðingu Íslandsbanka og efnt til mótmæla í sex skipti vegna hennar. Umræðan og mótmælin eru bæði skiljanleg og eðlileg, enda er einkavæðingin misheppnuð því traust almennings gagnvart henni er nú gufað upp. Fátt grefur jafn hratt undan trausti eins og vafasamir viðskiptahættir og sérhygli. Ef einkavæðing á að geta talist vel heppnuð verður...
Tilraunaverkefni um fjögurra daga vinnuviku - líka á Íslandi
Á undanförnum áratug á Íslandi hefur mikið verið rætt um og tekist á um styttingu vinnuvikunnar, en þökk sé mikilli umræðu og baráttu stéttarfélaga og annarra samtaka fyrir málefninu tókst að semja um styttri vinnuviku í kjarasamningum. Hér léku tilraunaverkefni BSRB um styttri vinnuviku hjá Reykjavíkurborg og ríkinu lykilhlutverk, en með þeim jókst skilningur á því hvernig mætti útfæra...
Framtíðarsýn óskast: Um vinstri stjórnmál og hugveitur
Lýðræðið er í krísu, efnahagskerfið í krísu og umhverfismálin eru í krísu, jöfnuði er ýmist ógnað eða mjög úr honum dregið, klofningur fer víða vaxandi. Þessi vandamál eru til staðar víða um heim, en eru misalvarleg eftir ríkjum og landsvæðum. Þau eru öll tengd og samtvinnuð á ýmsa vegu. Ísland er ekki undanskilið. Það er of langt mál að skoða...
Athugasemdir