Flokkslínur skýrast
Það getur verið erfitt að staðsetja nýjar stjórnmálahreyfingar þegar þær eru stofnaðar. Í byrjun getur verið í deiglunni eitt mál eða fá. Þannig má lýsa fæðingu Pírata og nú Viðreisnar.
Staðsetningin á Pírötum var erfið vegna þess að þeir festust ekki á hefðbundin hægri/vinstri ás. Þeir voru vissulega á frjálslyndisásnum en það mátti finna félags- og markaðshyggju í stefnunni.
Sjálfir sögðu Píratar að staðsetning skipti þá engu máli. Þeir væru bara Píratar. Stefnumótunar- og ákvörðunarferlar voru einnig nýstárlegir og ekki í anda fjöldahreyfinga. Þessi hluti í píratamódelinu hefur kallað fram óvissu hjá öðrum stjórnmálaflokkum að treysta þeim í samstarfi. En þeir hafa náð öllum prófum fram að þessu í stjórnarmyndunarviðræðum. Það eina sem er galli á svona flötum strúktúr er að allar ákvarðanir taka meiri tíma. Píratar þekkja ekki foringjaveldi og mæta yfirleitt þríeinir til viðræðna.
En hvar á þá að staðsetja Pírata? Góði kostur þeirra er sá að þeir geta í raun unnið með öllum svo framarlega þeir telji samstarfsflokkinn óspilltan og frjálslyndan. Að þeirra mati eru Sjálfstæðis- og Framsóknarflokkur neðst á óskalistanum. Sveigjanleiki stefnu þeirra gefur þeim jafnframt áhrif á. . miðjunni...hægri vinstri!
Viðreisn er aftur á móti að koma úr púpunni. Litur fiðrildisins er heiðblátt og í vissum tilfellum með nýfrjálshyggju í vængjalit. Þeir sem einna helst urðu undrandi yfir þessum lit er Björt framtíð sem hélt að flokkurinn væri nánast systurflokkur þeirra. Það kann því að vera banvæn samráðstrúlofun þeirra við Viðreisn. Kjarnamál Viðreisnar voru svikin við kjósendur um þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB ferlið. Síðan hafa fleiri sótt í Viðreisnarljósið og all margir í bláum ham.
Þegar svo kemur að eldrauninni þ.e. hversu mikil sveigja er í stefnumálum Viðreisnar kemur í ljós að málin bresta frekar en bogna. Eins og ég sé viðræðuslitin þá brotnaði ekki á einu máli heldur nokkrum. Vinnuveitendageirinn var ekki tilbúinn í að gefa tommu eftir í skattamálunum á meðan sjávarútvegsgeirinn stór stífur á sínu. Viðreisn má alveg ágætlega setja hægra megin á hefðbundin hægri/vinstri ás, hægra megin við Sjálfstæðisflokkinn. Það reyndist því ekki rétt hjá Árna Páli Árnasyni í fréttum að hann sæi engan mun á stefnu Viðreisnar og Samfylkingarinnar. Það er ekki hægt að greina lit fiðrildis á púpustigi.
Staða Bjartrar framtíðar er ekki svo björt í skammdeginu. Hún tók vissa áhættu hægri vinstri í viðræðum. Hugsanlega vel meint sem formaður þeirra virðist standa fyrir. En örlög fylgihnatta er yfirleitt þau að brenna upp í gufuhvolfinu.
Í mesta skammdegi Samfylkingarinnar koma lýsandi og vel meint orð frá formanni hennar. Hann er sósíaldemókrati per exelence. Hugsar í lausnum (enda atkitekt) og tilbúinn að vera þver- eða langröndóttur. Þá hefur hans einfalda sýn á stöðuna í gegnum sín bleiku Evu Joly gleraugu, keypt í Staðarskála að ég held.
Hvað er þá næst?
Skiptar skoðanir eru innan Vinstri grænna um næstu skref. Sumir geta alveg hugsa sér að skipta út Viðreisn fyrir Framsóknarflokk. Það eru reyndari og eldri hluti flokksins. Yngri hlutinn getur ekki hugsað sér samstarf við Framsóknarflokk vegna Panamaskjalanna. Benda á að illskárra sé að stökkva beint á íhaldið líkt og Hjörleifur Guttormsson leggur til.
Það er of snemmt að fara að tala um stjórnarkreppu. Það tók Þorstein Pálsson tvo mánuði að mynda stjórn 1987 og um áramótin 1979-80 ríkti minnihlutastjórn í landinu eftir nær tveggja mánaða þjark.
Landslag stjórnmálanna breytist lítið þó flokkar koma og fara. Eftir ár gæti staðan verið þessi:
DBV stjórn er í landinu og orðin óvinsæl eftir mikil átök á vinnumarkaði. Lítið er farið að sjást í loforð málefnasamnings og stefnir jafnvel í kosningar á sama ári og sveitarstjórnarkosningar.
Það er ekki gott segja menn.
Athugasemdir